Konuyu tekrar diriltmek istemezdim ancak yeterince bilgi verilmediği için insanlara bir faydası dokunur umuduyla bu konudaki -karınca kararınca ve bildiğim kadarıyla- hukuki şartları eklemek isterim:
Haberi, "kamu yararına habercilik" yapan her kaynaktan, kaynak gösterme şartıyla alıntılayabilirsiniz. Alıntıyı haberin tamamı için kullanabilirsiniz ancak etik olmaz, bir kısmını almanızı tavsiye ederim.
"Kamu yararına habercilik yapan" dedim, bunu hususi olarak belirttim ancak her kuruluş kamu yararına habercilik yapma iddiasında olmasına karşın, bir kısmı bunu para karşılığında yaptığı için pratikte aynı kapıya çıkmıyor -ki yukarıda Turudu'nun da ilave ettiği gibi AA'nın haberlerini kullanamazsınız. Sadece AA da değil, herhangi bir haber ajansının içeriğini para ödemeksizin kullanamazsınız. Türkiye'de "Haber Ajansı Lisansı" olan yerleri -hukuki olarak- listeleyen bir devlet kuruluşu var mı araştırmadım açıkçası ancak
http://basinkartlari.byegm.gov.tr/BK/Pages/Basvuru/BasvuruOnBilgiler.aspx?t=1Yukarıdaki linke girdiğinizde isim soyisim ve onay kodunuzu yazıp başvuru ekranına geldiğiniz haber ajansı seçeneğinin ardından hepsi açılıyor. Bunların içeriklerini kullanmayınız.
Haber ajansından haber kullanmanın bir istisnası var. Bu ajanslar genel olarak bir basın bildirisini, bir devlet adamının konuşmasını vs yayınlar. Bu yayınların birden fazla yerde olduğunu ve kamu yararı gözeten bir kuruluşun da kendi marifetleriyle yazdıklarını teyit edin, o zaman kullanabilirsiniz.
İlaveten başbakan ve cumhurbaşkanının beyanatları başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı sitesinde çoğu zaman yazılı, genellikle videolu şekilde yayınlanır. Bunları kullanabilirsiniz.
Bir trafik kazası haberini genelde -twitter facebook gibi bir mecrada kimse paylaşmamışsa- ajanslar yapar. Bu sebeple asayişe girmenizi tavsiye etmem. Bunun da bir istisnası var. Büyük gazetelerin adliye muhabirlerinin yaptığı haberleri kaynak göstererek kullanabilirsiniz. Ajansların yaptığı röportajları kesinlikle aynen de cümleleri değiştirerek de kullanmamanız gerekiyor. O röportajlar yerine sosyal medyadaki beyanatları yazabilirsiniz.
Müzik veya telifli başka bir video kullanırsanız. Youtube 1 frame dahi olsa (tespit edebilirse) reddediyor. Ancak Türk kanunlarına göre "yüzde 10'undan ve yüzde 10'u 30 saniyeyi geçiyorsa 30 saniyeden fazlasını kullanamazsınız" gibi bir ibare olduğundan sözediliyor. Ancak televizyonlar bu kuralları her halukarda ihlal ediyor. Bu yasanın da bir yerde yazdığını görmedim. Sektörde bir -efsane- gibi dolaşan söylemdir sadece. Bu yüzden garantisini vermiyorum.
Fotoğraflara gelince. Bir kişiye ait (tasdikli), filigranlı veya hologramlı fotoğraflar ile ajansların yaydığı fotoğrafları kullanamazsınız. Bir oyuncu, şarkıcı, futbolcu, siyasetçi veya kişisel web sitesine sahip herhangi birinin fotoğrafına ihtiyaç duyuyorsanız kendi web sitesinden alabilirsiniz.
Haberleri kendi cümlenizle yazmanız zaten SEO açısından da tavsiye edilen bir durumdur. Ayrıca google da sentez yapmayı tavsiye ediyor. Dolayısıyla haber sitesine sahipseniz, düz olayı anlattığınız bir yazıdan çok, olayı çeşitli açılardan ele alan, bir çok yeri kaynak gösteren ve artısı eksisi ve eksik yanıyla beraber kapsamlı bir analiz-haber veya belgesel tarzı yazılar çıkarmanızı tavsiye ederim. Haber macrasında neredeyse saniyede bir haber üretilir hale geldiği için tek başına bu işe koşan arkadaşlar çok zorlanacaklardır ve gelirleri çok yüksek olmayacaktır ancak kapitalizm dediğimiz şey burada da kendini gösteriyor.
Dolayısıyla her halukarda çıktığımız sonuç şu; özgün, düzgün, kapsamlı ve etraflı içerikler yazmak gerekiyor. Eh google aramalarını milyonlarca tıka sahip büyük siteler yönlendirdiğine göre... mesela siz (eğer ortalama 20 30 bin tık alıyorsanız ve bunlar belli başlı içeriklerse; yani biri girip de bakayım falanca sitede bugün ne haber yapılmış diye girmiyorlarsa) ki çoğumuz böyleyiz; Örneğin hürriyet bir inşaatın şantiyesi sırasında kesilmiş 100 yıllık bir ağacın haberini yaptığında yüz binlerce kişi bu habere tıklayıp hatta toplumsal bir eyleme dönüştürdüğü halde, siz bunu kendiniz tespit edip yazdığınızda onlarca kişiye gösteremeyeceksiniz. Belki ancak sosyal medya üzerinden bir şeyler başarabilirsiniz. Dolayısıyla bu haberi Hürriyetin de yapmasını dileyerek bekleyeceksiniz ki sizin orijinal haberinize de girilsin. Tabii bunlar farklı bir konu ve buradaki arkadaşların çok da yaratıcı fikirleri olabilir. Diyelim ki aynı haberi bir ajans yaptı yine de yayınınızı kaldırmanız gerekir mi? Hayır. Çünkü zaman etiketi mevcut. Ajansın yaptığı röportajdan veya bilgilerden yine de ekleme yapabilir misiniz? Hayır.
Son olarak; televizyona bakarak bir haber yazıyorsunuz. diyelim cnn türk ve doğan haber ajansının falanca muhabiri çıktı anlatıyor. haber programında o kişinin dha muhabiri olduğu vurgulanırsa, söyledikleri dha'nın malı kabul ediliyor. Eğer bu bilgi verilmezse; CNN Türk'e konuşan Ali Veli isimli gazetecinin bildirdiğine göre ... diye haberinizi kaleme alabilirsiniz.
Sabrettiyseniz, sabrınız için teşekkürler. :)