HTML (HyperText Markup Language / Hareketli-Metin İşaretleme Dili) basitçe, browserlarla görebileceğimiz, internet dökümanları oluşturmaya yarayan bir çeşit dildir. Örneğin okuduğunuz bu sayfa HTML dili kullanılarak hazırlandı. Siz de browser'ınızı (Internet Explorer, Netscape Navigator,..) kullanarak bu sayfayı ekranınızda görüntülüyorsunuz. Tanımda geçen "internet dökümanı" ifadesinin yanısıra HTML ile oluşturduğunuz belgeleri harddiskinize kaydedebilir ve internet bağlantınız olmasa bile bu belgeleri görüntüleyebilirsiniz.

HTML, programlama dilleri (c, pascal, basic,..) gibi bir programlama mantığı taşımadığından öğrenilmesi gayet kolay bir dildir. Dilden ziyade kabaca metinleri ya da verileri biçimlendirmek, düzenlemek için kullandığımız komutlar dizisi bile diyebiliriz HTML için.

HTML Dersleri yazı dizimizi okuyarak bu dil hakkında hiçbir bilginiz olmasa bile yazı dizisinin sonunda öğrendiklerinizle siz de kendi sayfalarınızı hazırlayabileceksiniz.

Temel Unsurlar
Bu sayfaya geldiğinize göre HTML öğrenme işinde ciddisiniz demektir. HTML nispeten kolay bir dildir dedik. Bu dilde binary veya hexadecimal kodlar yok. Herşey metin tabanlı ve bir HTML dökümanı oluşturmak için ihtiyacınız olan şey bir editör. Hatta sizde herhangi bir HTML editörü bulunmuyorsa bu işi Windows'un Notepad'i ile dahi halledebilirsiniz. Piyasada iki tip editör bulunuyor. Birisi metin tabanlı, kod yazmayı gerektiren fakat bunun yanısıra rutin bazı işlemleri kolaylaştıran editörler (HotDog, HomeSite..) diğeri WYSIWYG (What You See Is What You Get / Ne görürsen onu alırsın) tarzı denen kısaca görsel, kodlamayla uğraştırmayı gerektirmeyen editörler (FrontPage, Dreamweaver, NetObjects Fusion,..). Benim yeni başlayanlara tavsiyem Windows'un Notepad'i. Bu işlerin nasıl yapıldığını öğrendikçe ilerde siz de görsel editörlere geçebilirsiniz. Çünkü bir yerde istenmedik sonuçlar çıkabilir ve kodlara müdahele etmeniz gerekebilir. Üstelik görsel editörler bazen istenmeyen kodlar ekliyorlar, bu da döküman boyutunun büyümesi demek.

Burada şunu da belirtmek gerekiyor; browserlar arasındaki yorum farklarından dolayı sayfanız bir browser'da iyi görünürken bir başka browser'da hiç istemediğiniz bir şekilde görüntülenebilir. Hele yeni bazı teknikleri (css, dhtml gibi) sadece MS Internet Explorer 4 ve üstü desteklerken Netscape henüz bu teknikleri tam olarak desteklemiyor. Yine de piyasayı neredeyse yarı yarıya paylaşan bu iki browser'ın birbirlerine üstün olduğu yönleri var. Sonuçta, ne kadar fiyakalı bir sayfa da yapsanız elde ettiğiniz başarı sayfanızı ziyaret eden kişinin kullandığı browser'a mahkum. Hatta ziyaretçiniz browser'ına verdiği bir talimatla "yalnız şu fontu kullan", "grafikleri görüntüleme" şeklinde bir ayar yapmışsa emekleriniz boşa gitti demektir. Yine de bu kadar karamsar olmayalım.

İlk Sayfamız ...!!!
İşte ilk HTML sayfamızı yapıyoruz.

Öncelikle çalışmalarınızı saklamak için kullanacağınız boş bir klasör oluşturup uygun bir ad verin, mesela html_ders olsun. Daha sonra bu ad bize lazım olacağından kolaylık olması için siz de yeni klasöre bu adı verebilirsiniz.


Şimdi de bu klasörü açıp yeni bir metin belgesi oluşturun (sağ fare/Yeni/Metin belgesi).


Dosyayı çift tıklayarak açın ve şunları yazın:






Sayfama Hoşgeldiniz




Şimdi dosyayı kaydedin (Dosya/Farklı Kaydet...). Dosya adı kısmına şöyle yazın: "sayfa1.htm" (tırnaklar dahil) ve Tamam'a basın.


Notepad'i kapatın, metin dosyasını silin ve oluşan yeni dosyayı açın. Dosya varsayılan browser'ınız (Internet Explorer, Netscape Navigator gibi) tarafından açılacaktır. Şöyle bir görüntü elde edeceksiniz:


Tebrikler ilk HTML sayfanızı yaptınız.
Şimdi de bu belgeyi nasıl oluşturduğumuzu birlikte inceleyelim. Birşey dikkatinizi çekti mi? İngilizce bir takım kelimeler var ve bu kelimeleri küçük < ve büyük > sembolleri arasına yazdık. Bu ifadelere tag (etiket) deniyor. Etiketler etki etmesi istenilen metnin önüne ve arkasına yazılıyor. Önce etiketi yazıyoruz, sonra metni yazıyoruz daha sonra aynı etiketi önüne bir bölü işaretiyle tekrar yazıyoruz. Bu son yaptığımız etiketi sonlandırıyor. Bir kaç istisna dışında tüm etiketler belge içerisinde sonlandırılmak zorunda.

Burada kullandığımız etiketler ve anlamları şöyle:

... Tarayıcıya HTML dosyasının başladığını ve bittiğini belirtiyor. Diğer tüm kodlar bu iki etiket arasına yazılır.
...
... Bir HTML belgesi iki bölüme ayrılır: head (baş) ve body (gövde). ... etiketleri arasına sayfa hakkında bilgiler yazılır, **** ve title gibi etiketler burada yeralır. **** etiketlerine ileride değineceğiz.
... arası ise sayfamızın gövde bölümü. Ekranda gösterilecek kısımlar bu tagler arasında yeralıyor.
Title sayfanın başlığını belirtiyor. Burada yazılanlar browser penceresinin başlığında browser adıyla beraber gösteriliyor.

Dikkat ederseniz hazırladığımız sayfada sadece temel etiketleri kullandık. Yani metin biçimlendirmeye yarayan hiçbir etiket kullanmadık. Bu yüzden .... arasına yazdığımız Sayfama Hoşgeldiniz yazısı browser'ın varsayılan metin ayarlarıyla gösteriliyor. İşin ilginç tarafı hiçbir kod yazmadan sadece Sayfama Hoşgeldiniz yazıp kaydetsek ve browser'da böyle görüntülesek de aynı neticeyi elde edecektik.
Metin Biçimleme
Bu bölümde öğreneceğimiz etiketler:
Başlık etiketleri:

...

Paragraf etiketi:

...

Ortalama: ...
Diğer etiketler: ...,...,...




HTML'de metin stillerini üç şekilde belirleyebiliriz:

Düzenlemek istediğimiz metnin hemen önüne koyacağımız bir etiketle biçimleme stili. Buna in-line (satır içi) biçimlendirme denir.


Sayfanın head (baş) kısmına koyulan stillere body (gövde) bölümden atıf yapılarak metin biçimleme. (Embedded-Gömülü biçimlendirme)


HTML dosyasının dışında başka bir stil dosyası oluşturarak stil için bu dosyayı kullanma. Buna Cascading Style Sheets-Yığılmalı Stil Kağıtları deniyor. Kısaca CSS. Bu teknik bize örneğin yüzlerce sayfanın stilini tek bir stil dosyası ile belirleme gibi geniş imkanlar veriyor.




Birinci metotta her metin için ayrı ayrı stil belirtirken ikinci ve üçüncü metodlarda stil bir defa belirleniyor ve bu stilleri istediğimiz metne uygulayabiliyoruz. Burada önemli olan bir diğer husus da ilk metodu tüm browserlar sorunsuz yorumlayabiliyor fakat 2. ve 3. metodu Internet Explorer ve Netscape'in son sürümleri (yorum farklılıkları ile beraber) destekliyorlar.

Burada konumuz birinci metoda göre biçimlendirmeyi öğrenmek.

Başlık etiketlerinden başlıyoruz. Notepad'i açıyor ve şu kodları yazıyoruz;

Başlık 1

Başlık 2

Başlık 3

Başlık 4

Başlık 5

Başlık 6

Sayfanın işleyişine baktığımızda, önce her zaman yapmamız gerektiği gibi , ,

Sayfama Hoşgeldiniz

HTML etiketleri ile,

Yazıları
koyu
italik
ve
altı çizili
olarak yazabiliyorum



Font etiketinin kullanımı;

...

face = yazıtipinin adı (arial, tahoma, verdana, ...)
size = yazının büyüklüğü (1-7 arası)
color = yazının rengi (red, green gibi renklerin ingilizce karşılığı yada RGB renk değeri)

Bunlara font etiketinin parametreleri diyoruz.

etiketinin yanısıra öğreneceğimiz bir diğer etiket
etiketi. Önce bu etiketin kullanımını göreceğiz.
etiketi bir bakıma enter tuşunun görevini görüyor. Bunu biraz açıklayalım; HTML'de metinleri yazarken kullandığımız editörde bir alt satıra geçmek için Enter tuşunu kullanırız. Fakat HTML dilinde bunun hiçbir anlamı yoktur, tüm kodları ve metinleri tek satırda dahi yazsanız browser açısından farketmeyecektir. Bu yüzden metinleri bölmek, yani ikinci satıra atmak için
etiketini kullanıyoruz. İstisnai etiketlerden birisi bu:
etiketi sonlandırılmıyor.

Buna bir örnek verelim;







pazartesi

salı

çarşamba


ocak
şubat
mart
nisan




Yukarıdaki örneğimizde "pazartesi, salı ve çarşamba"yı yazarken Enter tuşu ile bir alt satıra geçmemize rağmen browser bunu gözönüne almayarak tüm metni bir satırda yazdı. Fakat ikinci sefer ay adlarını tek bir satıra yazdığımız halde bu kez browser aradaki
etiketine bakarak bir sonraki metni satır başına aldı. Buradan da anlaşıldığı üzere metni bir alt satıra geçirmek için
etiketini kullanıyoruz. Bu etiketin bir özelliği de sonlandırılmaması.

Şimdi font etiketinin kullanımını bir örnekle inceleyelim. Eğer kullanmak istediğiniz font bilgisayarınızda yüklü değilse font etiketi ile biçimlemek istediğiniz metin browser'ın varsayılan fontu ile gösterilecektir. Bu yüzden önce sisteminizde yüklü olan fontları inceleyin (Başlat/Ayarlar/Denetim Masası/Yazıtipleri). Buradan yazıtiplerini açarak inceleyebilir ve beğendiklerinizi kullanabilirsiniz. Eğer benim örnekte kullandığım yazıtipleri (tahoma, comic sans ms, verdana, arial) sisteminizde yüklü değilse bunun yerine sizde yüklü olan istediğiniz bir fontu kullanabilirsiniz.






İlkbahar


Yaz


Sonbahar


Kış





Her zamankinden farklı olarak ve ilk defa sayfamızda renk kullandık. Örnekte de gördüğünüz gibi bu işi renk kodlarıyla yaptık. Aslında bunun bir yolu daha var; o da renk kodu yerine rengin ingilizce adını yazmak (color="red" gibi).

Bu konuyu renkler bölümünde ayrıntılı olarak inceleyeceğiz. Burada yalnız bir kaç örnekle yetinelim:




Kırmızı-red
Mavi-blue
Siyah-black
Sarı-yellow
Lacivert-navy

Metin renklendirmeyi yüzeysel olarak fontlar konusunda öğrendik. Şimdi daha ayıntılı olarak ve bu işin mantığına inerek yeniden ele alacağız. Aynı zamanda sayfamıza artalan rengi vermeyi öğreneceğiz.

Bu bölümde öğreneceğimiz konular:

Renk kodları
Artalanı renklendirmek




Renk Kodları
Fontlar konusunda, metnin rengini belirlerken etiketini kullanmıştık ve color komutunun karşısına rengin ingilizce karşılığını yazabiliriz demiştik. Fakat bunun daha karmaşık olan bir başka yolu vardı; o da 16'lık sayı düzeninde renk kodu girmek. Önce sayı düzenleri nedir nasıl olur ona bakalım.

Günlük hayatımızda kullandığımız sayı sistemine 10'luk sayı sistemi deniyor, tüm sayıları 0-9 arası toplam 10 rakamdan oluşan sembollerle ifade ediyoruz. 10'luk sayı sisteminin yanısıra diğer sayı sistemleri de vardır. Bunlardan bilgisayar alanında kullanılan iki tanesi ikili (binary) ve onaltılı (hexadecimal) sayı sistemleridir.






--------------------------------------------------------------------------------

İkili sayı sistemi nasıl olur? Bildiğiniz gibi günlük hayatta kullandığımız 10'lu sayı sisteminde 0-9 arası toplam 10 rakam vardır. Aynı şekilde ikili sayı sisteminde de toplam 2 rakam var (bunlar 0 ve 1) ve tüm sayılar bu iki rakamı kullanarak ifade edilebilir, nasıl mı? İşte burada işin içine matematik giriyor. Kısa ve öz olarak belirtmek gerekirse 10'luk düzendeki bir sayıyı ikilik düzene çevirmek için o sayı devamlı olarak 2'ye bölünür ve kalanlar soldan sağa doğru yanyana yazılır.


--------------------------------------------------------------------------------





Gelelim asıl konumuz olan 16'lık sayı sistemine. Bu sayı sisteminde de toplam 16 rakam var bunlar;

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
[10'un karşılığı A ... 15'in karşılığı F'dir.]






Etikette kullandığımız color=#xxxxxx ifadesi ise RGB (red-green-blue,kırmızı-yeşil-mavi) renklerinin karışım oranlarını belirtir. Bu renklerden herbirinin alacağı değer 00 ile FF aralığında olabilir (FF maksimum, 00 minimum karışımı verir).

Buna göre; #000000 siyah, #FF0000 kırmızı, #00FF00 yeşil, #0000FF mavi, #FFFFFF beyaz'dır. Diğer renkleri sayıları değiştirerek kendiniz deneyebilirsiniz.





#000000=black(siyah)
#000080=navy(lacivert)

#0000FF=blue(mavi)
#008000=green(yeşil)

#008080=teal(koyu yeşil)
#00FF00=lime(parlak yeşil)

#00FFFF=aqua(turkuaz)
#800000=maroon(vişne çürüğü)

#800080=purple(mor)
#808000=olive(zeytuni yeşil)

#808080=gray(gri)
#C0C0C0=silver(gümüşi gri)

#FF0000=red(kırmızı)
#FF00FF=fuchsia(parlak pembe)

#FFFF00=yellow(sarı)
#FFFFFF=white(beyaz)






Artalanı Renklendirmek
Bu renklerle yalnızca metinleri değil sayfamızın artalananını da renklendirebiliriz.

Bunun için etiketini kullanıyoruz. Daha doğrusu sayfamızın gövdesini belirtmek için yazdığımız etiketini, şeklinde değiştiriyoruz.




Renk kodlarını yazarken daima # işaretini kullanmayı unutmayın !

Günler




1. Pazartesi
   
2. Salı
   
3. Çarşamba
   
4. Perşembe
   
5. Cuma
   
   
   
6. Cumartesi
   
7. Pazar
   
   

Renkleri de öğrendikten sonra geldik en heyecanlı konuların bir diğerine, evet bu konuda sayfamıza ve artalana nasıl resim ekleyebileceğimizi öğreneceğiz. Bu konu aslında tablolar ve bağlantılarla da alakalı, bu yüzden burada genel olarak işleyeceğiz. Resim seçiminde, seçtiğimiz resmin gif yada jpg formatında olması zorunluluğu dışında herhangi bir kısıtlama yok. (telif hakları kanunu dışında tabi)

Resim ekleme işi gayet kolay. Yapmamız gereken browser'a sayfaya koyacağı resmin nerede olduğunu göstermekten ibaret. Her ne kadar şart olmasa da resmin pixel cinsinden en ve boy uzunluğunu belirtmeniz sayfanızın hayrına olacaktır. Kullanacağımız etiket şu şekilde olacak;


Burada x resmin enini y ise boyunu belirtiyor. Bu bilgileri, resmi herhangi bir grafik editörüyle açarak öğrenebilirsiniz.





Dikkat Edilecek Hususlar



Örneğin bu sevimli kediyi sayfamıza ekleyelim, peki işte size bir soru: bu resmin nerede olduğunu browser'a nasıl izah ederiz?
Diyelim ki resmimizin adı kedi.gif eni 65, boyu da 91 piksel, eğer bu resim html sayfamızla aynı dizinde duruyorsa sorun yok, kod aynen şu şekilde olmalı:





Fakat siz diyorsunuz ki; benim sayfamda kullanmak istediğim bir sürü resmim var ve bunları resim adlı bir alt klasörde topladım. Yani html dosyası c:\html_ders dizininde resimler de c:\html_ders\resim dizininde. Bu durumda browser'ınız o an çalışan html dosyasının bulunduğu klasörü kök dizin olarak kabul edecektir. Siz de buna göre resmin yolunu uyarlayacaksınız. Etiketi bu sefer şu şekilde kullanacağız;







--------------------------------------------------------------------------------

Bölü işaretinin yönüne dikkat edin. Bu Windows'ta ya da Dos'ta dizinler için kullandığımız ters bölü işaretinin tersi, yani normal bölü işareti. HTML'de dizinler belirtilirken hep bu bölü işareti kullanılır. Ziyaret ettiğiniz Internet adreslerini hatırlayın.

--------------------------------------------------------------------------------






Peki ya şu şekilde olsaydı; resim klasörünün altında başka bir klasör var ve kedi.gif dosyası o klasörde, diyelim ki klasörün adı da gifler olsun. Bu durumda kedi.gif'in harddiskimizdeki yolu da c:\html_ders\resim\gifler\kedi.gif şeklinde olacak. Etiket tahmin ettiğiniz gibi şu şekilde olmalı:


Bu şekilde istediğimiz kadar alt dizine ulaşabiliriz. Fakat üst dizinlere nasıl ulaşacağız? O da kolay. Bu seferde html dosyamızı bir klasör oluşturup o klasörün içine koyalım, mesela klasörün adı da html olsun -umarım karıştırmazsınız. Kedicik bulunduğu gifler klasöründe kalsın. Son durum şöyle olacak;

c:\html_ders\html\deneme.htm yolunda html dökümanımız,
c:\html_ders\resim\gifler\kedi.gif yolunda resim var. İzlememiz gereken yol şöyle: browser deneme.htm dosyasının bulunduğu klasörü kök dizin kabul etti. Önce bir üst dizine çıkmalıyız ardından resim dizinine oradan gifler dizinine girmeliyiz. Üst dizine çıkmayı ../ ifadesiyle belirtiyoruz.


Bu şekilde ardarda ../ ifadesiyle istediğimiz kadar üst dizine geçebiliriz. Eğer iki üste geçeceksek ../../ ifadesi işimizi görecektir.





Resmi Hizalama
Resim artık sayfamızda, fakat daima hep solda duruyor.
Bir hizalama (align) komutuyla resmi sağa (right) ya da sola (left) alabiliriz.
-iyi ama resim zaten solda değil miydi??

Bir metinle kullandığınızda ise buradaki gibi bir sonuç alabilirsiniz, hizalama komutu resmi bu sefer metni gözönüne alarak hizalayacaktır.






Artalana Resim Koyalım
Artalanı renklendirmeyi öğrenmiştik: ifadesiyle bu işi kolayca yapıyorduk. Bu ifadeyi şu şekilde yazarsak resmimiz artalana döşenecektir.


Kullandığımız resme yakın tonda bir rengi bgcolor ifadesinin karşısına yazmayı ihmal etmemek yine bizim hayrımızadır. Bunun yanında background ifadesinin karşısına yukarıda anlattığımız kurallar çerçevesinde istediğimiz resmi koyabiliriz. Fakat bu sefer en ve boy ifadesini kullanmamıza gerek yok. Seçtiğimiz resim browser tarafından tüm sayfayı kaplayacak şekilde sayfaya yerleştirilecektir.





Resme alternatif metin eklemek
Resimlere alternatif olarak metin yazılabilir. Ziyaretçi eğer browser'ını sadece metinleri göstermek üzere ayarlamışsa, resim yerine alternatif açıklama görüntülenecektir.

alt="..." parametresiyle açıklama ekliyoruz, bu açıklama aynı zamanda kullanıcı fare imlecini resim üzerine getirdiğinde sarı bir çerçeve içinde görüntülenir.












Son bir örnekle bu konuyu bitirelim,













Gökyüzünü artalana koyalım, dünyayı da ortalanacak şekilde sayfaya yerleştirelim.









Eğer hala yapmadıysanız resimlere sağ tıklayıp (Resmi farklı kaydet../Save image as..) seçeneğiyle bu resimleri harddiskinize kaydedebilirsiniz
Bağlantılar
Geldik HTML'de en önemli unsurlardan birisi olan bağlantılara. Bağlantılar sayesinde hazırladığımız birçok sayfayı birbirleriyle ilişkili hale getirebiliriz. Bir tıklama bizi istediğimiz yere ***ürecektir. HTML'de metinlere ve resimlere bağlantı kazandırmak mümkündür. Örnek için bu sayfayı incelemeniz yeterli. Sol tarafta konuları veren bir menü bölümü var. Siz bu bağlantılardan birisini tıkladığınızda ilgili konu açılıyor, sayfa sonlarında da diğer derslere bağlantılar oluşturulmuş, bunlar tıklandığında ilgili sayfa açılıyor. Bu yolla başka neler yapılabilir? Ses, grafik dosyaları, sıkıştırılmış dosyalar, internet adresleri,.. bunların hepsine bağlantı kazandırmak mümkün. Hatta yapacağımız bağlantı sayfa içinde, yani dahili bir bağlantı da olabilir.
Şimdi yapmak istediğimiz bağlantıya göre kullanacağımız komutları inceleyim:




...
Bu komutla oluşturduğumuz bağlantı ile yeni bir sayfa açabilir, kullanıcıyı farklı bir internet adresine yönlendirebilir, kullanıcının kendisine sunduğunuz bir dosyaya ulaşmasını sağlayabilirsiniz. Yani bu tanıma göre bildiğimiz bağlantıları oluşturmak mümkün.

Şimdi aşağıdaki örnekleri birlikte inceleyelim, fakat öncelikle bir kuralı belirtelim; ... etiketi arasına yazdığımız metinler bağlantı özelliğine sahip olacaktır, metnin bağlantı olduğu eğer aksi belirtilmemişse browser tarafından altı çizili ve mavi renkli gösterilir.



Örnekler



buraya tıklandığında meyve resmi açılacak
Birinci örnekte "buraya tıklandığında meyve resmi açılacak" yazısına bağlantı özelliği kazandırdığımızdan, browser tarafından altı çizili mavi yazıyla gösterilecek ve kullanıcı fare imlecini yazı üzerine getirdiğinde imleç el şekline dönüşecektir. Kullanıcı bu linke tıkladığında browser o anda açık bulunan sayfa ile aynı dizinde bulunan meyve.gif resmini açacaktır. Tabii ki dosya farklı bir dizinde ise kullanıcı hata mesajıyla karşılaşır.

midi dosyalarını çekmek için tıklayın
İkinci örnekte aynı şekilde "sıkıştırılmış midi dosyalarını çekmek için tıklayın" yazısına bağlantı özelliği kazandırdık. Fakat dosya tipinden kaynaklanan bir fark var; ilk örnekte meyve.gif'e tıklandığında browser resmi açacaktır fakat bu örnekte browser kullanıcıya midi.zip dosyasını açmak mı yoksa diske kaydetmek mi istediğini soran bir pencere açar. Bunun sebebi browser'ın htm, txt, jpg, gif,.. uzantılı dosyaları görüntüleyebilirken zip, doc, xls, mp3 gibi dosyaları açamamasıdır.

2.sayfaya gitmek için tıklayın
Yine üçüncü örneğimizde oluşturduğumuz linke tıklandığında aynı dizinde bulunan sayfa2.htm isimli başka bir html dökümanı açılacaktır.

kedi resmi

işte çok güzel bir karanfil

otomobil resimleri

Bu 3 örnekte altdizinlere/üstdizinlere verilen bağlantıya misaller görüyorsunuz, resimler konusunda gördüğümüz kurallar burada da geçerli.

tıklayın sitemi ziyaret edin
Yedinci örnekte bir internet adresine link verdik.

tıklayın dosyaları indirin
Bu ise bir ftp adresine verilen link örneği.

deneme@hotmail.com">mail atın
Buradaki linke tıklandığında kullanıcının ilgili mail programı açılacak ve mail'in send to (kime) kısmına, verdiğimiz mail adresi otomatik olarak yazılacaktır.

...
...
Sayfa içi (dahili) linkleri bu komutu kullanarak hazırlayabiliriz. Örneğin sayfanın üst kısmında sayfa indeksini gösteren bir menü olsun. Kullanıcı bu menüde istediği başlığa tıkladığında ilgili konu açılsın.

Örnek sayfa için listeler linkini tıklayın.

Böyle bir sayfa hazırlamak için yapacağımız şeyler:

"tıklandığında" açılacak konuyu işaretlemek ...
browser'a, hazırlayacağımız menüye "tıklandığında" bu işaretli konuya gitmesini bildirmek....










"Listeler" sayfasının benzer bir örneğini yukarıda kodlarıyla birlikte görüyorsunuz. Sayfa içerisindeki başlıkları ... komutları arasına alıyoruz, name kısmına başlığı hatırlatıcı bir isim verebilirsiniz. Benim burada kullandığım ve etiketleri, önceden öğrendiğimiz gibi başlığı altı çizili ve koyu olarak yazıyor. Yine 1-2-3 başlıklarıyla oluşturduğumuz menü linklerini komutuyla hazırlıyoruz, yalnız bir farkla; name kısmında başlığa verdiğimiz hatırlatıcı ismi önüne # işaretini koyarak href kısmına yazıyoruz. İşte bu iş bu kadar kolay.

Diyelim ki kullanıcı sayfadaki bir linki tıkladığında, başka bir sayfanın belli bir bölümünün açılmasını istiyoruz, bunun için linke tıklandığında açılacak yazıyı ... ile işaretledikten sonra bağlantı etiketini şu şekilde yazıyoruz:


Bu linke tıklandığında başka bir sayfanın ilgili kısmı açılacak



Başka bir sayfadaki linke tıklandığında burası açıldı












Resimlere bağlantı özelliği kazandırmak
Metinlere bağlantı vermeyi öğrendik, peki sayfadaki resimlere nasıl link vereceğiz? Bunun için resmi yerleştirmek için kullandığımız:
etiketini ... etiketinin arasına alıyoruz.

İşte örnek;







resim.gif tıklanacak resmi, sayfa1.htm resme tıklandığında açılacak sayfayı gösteriyor. Border komutu ise resimde bağlantı özelliği olduğunu belirten çerçeveyi kontrol ediyor, 0 (sıfır) değeri bu çerçeveyi tamamen yok eder. Bu komutu değişik sayılarla deneyebilirsiniz.





Target parametresi
Son olarak bağlantının açılacağı pencereyi belirtmek için kullanılan target parametresini öğrenelim. Kullanımı :

...
target="_blank" Bağlantı yeni bir pencerede açılır.
target="_self" Bağlantı aynı pencere içerisinde açılır.
target="_top" Bağlantı aynı pencere içerisinde en üstten itibaren açılır.
target="_parent" Açılan bağlantı, o anda açık sayfayı oluşturmuş bir ana sayfa varsa onun yerine konur.
target="çerçeve adı" Frame komutu ile çerçeve oluşturulmuşsa bağlantının adı verilen çerçevede açılmasını sağlar
Çerçeveler
Çerçeveler (frame), HTML'e sonradan eklenmiştir. Bu yüzden eski sürüm browser'lar çerçeve kullanılmış bir sayfayı görüntüleyemezler. (Microsoft Internet Explorer 3.0 ile Netscape Navigator 2.0 ve üstü sürümleri frameleri destekliyor). Bunun yanında çerçeve kullanımına karşı düşmanca (!) tavır sergileyen tasarımcılar da hatırı sayılır miktarda ve hala birçok site, ziyaretçisine çerçeveli ve çerçevesiz sunum seçeneği sunuyor.
Çerçeveler sayfanın bazı kısımlarını sabit bırakırken, diğer kısımlarını değiştirme imkanı verir. Bunun anlamı ise kullanılacak çerçeve miktarınca ek HTML sayfası oluşturmak demektir. Browser, çerçevenin bir bölümüne yerleştirilecek olan kaynak dosyayı bulamazsa hata mesajı verecektir.

Aşağıdaki örneği inceleyelim:













Örneğimizde 3 adet html dosyası var. Bunlardan frame.htm dosyası çerçeve komutlarını içeriyor (yani ana dosya). Bu komutlar browser'a, görüntülenmekte olan pencereyi ikiye bölmesini, bunlardan birisinde htm1.htm dosyasını, diğerinde htm2.htm dosyasını görüntülemesini bildiriyor.

etiketi ile htm1.htm dosyasının artalan rengi kırmızı, htm2.htm dosyasının artalanı ise mavi yapılmış, kolaylık olması açısından dosyaların adlarını görüntülemeleri için bunlar da yazılmış ve sonuç gördüğünüz gibi.

Şimdi bu çerçeveyi birlikte oluşturalım:

frame.htm dosyası:




















<br/> <br/><body> <br/> <br/></body> <br/> <br/>









htm1.htm dosyası:







htm1.htm





htm2.htm dosyası:







htm2.htm





--------------------------------------------------------------------------------





...
Çerçeve oluşturmada kullandığımız etiket: frameset, cols ifadesi açılacak çerçevelerin yan yana sütunlar şeklinde olacağını belirtiyor, buraya row yazarsak çerçeveler alt alta satırlar görünümünde açılacaktır.






cols (sütunlar)



rows (satırlar)





cols="*,*" ifadesi ile açılacak çerçevelerin pixel cinsinden ebatlarını belirliyoruz, buraya örneğin cols="140,500" gibi sayı yazılabilir, cols="25%,75%" ile browser penceresinin o anki ebadına göre verilen % oranlarına göre şekil alması sağlanabilir yada * sembolü ile açılacak çerçevenin ebadı browser'a bırakılır, cols="140,*" ifadesi ilk pencerenin 140 pixel olacağını ikincinin ise ebadının browser'a bırakıldığını gösteriyor.

Bu şekilde aynı zamanda açılacak çerçeve sayısını da belirtmiş oluyoruz. cols=".." ifadesine iki değer (ya da yıldız) verirsek bu iki çerçeve aç anlamındadır, 3 değer 3 çerçeve açar.

frame name="..." src="..." etiketi çerçevelere, bağlantıların TARGET kısmında kullanabilmek amacıyla isim (name) vermeyi sağlıyor (bu konuya aşağıda değineceğiz). src pencerede görüntülenecek html dosyasının yerini gösteriyor. Resimler bahsinde belirttiğimiz yer (kaynak) gösterme kuralları burada da geçerli. Açılacak çerçeve sayısı kadar frame name="..." src="..." etiketi kullanıyoruz.

Eski sürüm browserların çerçeve etiketini tanımadıklarından bahsetmiştik, işte noframes kısmı bu browserlara hitap ediyor. body kısmını bu eski browserlar görüntüleyebiliyor. Buraya örneğin sayfanın çerçeve kullanılarak yapıldığını gösteren bir mesaj yazılabilir, böylece ziyaretçinin artık yeni sürüm bir browser kullanması gerektiğini hatırlatabilirsiniz.



FRAMESET etiketi ile kullanabileceğimiz diğer parametreler şunlar;

frameborder="..." (yes, no) Çerçeveler arasındaki sınır çizgisinin görünüp görünmeyeceğini belirler.

border="..." (sayı) Sınır çizgisinin kalınlığını (veya çerçeveler arası mesafeyi) belirler



FRAME etiketi ile kullanabileceğimiz parametreler;

marginwidth="..." marginheight="..." (sayı) Sayfanın solundaki (marginleft) ve üstündeki (margintop) kenar boşluklarını belirler.

scrolling=".." (yes, no, auto) Kaydırma çubuklarının durumunu belirler.

noresize Pencere boyutlarının sabit olmasını sağlar.




Daha karmaşık Çerçeveler
Yan yana sütünlar ya da alt alta satırlar görünümünde çerçeveler açmayı öğrendik peki tablolarda gördüğümüz hücreleri birleştirme gibi bir özellik çerçevelerde de var mı? maalesef yok, fakat aynı görünümü elde etmek mümkün.

Bu etkiyi sağlamak için FRAMESET etiketini açıp kaynak dosyaların hepsini belirtmeden yeni bir FRAMESET açıyoruz, içiçe açtığımız bu etiketlerin kaynak dosyalarını eksiksiz olarak belirtip, etiketleri sonlandırıyoruz.

Örnekleri ve yanlarındaki kodları inceleyip, farklı çerçeve türlerini kendi bilgisayarınızda oluşturmaya çalışın,





--------------------------------------------------------------------------------











--------------------------------------------------------------------------------






































































Çerçeveler konusu ile birlikte HTML öğreniyorum yazı dizimiz sona erdi, buraya kadar öğrendiklerinizle internette siz de kendinize ait sayfalarınızı inşa edebilirsiniz, eğer bu konuda ciddi düşünüyorsanız bunun yolunun çok çalışmaktan geçtiğini sakın unutmayın, hoşunuza giden sitelerin dizayn mantığını anlamaya çalışın, hatta bunun için kaynak kodlarını inceleyin. Görsel editörleri kullanarak sayfalar hazırlayın ve sonra da editörün kodları nasıl oluşturduğuna bakın. Son olarak; iyi bir tasarımcı olmanın yolunun çok çalışmak ve devamlı araştırmakan geçtiğini unutmayın.
Sıralı listelemede liste içine alınacak metinler

...

etiketleri arasına alınarak yazılmaktadır. Bu etiketler listenin başladığını ve bittiğini belirtir.

Listenin maddelerinin başına ise

(list item) etiketini getirilmektedir. Bu etikette tıpkı
etiketi gibi sonlandırılmamaktadır.

etiketi kullanılırken parametreler eklenebilir. Bu şekilde listenin rakamla mı harfle mi başlayacağı (type) yada hangi rakam/harfle başlayacağı (start) belirlenebilmektedir. Compact parametresi ise listenin mümkün olan minimum satır aralığına sahip olmasını sağlamaktadır.

Aşağıdaki örnek kodları ve sonucunu görelim.









1. Dersler
   
   
   
   1. Matematik
      
   2. Türkçe
      
   
   
2. Yabancı Diller
   
   
   
   1. İngilizce
      
   2. Almanca
      
   
   
3. İller
   
   
   
   1. Ankara
      
   2. Samsun
      
      
      
      1. Atakum
         
      2. Atakent
         
      
      
   
   




Yukarıdaki kodları çalıştırdığımızda aşağıdaki pencere ekrana gelir.






Yukarıdaki örneğe dikkat edilirse
etiketi ile başlayıp liste maddelerinin her birisinin başına
1. etiketini getirilmekte, liste bitirilirken
etiketini yazılır. Liste içinde yeni bir liste oluşturulacaksa tekrar
etiketini yazılır. Type parametresi ile maddelerin hangi şekilde başlayacağı belirlenir. (rakam/harf/romen rakamları vb.)

2. Sırasız Listeler (Unordered List)
Sırasız listelerin farkı listeleme yapılırken maddelerin başına harf, rakamlar yerine küçük yuvarlaklar,kareler kullanılabilmesidir.
etiketi yerine
etiketi yazılmaktadır. Maddeler için
• aynı şekilde kullanılmaktadır.
  için parametreler ise; type için disc (içi dolu daire), circle (içi boş daire), square (içi dolu kare). Compact parametresi sırasız listelerde de kullanılabiliyor.
  
  Aşağıdaki örnek kodları ve sonucunu görelim.
  
  View Code HTML
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  • Dersler
    
    
    
    • Matematik
      
    • Türkçe
      
    
    
  • Yabancı Diller
    
    
    
    • İngilizce
      
    • Almanca
      
    
    
  • İller
    
    
    
    • Ankara
      
    • Samsun
      
      
      
      • Atakum
        
      • Atakent
        
      
      
    
    
  
  
  
  
  Yukarıdaki kodları çalıştırdığımızda aşağıdaki pencere ekrana gelir.
  

  

  
  
  3. Tanımlama Listeleri
  Bu listelemede kullanılan etiketleri şu şekildedir.;

  ...

  ,
  ...
  ,
  ...
  
  
  Listenin maddelerini belirtmek için
  1. etiketinin yerine
     ve
     etiketleri yazılır. Aynı şekilde

     ...

     veya

     ...

     etiketleri arasına aldığımız listede ise

     ...

     etiketleri kullanılır. Yine parametre olarak

     etiketi içinde compact ifadesi kullanılmaktadır..
     
     Aşağıdaki örnek kodları ve sonucunu görelim.
     
     
     
     
     
     
     
     Neler öğrendik?
     

     
     

     Listeler nelerdir?
     

     HTML belgelerinde
     3 çeşit liste kullanılmaktadır
     

     Sıralı listeler
     

     Rakam veya harf yada her ikisini
     içiçe kullanarak oluşturulan listelerdir
     

     Sırasız listeler
     

     Madde işaretleriyle oluşturulan
     listelerdir
     

     Tanımlama listeleri
     

     Liste yerine uzun metinlerin
     okunmasını kolaylaştıran bir araçtır
     

     
     
     
     
     
     Yukarıdaki kodları çalıştırdığımızda aşağıdaki pencere ekrana gelir.