Kolajen nedir?
Kolajen; vücutta deri, kemik, tendon, ligamentler başta olmak üzere pek çok organda bulunan bir yapısal proteindir. Vücutta en çok bulunan proteindir ve tüm vücut proteinlerinin üçte birini oluşturur. Bağ dokunun oldukça önemli bir bileşeni olan kolajen, dokuları yapıştırıcı gibi bir arada tutar. Vücutta çokça bulunan ve farklı dokularda çeşitli görevleri olan kolajen, vücut yapısının koruyan temel maddedir.

Kolejen tipleri nelerdir?
Vücutta pek çok farklı tipte kolajen molekülü vardır. Hepsinin temel görevi bağ dokusu yapısını desteklemek olsa da her birinin özelleşmiş birtakım görevleri bulunur. Temel kolajen tipleri:

Tip 1 kolajen: Vücutta bulunan kolajenin %90'ı Tip 1 kolajendir. Sıkıca demetlenmiş iplikçik yapısında bulunur. Kemik, deri, tendon, fibröz kıkırdak ve diş yapısının kurulmasında görevlidir.

Tip 2 kolajen: Bu tipte kolajen fiberleri, Tip 1'e göre daha gevşek paketlenmiştir. Eklemlerde yer alan elastik kıkırdakta bulunur.

Tip 3 kolajen: Kas, organ ve damar yapılarının yemelinde yer alır.

Tip 4 kolajen: Cilt katmanlarında bulunur.

Yaş ilerledikçe vücutta kolajen üretimi azalır ve daha kalitesiz kolajen üretilir. Bu durum sonucunda cilt esnekliğini kaybeder ve kırışıklıklar meydana gelir. Kıkırdak dokusu da zayıflar. Eklemlerle ilgili problemler görülebilir.

Kolajen üretimini arttıran besinler nelerdir?
Vücut için oldukça önemli bir protein olan kolajenin yeterli ölçüde ve kalitede sentezlenebilmesi sağlık açısından oldukça önemlidir. Vitamin C, kolajen üretiminde rol oynar. Bu yüzden yeterli C vitamini alınması kolajen sentezi için gereklidir. Bakır minerali, üretilen kolajenin düzenlenmesinde görev alır. Kolajenin dokuya gerekli sağlamlığı verebilmesi için gerekli bağ oluşumlarında bakır rol oynar. Dolayısıyla bakırın yeterli miktarda tüketilmesi gerekir.

Kolajende Hasara Yol Açan Durumlar Nelerdir?

Yaşın ilerlemesiyle birlikte vücutta üretilen kolajen miktarı azalır. Bu doğal bir süreçtir. Bunun yanı sıra bazı durumlar sonucunda vücuttaki kolajenin hasarlanması söz konusudur. Kolajen üretiminin veya yapısının zarar görmesi çeşitli rahatsızlıklara neden olabilir. Fazla şeker ve rafine karbonhidrat tüketimi, kolajenin kendini yenileme özelliğini engelleyebilir. Aşırı şeker tüketiminden kaçınmak, vücuttaki kolajen kalitesini korumaya yardımcı olabilir. Güneş ışığına uzun süre maruz kalmak, kolajen üretimini azaltabilir. Vücudun yeterli miktarda kolajen sentezleyebilmesi için güneş ışığına aşırı maruziyet konusunda dikkatli olunması önerilir. Sigara içmek; kolajen sentezini azalttığı gibi yara iyileşmesini geciktirebilir ve kırışıklıklara neden olabilir. Bu zararlı dışında, sigaranın neden olduğu çok ciddi hastalıklar vardır. Tüm bunlardan korunmak için sigaranın bırakılması oldukça büyük önem taşır.

Kolajen takviyesi nelere fayda eder?
Kolajen, vücutta oldukça yaygın olarak bulunan bir proteindir ve özelleşmiş çok sayıda farklı alt tipi vardır. Kolajen takviyesi kullananlar, vücutlarındaki kolajen miktarını artırarak daha sağlıklı bir yaşamı hedefler. Kolajen takviyeleri; saç sağlığından kıkırdağa, yüzdeki kırışıklardan kalp hastalıklarına geniş bir yelpazedeki istenmeyen olayları önlemede yardımcı olur.

Kolajen ciltte bol miktarda bulunur. Yaşlanmayla birlikte cildin iç tabakalarında kolajen kaybı meydana gelir, cilt esnekliğini kaybeder ve hasar görmeye açık hale gelir. Elastikiyetini kaybeden ciltte kırışıklıklar oluşmaya başlar. Cilt yavaş yavaş yaşlı bir görünüme bürünür. Kolajen takviyesi ile cilt esnekliği artar ve cildin nem dengesi düzelir. Cildin derin tabakalarındaki kolajen yoğunluğu artar. Tüm bu etkiler, kırışıklıkları önleyerek cildin genç görünmesini sağlar. Takviyeler, yaşlanma karşıtı etki gösterir. Bu özelliği ile özellikle yüz için sıklıkla kullanılan bir takviyedir. Kolajen serum formundaki takviyeler doğrudan yüz bölgesine uygulanarak cildin sağlıklı ve genç bir görünüme kavuşmasını sağlanabilir.

Kas yapısının oluşumunda görev alan en önemli moleküllerden biri de kolajendir. Kolajen takviyesi kas kütlesinin artırılmasınında rol oynayabilir. Düzenli olarak dayanıklılık egzersizleri yapan ve kolajen takviyesi alan kişilerde kas kütlesinin normale göre daha çok arttığını gösteren çalışmalar mevcuttur. Yağsız vücut kitlesinin artmasına yardımcı olan bu takviyeler ile daha sağlıklı bir vücuda kavuşmak mümkündür. Suda kolajen olarak bilinen takviyede; başlıca kolajen olmak üzere çeşitli vitamin ve mineraller de vardır. Toz haline getirilen kolajen, tavsiye edilen ölçülerde sıvı içerisinde karıştırılarak kullanıma hazır hale getirilir. İçime hazır hale gelen bu takviyede yoğun olarak bulunan hidrolize kolajen, vücut tarafından kolayca emilir. Taşıma ve kullanımda büyük rahatlık sağlayan bu tür kolajen takviyesini egzersiz esnasında tüketmek, kas kütlesinin artmasına yardımcı olur.

Kolajen, kıkırdak üretimini uyarmaya yardım eden bir proteindir. Kıkırdak, kemiklerin eklemde yer alan uç kısımlarında bulunur ve kemikleri aşınmaya karşı korur. Eklemlerin esnek bir biçimde ve rahatça hareket etmesini sağlar. Yaşlanmayla birlikte azalan kolajen üretimi, kıkırdak dokunun zayıflamasına yol açar. Kıkırdağın zayıflamasına bağlı olarak eklemde yer alan kemikler zarar görür. Eklem yapısı bozulur ve eklemin hareketleri kısıtlanır. Tüm bu süreçler sonucu eklemlerde ağrı meydana gelir. Ağrıyla birlikte eklem hareketleri iyice kısıtlanır. Kolajen takviyeleri sayesinde eklemdeki ağrı azaltılabilir ve eklem katılığında azalma görülebilir. İleri yaştaki kişilerde sık görülen bir eklem hastalığı olan osteoartritin neden olduğu sorunların iyileştirilmesinde takviyeler olumlu etki yapabilir.

Kolajen takviyelerinin kalp sağlığı üzerinde olumlu etkilerinin bulunduğuna yönelik çalışmalar da vardır. Takviyelerin düzenli olarak kullanılması; damar tıkanıklığına yol açabilecek yüksek kolesterol, damar sertleşmesi gibi faktörleri iyileştirmede etkili olabilir. Kolajen faydaları arasında damar tıkanıklığının önlenmesi, kalp sağlığına olumlu etki etmesi yer alır. Koroner arter hastalığı, kalp krizi gibi rahatsızlıkların önüne geçebilir. Kolajen hapı gibi çeşitli kolajen takviyeleri kalp sağlığını iyileştirmeye katkıda bulunabilir.

Kolajen saç sağlığı için de oldukça önemlidir. Saçın yapısını oluşturan temel maddelerden biri olan kolajenin takviyelerle alınması, vücuttan kaybedilen kolajenin yerine konması açısından oldukça önemlidir. Saç köklerinde çeşitli reaksiyonlar sonucu ortaya çıkan serbest oksijen radikalleri, köklerdeki hücrelere zarar verebilir. Saçların beyazlaması da serbest radikallerin saç üzerindeki etkilerinden biridir. Kolajen, antioksidan gibi davranarak serbest radikalleri ortadan kaldırır. Saç köklerinin sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Saçlarda beyazlaşmanın azalmasına katkıda bulunur. Ayrıca saç köklerini içeren cilt dokusunu koruduğundan yaşlanmayla ortaya çıkabilecek saç güçsüzleşmesi ve dökülmesi gibi olayları engelleyebilir.

Kolajen takviyesinin yan etkisi var mıdır?
Kolajen takviyeleri oldukça yaygın kullanılan takviyelerdir. Kolajen takviyesi sonucu ciddi yan etki bildirilmemiştir. Ancak takviyeler, hafif sindirim sistemi sorunlarına ve ağızda kötü tada neden olabilir. Kolajen takviyeleri, genellikle çeşitli vitamin ve mineraller için farklı besin kaynakları içerir. Takviyeyi kullanmaya başlamadan önce içeriğinin dikkatlice incelenerek, takviyeyi alacak kişinin içerikteki herhangi bir maddeye alerjisi olup olmadığının değerlendirilmesi faydalı olacaktır. Çocukların ve hamilelerin, takviyeleri kullanmadan önce takviye ile ilgili uyarıları okuması önerilir.

İhtiyacınızın değerlendirmesini yapmak, kolajen takviyeleri ile ilgili sorularınızı sormak, takviye sonrasındaki etkileri değerlendirmek için bir sağlık merkezine başvurmanız faydalı olacaktır. Sağlıklı günler dileriz.