Nature dergisinde yayımlanan bir araştırmada, 400 bin yıllık bir insan iskeletinin uyluk kemiğinde DNA bulunduğu açıklandı.
Evrim uzmanları, araştırmanın insanoğlunun atalarının incelenmesi yolunda yeni bir ufuk açabileceği görüşünde.
Sözkonusu kemik, İspanya'da bulunan ve eski döneme ait 28 insanın kalıntılarını içeren 'Kemik Çukuru'ndan edinildi.
Fakat bulgular, insanın karmaşık soy ağacına dair soruları cevaplamaktan çok yeni sorular ortaya çıkarıyor.
İspanya'nın kuzeyinde Burgos kentinde bir mağarada bulunan ve 20 yıldan fazla süredir üzerinde çalışılan insan kalıntılarının Orta Pleistosen adı verilen döneme ait olduğu düşünülüyor.
Neandertallere ait özellikler taşıyan fosillerin Homo heidelbergensis ya da Neandertal soyun ilk temsilcileri olduğu düşünülüyor.
DNA'nın zaman içinde bozulması nedeniyle daha önce bu kadar eski insan fosillerinin genetiğini incelemek mümkün olmamıştı.
Fakat dizilim teknolojisi konusundaki hızlı gelişmeler bilim insanlarını şaşırtıyor: "Yıllar önce genetikçiler 60 bin yıldan eski DNA bulunamayacağını söylüyordu." diyor araştırmanın yazarı ve İnsan Evrimi Araştırma Merkezi'nden (CENIEH) Jose Bermudez de Castro.
Sibirya'dan İber'e
Almanya'nın Leipzig kentindeki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü müdürü Profesör Svante Paabo bu gelişmelerde payı olan bir insan. Paabo, "İnsanın yüz binlerce yıl önceki atalarına ait DNA'yı inceleyebiliriz artık." diyor.
Bu sayede bilim insanları mitokondrial DNA'nın (mtDNA) tamamına yakınının dizilimini çıkardı. Fakat bu genetik kodun kıyası beklenmedik sonuçlar ortaya çıkardı.
İspanya'da bulunan kalıntılar, fiziksel özellik olarak her ne kadar Neandertallere yakın gözükse de DNA'larının, binlerce kilometre uzakta Sibirya'da Denisova Mağarası'nda bulunan ve 40 bin yıl öncesine ait olan insan kalıntılarınınkine yakın olduğu görüldü.
Çekirdek DNAsı
Denisova DNA'sını paylaşan bir insanın nasıl olup da Orta Plestosen dönem İspanya'sında ortaya çıktığına dair çeşitli ihtimaller var.
Birincisi, İspanya'daki mtDNA, İspanyol ve Denisova hominidlerin ortak atasından gelmiş olabilir.
İkincisi, İspanya kalıntıları (veya onların ataları) ile başka bir eski insan türü arasındaki ırk karışımı Denisova benzeri DNA'yı bu batılı nüfusa taşımış olabilir.
Prof Castro'nun bu esrarengiz atanın kim olabileceği konusunda bir teorisi var: Homo selef olarak bilinen daha eski bir insan türü. Bir milyon yıl önce bunlar 'Kemik Çukuru'ndan birkaç yüz metre uzakta olan Gran Dolina alanında yaşıyordu.
Londra'daki Doğal Tarih Müzesi'nden Prof Chris Stringer, "İnsanın evrimi ile ilgili resmi tam çizebilmek için tüm verilerin elimizde olması gerekiyor. Bunları sadece taş aletlerden, sadece fosillerden elde edemeyiz. DNA'nın devreye girmesi bu olayı yeni bir bakışla ele almamızı sağlıyor." dedi.
Fakat mtDNA genetik kopyamızın küçük ve olağandışı bir bileşeni olduğundan buradan çıkarılacak sonuçlar sınırlı. Örneğin, Neandertaller ile modern insan arasındaki ırk karışımına dair modern insanın mtDNA'sında hiçbir iz bulunmuyor.
Kesin bilgi için bilim insanlarının hücre çekirdeğinden elde edilen çekirdek DNA'sının dizilimini Neandertaller için çıkarması ve günümüz insanınkiyle kıyaslaması gerekiyor. Aynı şekilde, İspanya kalıntıları ile diğer eski insanlar arasındaki akrabalık ancak çekirdek DNA'sının çözülmesi ile mümkün olacak.
400 bin yaşındaki İspanya fosilleri açısından bunu yapmak zor; ama mağaradaki ısının sabitliği sonucu iyi korunmuş olmaları umut verici.
Almanya'daki enstitünün müdürü Prof Paabo, "Bu durumda onların Neandertallere, modern insanlara ve Denisovalılara akrabalığı sorusu da kesin çözülmüş olur." diyor.
