Diyet lifi, beslenme açısından değeri bulunmayan, ince bağırsakta sindirim ve emilime dirençli fakat kalın bağırsakta tamamen ya da kısmi fermantasyona uğrayabilen, yenilebilir bitki kısımlarının temel unsurlarındandır. Diyet lifleri, sindirim enzimleri tarafından sindirilemeyen polisakkarit türevleridir. Diyet lifi selüloz, hemiselüloz ve lignin, pektik maddeler, gamlar ve musilajları gibi polimerleri içermektedir.
Diyet lifi, sudaki çözünürlüklerine göre çözünebilen ve çözünemeyen diyet lifi olarak ikiye ayrılır:
Çözünebilen Diyet Lifleri: Suyu bağlayarak jel ve sıkı yapı meydana getiren diyet lifleridir. Çözünebilen diyet lifleri, yağlı bileşiklere yapışır ve bunların bağırsak dışına atılmasını sağlar. Kan şekerinin sabitlenmesi ve kötü kolesterolün düşürülmesine yardımcı olur. Çeşitli gıda formülasyonlarında kıvam arttırıcı olarak kullanılırlar. En fazla yulaf kepeği, yulaflı yiyecekler, fasulye, mısır kepeği, havuç, elma, portakal yapısında yer almaktadırlar.
Çözünemeyen Diyet Lifleri: Çözünemeyen diyet lifleri ağırlıklarının yirmi katına kadar suyu yapılarına bağlayabilmektedirler. Bu lif türü, bağırsaktaki suyu yapısına alır ve bağırsaktan birçok toksik bileşiğin dışarıya atılmasını sağlar. Kabızlık, hemoroid, sindirim sistemi hastalıkları gibi riskleri azaltmaktadır. En yaygın buğday kepeği ve baklagillerde bulunmaktadır. Bunun yanında meyve kabukları, karnabahar, yeşil fasulye ve patates gibi kök sebzelerde bulunur.
Diyet Lifi İçeren Gıdalar
Lif içeriği yüksek olan gıdalar genellikle daha az yağ içerirler ve birçok vitamin, antioksidan bileşikleri içerirler. Bu nedenle insan sağlığını olumlu etkilemektedir. Sebze ve meyveler yapılarında en çok lif bulunduran gıdalardır. Buğday kepeği, yulaf kepeği, havuç, buğday tohumu, bezelye, soya fasulyesi, mısır, fıstık, şeftali, badem, mercimek, arpa unu, üzüm, ceviz, soğan diyet lifi içeren gıdalardandır.
Lifler, gıda sanayinin farklı alanlarında çok çeşitli amaçlar için kullanılmaktadır.
Et ve ürünlerinde yağ miktarının azaltılması, kalori dengesinin sağlanması, hacim artışı, pişme verimi artışı için kullanılmaktadır.
Peynir, yoğurt, puding, dondurma, dondurulmuş tatlılarda diyet lifleri kullanılmaktadır. Diyet lifleri süt ürünlerinde, ürünlerin yağ ve kolestrol oranlarını düşürerek daha sağlıklı gıdalar üretmek, süt ürünlerinin fonksiyonel özelliklerini arttırmak amacıyla kullanılmaktadır.
Bisküvi, pişmiş et ürünleri, içecek, sos, tatlı ve şekerlemelerde kullanılan çözünmeyen diyet lifi, hacmi artırmakta ve bu ürünlerin kalori değerini azaltmaktadır.
Antioksidan Nedir?
Antioksidan, molekülleri okside olma durumundan korunmasında rol oynayan diğer moleküllere verilen isimdir. Okside olan moleküllerde bozulmalar meydana gelir. Bundan ötürü hücreler ve dolayısıyla canlı organizmalar kolaylıkla zarar göre...
Diyet Lifinin Yararları Nelerdir?
Son yıllarda kalp hastalıkları, diyabet, obezite vs. hastalıklar ciddi oranda artmıştır. Bundan dolayı insanların besleyici değeri yüksek, kalorisi düşük, hastalıklardan korunmada destek sağlayan gıda maddelerine ilgisi artmıştır. Diyet lifi de yapılan çalışmalar sonucu insan sağlığına olan olumlu etkileri ile dikkatleri çekmiş ve bunun sonucunda insanların diyet lifi içeren gıdalara talebi artmıştır.
- Liflerin yağları ve glukozu bağlama özelliklerinden dolayı kandaki kolestrol seviyesinin düşmesinde, kandaki glukoz miktarının azaltılmasında da önemli rolü vardır.
- Diyabet üzerinde olumlu etkisi vardır.
- Hemoroid ve kabızlığı önler.
- Tokluk hissi yaratarak insanların daha az yemek yemesine yardımcı olur. Bu şekilde kilo alımını önler.