Belki sadece Türkiye’nin değil dünyanın dahi ihtiyaç duyabileceği dev bir hizmet bu! Malumunuz, artık atılan tweetler bir basın açıklaması görevi görebiliyor. Televizyonlarda, gazetelerde, afişlerde ve daha bir çok basın-yayın organında bu tweetleri görmek mümkün.
Ama bu kadar sosyal ve herkesin hunharca bilgi paylaşımı yaptığı bu platformlarda, doğru ve yanlış bilgiyi birbirinden ayırmak biraz zor. Bu konu hakkında bir çok yazar elinden geldiğince bir şeyler yazıp çizdi. O yüzden bu konuya fazla değinmeyeceğim.
Sorgulamanın manüeli
Böyle bir hizmet henüz hayatımızda olmadığı için şu andaki Twitter kullanıcıları bu işlemi bilerek veya bilmeyerek manüel olarak yapıyor. Bir tane tweet paylaşılıyor. Arkasında ise sürüsü ile insan bu tweeti destekliyor. O tweete itibar etmek istemeyen veya hoşlanmayan bir kullanıcı ise bilginin doğruluğunu, paylaşan grubun (veya kişinin) muhalefeti sayılabilecek hesaplara bakıyor. O hesaplarda bu tweete ait bir cevap tweeti görürse ve bu gördüğü cevap paylaşılan tweeti -belgelerle- yalanlıyorsa, kendi içinde farklı düşüncelere yolculuk ediyor. Velhasıl, insanlar tweet kontrolünü, o tweetin zıt tweeti ile çarpıp kendileri buluyor, karar veriyorlar.
Bunun daha da gürültülüsü ise haber sitelerinde ifşa edilmiş sahte veya yanlış tweetler. Paylaşılan bir tweet gündemi oluşturacak seviyede ise, hemen haber siteleri kendi yol ve yordamları ile bu tweetin doğru mu yoksa yanlış mı olduğunu araştırıp buluyorlar. Eğer doğru ise “Sosyal medyada şok açıklama!“ yanlış ise “Sosyal medya yalanın dibini gördü” gibi başlıklarla ile bizlere servis ediliyor.
Dev hizmet!
İşte tüm bu ve bunun gibi sorunların önüne geçebilecek bir proje söylüyorum sizlere! Herkesin itibar ettiği, adaletli ve objektif bir tweet sorgulama ve kontrol mekanizması. Sosyal medyayı çalkalayan tweetleri veya istenen tweetleri objektif bir şekilde sorgulayan, doğru mu yoksa yanlış mı olduğuna karar veren bir sistem.
Bu projenin kağıda dökülmüş kısmının bir bölümünü internet ortamına taşıdım. Ayrıntılara hep beraber bakalım;
http://d233eq3e3p3cv0.cloudfront.net/max/1400/0*v0qeECkju6bf4pMq.png" />
Anasayfa Google’ın arama sayfası gibi dizayn edilebilir. Sorgulama kısmının altına ise resimde de göründüğü gibi bazı butonlar eklenebilir. Bir kullanıcı, bir tweet’i sorgulamak istiyorsa, Twitter hesabı ile giriş yapmak zorunda. Giriş yaptığı anda, Twitter’da oluşturulan Tweet Sorgula hesabını otomatik olarak takip etmeye başlayacak, aynı şekilde Tweet Sorgula hesabı da o kullanıcıyı otomatik olarak takibe alacak. Böylelikle bir sorgulamanın sonucunu direk DM olarak alabilecek. İstenildiği takdirde sorgulamanın sonucu e-posta ile de gönderilebilir.
http://d233eq3e3p3cv0.cloudfront.net/max/1400/0*doevzsD9m-jmtajA.png" />
Eğer bir tweet veya benzeyen tweetler daha önceden sorgulandıysa, direkmen sorgulama cevabı gelecek. Yoksa resimde de göründüğü gibi bir mesaj verilecek/verilebilir.
http://d233eq3e3p3cv0.cloudfront.net/max/1400/0*IYOL9TQYxICw4VaR.png" />
Profilde bir çok sitenin sisteminde olduğu gibi ayarlar bölümü olmalı. Kullanıcı bu şekilde bir çok şeyi kendi isteğine göre ayarlayabilir. Eğer kullanıcının sorgulanan tweetleri varsa, “%87 doğrusunuz” örneğinde olduğu gibi, ne kadar doğru olduğunu gösteren bir rakam telaffuz edilebilir.
http://d233eq3e3p3cv0.cloudfront.net/max/1400/0*vTyz4Hb2u-ZpK7XB.png" />
http://d233eq3e3p3cv0.cloudfront.net/max/1400/0*NzUUwGGsyOK8IMCR.png" />
Yukarıdaki resimlerde açık bir şekilde ne olabileceği yazıyor. Bunların üstüne konularak daha da gelişmiş bir sistem inşa edilebilir.
Sistem nasıl çalışıyor?
Bu ne bir algoritma ne de bir scripte dayalı bir sistem. Tamamen insan moderatörlüğü ile gerçekleştirilecek olan bir proje. Manüel olarak kontrolü sizin yerinize yapan bir sistem olarak da düşünebilirsiniz. Bunun yanı sıra internetteki bilgilerin doğru ve yanlış olarak ayrımı için kullanılan metotları kullanacak. Bu metotlar biraz ince işçilik istiyor.
Ekip nasıl olmalı?
Bir ofiste veya buna benzer ortamlarda toplu olarak çalışacak bir ekip değil de.. freelancer mantığı çerçevesinde oluşturulacak olan bir moderatör grubu olarak kendi istediği yerde hizmet verecek. Moderatör kelimesini küçük çaplı insanlar olarak değil de çapı gayet geniş ve güvenilir olan kişiler olarak algılamanız daha iyi olur. Bana göre gizli kalmaları herkes açısından daha faydalı.
Oluşturulan yönetim sistemine girip, araştıracağı tweeti işaretliyor. Tweet’in doğru mu yoksa yanlış mı olduğunu bulup ona göre bir açıklama yazıyor.
Gelen tweet sayısı çok olacağından dolayı ekibin sayısı da en az 10 kişi olmak zorunda. Bu 10 kişi asıl ekip. Yani ön filtreden geçmiş tweete doğru veya yanlış mührü basacak olan ekip. Bu yüzden onların özenle seçilmesi ve daha sonrasında da kontrol edilmesi insanların bu siteye olan güvenlerini arttırır.
Ön kapı ve ana binaya giriş
Spam niteliğinde olan tweetleri ayıklayan, kapsamlı bir algoritma bu sistemin ön kapısını oluşturuyor. Ön kapı, bu tweetleri incelenebilir veya incelenmeye gerek yok adı altında işaretliyor. İncelenebilir olan tweetler ana binaya giriş kapısına alınıyor. Bu anda ise sitede “İncelenmeye müsait” durumu o tweete yazdırılıyor, istenildiği takdirde sorgulayan kişi veya takibe alan kişilere bilgi veriliyor.
Ana binaya girmeden önce ise editör kimliğini taşıyan en az 5-10 kişiden oluşan bir grup bu tweetlerin araştırılması veya araştırılmaması gerektiğini işaretliyor. Eğer editör ön kapı algoritmasından geçen bu tweeti araştırılabilir görmüşse, ana binaya giriş yapılıyor. Tweet, asıl ekibin inceleme sayfasında yerini alıyor. Sırası geldiğinde ise incelenip cevap veriliyor.
Eğer bir tweet araştırılmaya gerek yok olarak işaretlenirse, sitedeki ayrı bir bölüme taşınıyor. Bu bölümde ise, isteyen kullanıcılar bu tweetin araştırılması gerektiğini ve gerekmediğini belirten bir oylama sistemine dahil oluyorlar. Yapılan oylamalar sonucundan eğer “araştırması gerekli” sınırı aşılmış ise, ana kapı giriş kontrolünden geçmeden direk olarak asıl ekibin sayfasına taşınıyor.
Böylece bir tweetin doğru mu yoksa yanlış mı olduğunu anlamış oluyoruz. İnsanların inanıp güvendiği bir sistem olarak güçlü eller tarafından hayata geçirilebilir.
Ama hiç bir zaman bu sistemin güvenini sarsacak bir durum olmaması gerekiyor. Kimse kendi menfaati için bu sistemi kullanmamalı. Kimsenin oyuncağı olmamalı. Bunlar çok önemli ve dikkat edilmesi gerekilen şeyler.
