tr üst düzey ülke kodlu alan adı ile ilgili geniş bilgi

.tr internette ülke kodlarına göre, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tarafından kullanılan üst düzey ülke kodlu alan adıdır. Üst düzey .tr alan adı ve buna bağlı ikinci seviye alan adlarının tüm yönetimi 1990 yılında InterNIC'e ilk kayıt edildiği tarihten bu yana Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) tarafından sürdürülmektedir. Türkiye'de üst düzey .tr alan adı dağıtımına ilk olarak 1991 yılında başlanmıştır. 5 Kasım 2008 yılında çıkarılan 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu'nun 35'nci maddesi ile internet alan adlarının tahsisini yapacak kurum veya kuruluşun tespiti ile alan adı yönetimine ilişkin usul ve esasların Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı tarafından belirleneceği belirtilmektedir. Bu doğrultuda bakanlık tarafından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) yetkili kurum olarak belirlenmiştir.

Tarihçe
1998 yılına kadar tek sunucu üzerinde faaliyet gösteren ODTÜ (Orta Doğu Teknik Üniversitesi) BİDB (Bilgi İşlem Daire Başkanlığı), bu tarihten sonra başvuru sisteminin geliştirilmesi amacıya iki yeni sunucuyu daha hizmete almıştır. 1999 yılı sonunda ODTÜ veritabanında 14.477 adet alan adı tanımlanmıştır. Ayrıca bu tarihten itibaren yeni bir veritabanı uygulamasına geçilmiştir. 2 Kasım 2000 tarihinde ise Türkiye'de internet ile ilgili kurullarda görevli 11 kişiden oluşan DNS Çalışma Grubu (DÇG) oluşturulmuştur. Çalışma grubu özellikle Türkiye'de alan adlarının sağlıklı bir şekilde gelişmesi için çok sesli bir ortamda değerlendirme yapılabilmesi amacıyla kurulmuştur. 25 ve 26 Mayıs 2005 tarihlerinde DÇG tarafından Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması (UÇM) oluşturulabilmesi amacıyla çeşitli toplantılar düzenlenmiştir.

.tr alan adlarının kaydının yapılabilmesi amacıyla nic.tr 26 Mayıs 2003 tarihinde web tabanlı sisteme geçiş yapmıştır. Bu tarih itibariyle nic.tr'de kayıtlı alan adı sayısının toplamı ise 45.494 adet olmuştur. 4 Aralık 2006 tarihinden itibaren Türkçe karakterli alan adlarının dağıtımına başlanmış ve nic.tr'nin CENTR (Council of European National Top-Level Domain Registries) için yaptığı tüm üyelik başvurusu 10 Ekim 2007 tarihinde kabul edilmiştir. 6 Eylül 2008 tarihinden itibaren .tr uzantılı alan adları Registry-Registrar (Kayıt otoritesi - Kayıt operatörü) iş modeli doğrultusunda dağıtılmaya başlanmıştır.

.tr uzantılı alan adları belgeli ve belgesiz olmak üzere iki türde dağıtılmaktadır. Her iki tür dağıtımda da, yıllık ücretler alınmaktadır. Ücretler her yıl oluşturulan kurul vasıtasıyla yeniden değerlendirilmektedir. Belge gerektiren alan adlarının kaydının ardından belgelerin nic.tr'ye ulaştırılabilmesi için 15 günlük süre verilmektedir. .tr uzantılı alan adlarının devri yasaktır fakat özellikle com.tr uzantısı başta olmak üzere şirketlerin kapatılması, marka devri veya şirketlerin el değiştirmesi gibi nedenler nic.tr tarafından incelenmesinin ardından devir işlemleri gerçekleştirilebilmektedir. Örneğin 2005 yılında 163 devir başvurusundan 128'i kabul edilmiş, 35'i ret edilmiştir. Alan adı yönetimi Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin önemli gelir kaynaklarından birisidir. 2005 yılında alan adı kayıt işlemlerinden üniversite toplam 2.056.989,00 YTL gelir elde etmiştir.

Uyuşmazlık çözüm mekanizması
Jenerik üst düzey alan adlarında (.com, .org, .net vb.) uyuşmazlıklar ICANN (İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu) - UDRP (Alan Adı Uyuşmazlığı Çözüm Prosedürü veya Politikası) sürecinde çözümlenmektedir. ICANN bu tür konular için Asian Domain Name Dispute Resolution Centre, Çek Arbitration Center, NAF-National Arbitration Forum ve WIPO gibi kurumları yetkilendirmiştir. .tr uzantılı üst düzey ülke kodlu alan adında ise uyuşmazlıklar Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması (UÇM) tarafından çözülmektedir.

Uyuşmazlık Çözüm Kurulu, bu tür uyuşmazlıklar için bağımsız bir yapılanmadır ve aldığı kararları .tr Alan Adı Yönetimi uygular. Özel veya tüzel kişiler her türlü uyuşmazlık durumunda bu kurula müracaat ederler. .tr alan adları politika, kural ve işleyişi ile ilgili bilgiler son olarak 2012 yılı Aralık ayında yayımlanmış ve Uyuşmazlık Çözüm Kurulu'na ilişkin kuruluş ve işleyiş kurallarının daha sonra yayınlanacağı açıklanmış fakat 2014 yılı Kasım ayı itibariyle henüz yayınlanmış bir kuruluş ve işleyiş tüzüğü bulunmamaktadır. Bu nedenle hala alan adlarındaki uyuşmazlıklarda DNS Çalışma Grubu aktif olarak faaliyet göstermektedir.

Alan adlarında yaşanan uyuşmazlıklar için başvurular ücretsizdir. Başvurular ODTÜ Alan Adı Yönetimi'ne posta, faks veya elektronik posta vasıtasıyla gönderilir. Yapılan itirazlar DNS Çalışma Grubu tarafından gen geç bir ay içerisinde değerlendirilir ve başvuru kabul edildiği takdirde alan adı sahibinin görüş ve savunması talep edilir. Alan adı sahibinin gönderdiği görüş ve savunma da, itiraza eklenerek tamamı yeniden değerlendirilir. Sonuçta dava yolu açık olmak üzere karar verilir. Bu süreç toplam iki ay içerisinde gerçekleşir.

Yıl İtiraz sayısı
2000 7
2001 3
2002 8
2003 16
2004 66
2005 111
2006 189
2007 140
2008 184
2009 403
2010 154

İkinci seviye alan adları
2014 yılı Kasım ayı itibariyle nic.tr tarafından web üzerinden kayıt yapılabilen toplam 20 adet .tr üst düzey ülke kodlu alan adına bağlı ikinci seviye alan dağıtımı yapılmaktadır.

Meslek grubu veya kamuya ait alan adları

mil.tr

İkinci seviye mil.tr uzantılı alan adı ilk olarak 30 Nisan 1997 tarihinde verilmeye başlanmıştır. Bu alan adı Türkiye'de yalnzca askeri kurum ve kuruluşlara tahsis edilmektedir. Bu uzantının tahsisi 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren durdurulmuştur.

tsk.tr
Türk Silahlı Kuvvetleri için tahsis edilen tsk.tr uzantılı alan adının dağıtımına ilk olarak 30 Mayıs 2008 tarihinde başlandı.

pol.tr
pol.tr alın adı yalnızca Emniyet Genel Müdürlüğü teşkilatı tarafından kullanılabilir. Alan adının kullanılabilmesi için Emniyet Genel Müdürlüğü'nün en üst düzey yetkilisi tarafından düzenlenecek imzalı ve onaylı belge gerekmektedir.

gov.tr
Türkiye Cumhuriyeti devlet kurum ve kuruluşarına tahsis edilmiş olan ikinci seviye alan adı uzantısıdır. Alan adının tahsis edilebilmesi için ilgili kurum veya kuruluşun en yüksek makamı tarafından onaylanmış belge ile başvurulması gerekmektedir. Ayrıca Türkiye'nin illeri için de o ilin ve ilçenin adına gov.tr alan adı tahsis edilmiştir.

bel.tr
Türkiye'deki il, ilçe ve belde belediye teşkilatlarının kullanımı için açılmıştır. İlgili belediyenin Beledi Başkanı tarafından düzenlenecek bir belge ile açılabilir.

bbs.tr
Bu alan adı BBS (Bulletin Board System) hizmeti veren kişi veya kuruluşların kullanımına tahsis edilmiştir. Belge istenmeyen bu alan adı için diğer belge istenmeyen alan adlarında olduğu gibi tutarsızlık veya çelişki bulunduğu tespit edilmesi durumunda belge istenebilir. İstenecek belgeler BBS için teknik ve idari türdeki belgelerdir. Doğrudan bilgi vermeden alan adı durdurma işlemi de yapılabilir. Bu durumda kişi veya kuruluşun DNS Çalışma Grubu'na itirazda bulunması gerekebilir.

org.tr
Vakıf, dernek ve kâr amacı bulunmayan oluşumlar ile sivil toplum kuruluşları için ayrılmış ikinci seviye alan adıdır. Alan adı tahsisinde kuruluş kanunu, vakıf senedi veya dernek tüzüğünün nic.tr'ye gönderilmesi gerekmektedir. Kâr amacı gütmeyen oluşumlar ise gösterdiği faaliyet ile ilgili en az 3 sivil toplum kuruluşundan destek yazısını alan adı yönetimine göndermesi esastır.

net.tr
İnternet hizmeti veren kuruluş ve oluşumlar için tahsis edilmiştir. Bu tür internet hizmetleri arasında internet üzerinden portal, tarama, e-posta, WEB gibi katma değerli, geniş ölçekli hizmetler ve uygulama servis sağlayıcılığı hizmetlerinin veriliyor olması gerekmektedir. Başvuran gerçek veya tüzel kişiler bir dilekçe ve nüfus cüzdanı fotokopisi ve taahhütname bildiriminde bulunması gerekmektedir. Beyana dayalı olarak yapılan başvurular DNS Çalışma Grubu tarafından değerlendirilir. Alan adı tahsis edilmesini isteyen kişi veya kuruluş, taahhütte bulunduğu web sitesini başvurunun kabulünden itibaren en geç üç ay içerisinde faaliyete geçirmek zorundadır.

kep.tr
kep.tr alan adı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından yetkilendirilmiş olan KEPHS (Kayıtlı Elektronik Posta Hizmet Sağlayıcı)'lara verilen bir ikinci seviye alan adıdır. Bu tür sistemlerde ileri mesaj teknikleri, elektronik imza, zaman damgası ve kriptoloji yoğun şekilde kullanılmaktadır. Bu alan adı yalnızca BTK'nın KEPHS yetkilendirmesi yaptığı kuruluşlara verilir. Başvuru esnasında KEPHS’ler için belirlenen “Y” sayısının ne olduğunu gösterir Kurum tarafından yazılan resmi yazının örneğinin nic.tr'ye uluştarılması zorunludur. Bu alan adı için önce gelen alır prensibi geçerlidir.

av.tr
Avukatlar için tahsis edilen ilk mesleki kullanım alan adı olan av.tr 29 Eylül 2003 tarihinden itibaren dağıtılmaya başlanmıştır. Avukatların Türkiye Barolar Birliği (TBB)'ye kayıtlı olması veya avukatlık mesleği ile ilgili belgeleri TBB'ye sunması gerekmektedir. Doktorlar için ayrılan dr.tr alan adı gibi, av.tr alan adı için yetkili kurum TBB'dir.

dr.tr
Doktorlar için düzenlenen dr.tr uzantılı alan adı ilk olarak 8 Aralık 2004 tarihinde verilmeye başlandı. Bu ikinci seviye alan adının tahsis edilebilmesi için tek yetkili makam Türk Tabipleri Birliği (TTB)'dir. Önce gelen alır prensibinin geçerli olduğu bu alan adı için istenilen belgelerin TTB'ye sunulması gerekmektedir. Alan adı yalnızca doktorluk mesleği mensuplarına ayrıldığından dolayı, onay ve ret işlemleri konusunda TTB yetkilidir.

tv.tr
tv.tr alan adı uzantısının dağıtımına ilk olarak 18 Kasım 2008 tarihinden itibaren başlandı. Alan adı Türkiye'de televizyon yayıncılığı yapan gerçek ve tüzel kişilere verilir. Ayrıca bu alan adı TV ve film şirketleri, programlar, yönetmen, prodüktör, oyuncular, çalışanlar ve karakterler adına da alınabilmektedir. Bu alan adının tahsisinde de hiçbir belge istenmemektedir ve ilk başvuran kişiye alan adı tahsis edilir.

Serbest kullanıma açık alan adları

gen.tr
gen.tr (genel kullanım alan adı) uzantılı alan adı ilk defa 16 Haziran 1998 tarihinden itibaren verilmeye başlanmıştır. İnternet üzerinden kamusal veya ticari hizmet sunacak gerçek ve tüzel kişilere tahsis edilir. Bu alan adından ilk gelen alır prensibinin yanı sıra, alan adı ve kuruluş ilişkisi de aranmamaktadır. Alan adı tahsis edilmesinde herhangi bir belge istenmez.

web.tr
İnternet üzerinden kamusal veya ticari hizmet sunacak gerçek ve tüzel kişilere tahsis edilir. Bu alan adından ilk gelen alır prensibinin yanı sıra, alan adı ve kuruluş ilişkisi de aranmamaktadır. Alan adı tahsis edilmesinde herhangi bir belge istenmez.

Özel şahıslara ait alan adları

nom.tr
nom.tr kişisel alan adı uzantısı olup, ilk defa 1 Temmuz 1998 tarihinden itibaren verilmeye başlanmıştır.

name.tr
Türkiye'de yaşayan Türk veya yabancıların kendi isim veya soy isimleri ile alabilecekleri bir alan adıdır. Alınabilecek alan adları ad, soyad veya bunların ilk sıradaki harflerinin birleştirilmesi veya sadece birinin baş harfinin diğeri ile birleştirilmesi veya aralarında (-) sembolünün kullanılması veya bunun da mümkün olmadığı takdirde sayılar ile desteklenecek şekilde belirlenmesi esastır. Alan adı isteğinde yanlış bilgiler sunulması, alan adının iptal edilmesine yol açabilir. Bu alan adı uzantısı için kişiler, toplumda tanındıkları isimler ile de müracaatta bulunabilmektedirler. Uyuşmazlık durumunda ise nüfus cüzdanları asıl belge olarak kabul edilir.

Müracaat esnasında belge istenmez. Fakat uyuşmazlık veya kötüye kullanım ya da çelişkili durumlarda kişilerden nüfus cüzdanları talep edilebilmektedir. Bu alan adı ayrıca kişinin yasal mirasçılarına da devredilebilir. tel.tr de olduğu gibi www.name.tr ve web.name.tr alan adları, ".tr" Alan Adı Yönetimi tarafından rehber hizmeti vermek için kullanılabileceğine dair politika bulunmaktadır.

tel.tr
Kişi ve kuruluşların kullandıkları telefon numaraları ile adlandırılacak şekilde tahsis edilen ikinci seviye alan adıdır. Bu alan adının tahsisinde belge aranmaz ancak herhangi bir kötüye kullanım veya bilgilerde çelişki tespit edildiği takdirde alan adı durdurulabilir ya da kişi veya kuruluştan istenen belgeleri ibraz etmesi istenir. Herhangi bir telefon numarası için alan adı isteğinde bulunabileceği gibi 444 veya 0 850 ile başlayan özel numaralar ya da 118 gibi numaralar için alan adı tahsisi istenebilir. Uyuşmazlık durumlarında ise ilgili telefona ait faturanın gösterilmesi istenebilir. Telefon numarası aboneliğinin sona ermesi durumunda da, bu telefon numarasına ait alan adı silinir.

Bu alan adındaki bir diğer önemli politika ise www.tel.tr veya web.tel.tr uzantısının alan adı yönetimi için rehber olarak kullanılabileceğini dair politika bulunmasıdır. Fakat bu alan adları henüz kullanımda değildir.

Ticari kullanımlar için alan adları

com.tr
En fazla tahsis edilme isteğinde bulunulan bu ikinci seviye alan adı info.tr ve biz.tr alan adları ile birlikte, ana amacı internet üzerinden ticari faaliyet gösterecek kişi, kurum veya kuruluşlar arasında kullanımının yaygınlaşmasıdır. Alan adı ticari faaliyet gösteren tüm gerçek ve tüzel kişiler ile vakıf, dernek ve odaların kullanımına açıktır. Bu alan adı bel.tr gibi Türkiye Cumhuriyeti'nin idari yapılanmasında il ve ilçe düzeyinde portal oluşturulması için ilgili belediyelere de tahsis edilmektedir. Buradaki amaç ise, bu alan adının turizme fayda sağlaması düşüncesidir.

Alan adını ad, soyad için alacak kişilerden yalnızca nüfus cüzdanı fotokopisi istenir. Eğer Türk Patent Enstitüsü'ne alan adı için marka tescili için başvurulmuş ise bu durumda Marka Tescil Belgesi veya başvuru evrakları talep edilir. Ticari amaçlı kuruluşlardan Ticaret Odası'ndan alınmış belgelerden herhangi birisi istenir. Bu belgeler Faaliyet Belgesi, Ticari Sicil Belgesi, Oda Sicil Kayıt Sureti veya Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi'nde ticaret unvan ilanıdır. Ayrıca kuruluşlardan Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Odası'ndan alınmış olan Sicil Tasdiknamesi'de istenir. Eğer bu alan adını bir belediye talep ediyorsa, bu durumda Belediye Başkanı imzalı talep yazısı gerekmektedir. Diğer faaliyet alanlarında ise politika gereği, gerçek veya tüzel kişinin faaliyet alanını ilgilendiren kurumlardan belgeler talep edilmektedir.

info.tr
info.tr alan adı uzantısının dağıtımına ilk olarak 18 Kasım 2008 tarihinden itibaren başlandı. İnternet üzerinden herhangi bir sınırlama olmaksızın, kamusal veya ticari hizmet sunacak oluşum, kuruluş ve girişimcilere tahsis edilmiştir. Alan adı tahsisinde ilk gelen alır ile alan adı ve kuruluş ilişkisi aranmaz ilkeleri geçerlidir. Herhangi bir belge istenmemektedir. www.info.tr ve web.info.tr alan adları, bu alan adlarının rehber hizmeti olarak kullanılabileceğine dair poitika bulunmaktadır.

biz.tr
biz.tr alan adı uzantısının dağıtımına ilk olarak 18 Kasım 2008 tarihinden itibaren başlandı. İnternet üzerinden herhangi bir sınırlama olmaksızın, kamusal veya ticari hizmet sunacak oluşum, kuruluş ve girişimcilere tahsis edilmiştir. Alan adı tahsisinde ilk gelen alır ile alan adı ve kuruluş ilişkisi aranmaz ilkeleri geçerlidir. Herhangi bir belge istenmemektedir. www.biz.tr ve web.biz.tr alan adları, bu alan adlarının rehber hizmeti olarak kullanılabileceğine dair poitika bulunmaktadır.

Eğitim kurumlarına ait alan adları

edu.tr
Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) tarafından tanınan Yüksek Öğretim Kurumları için tahsis edilen bu alan adı yalnızca üniversitelerin kullanabileceği şekilde sınırlandırılmıştır. Alan adının tahsis edilebilmesi için, ilgili üniversite rektörlüğünün onaylı belgesi gerekmektedir.

k12.tr
Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanmış olan okul öncesi eğitim veren kreş, anaokulu, ilköğretim, lise ve dengi öğretim kurumlarının kullanımı için tahsis edilmiştir. Alan adının tahsis edilebilmesi için devlet okullarından ilgili okulun müdürlüğü tarafından onaylanmış belge, özel okullardan ise iş yeri açma ve çalışma ruhsatı, kreş ise MEB'den ve Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu'ndan alınmış açılış izin belgelerinin nic.tr'ye sunulması şarttır.

Belge isteyenler ve istemeyenler
Sonuç olarak 21 alan adından 12'si için belge istenmekte, 9 adet alan adı için belge istenmemektedir. Belge gerekmeyen alan adları bbs.tr, tv.tr, gen.tr, web.tr, name.tr, nom.tr, tel.tr, info.tr, biz.tr'dir. Belge gereken alan adları ise; tsk.tr, pol.tr, gov.tr, bel.tr, org.tr, net.tr, kep.tr, av.tr, dr.tr, com.tr, k12.tr, edu.tr'dir.

Kaynak: http://www.bilgive.com/.tr

tr üst düzey ülke kodlu alan adı ile ilgili geniş bilgi

Üye Girişi Yap