Dijital Ortamda Sıkça Karşılaşılan Hukuki Problemler (Soru - Cevap)

Merhabalar,

Bugünün pazar olması sebebiyle biraz boş vaktim vardı ve ben de ara ara forumda denk geldiğim bazı hukuki sorunları toplayarak tek bir metin haline getirdim. Açıklarken hukuki bir dilden ziyade rahat anlaşılabilir bir dil kullanmayı tercih ettim. Sonra çok yüzeysel olmuş diye şikayet etmeyin :) Forumda benim dikkatimi çeken başlıca sorunlar bunlardı. Aklınıza takılan diğer hususları yorumda belirtirseniz ilk mesaja ekleyebilirim.

Not: Konuyu özellikle "bilişim hukuku" kategorisine açmadım. Çünkü bilişim hukuku, internet üzerinden iş yaparken karşılaşılan problemlerin yalnızca bir kısmını oluşturuyor. Mesela aşağıda yer alan sorunlar "Fikri Mülkiyet Hukuku, Ceza Hukuku, Borçlar Hukuku, Kişisel Veri Hukuku" gibi farklı hukuk disiplinleri arasında yer alıyor. Yönetime naçizane tavsiyem bilişim hukuku kategorisinin kapsamının biraz daha genişletilmesi yönünde. Örneğin "Web Master'lar İçin Hukuk" gibi bir kategori olabilir.

1. İnternet Üzerinde Hesap Satışı Nasıl Bir Prosedürle Yapılmalı?

Öncelikle şunu belirtmeliyim ki hesap satışı olduğu müddetçe risk her zaman vardır. Ancak hesap satışlarının ticari hayatta büyük bir yer kapladığı da gerçek. Bu nedenle almanız gereken bazı önlemleri paylaşalım.
A. Eğer alıcı ile yüz yüze görüşmeniz mümkünse mutlaka bir satış sözleşmesi yapın. Bu sözleşmede hesabın hangi tarihlerde sizin elinizde olduğu, ne zaman satıldığı, hesabın erişiminin ne zaman sizden tam olarak çıktığı gibi hususlar bulunsun.
B. Alıcı ile yüz yüze görüşmeniz mümkün değilse satış sözleşmesine ilişkin detayları mail yolu ile karşı tarafa iletin ve “okudum, anladım, kabul ediyorum.” Minvalinde bir cevap maili almanız gerektiğini karşı tarafa iletin. Bu yol tam koruma sağlamıyor olsa dahi bir problemde en azından delil başlangıcı olarak kabul edilecek ve elinizi güçlendirecektir.
C. Eğer alıcı taraf sizseniz yine aynı prosedürü uygulayın. Unutmayın ki satacağınız hesap sizden sonra konusu suç teşkil eden bir olaya karışabilir. Ödemeyi EFT ile yapıyorsanız açıklama kısmına hesap devrine ilişkin bilgiler eklemeyi unutmayın.

2. Elinizde Bulunan Kullanıcı Verilerini (Data’ları) Başka Bir İşletmeye Nasıl Verebilirsiniz?

Bu alanda aşırı derecede hukuki hatalar yapıldığını belirtmeliyim. Veri işleme sırasında o kadar çok hukuka aykırılık meydana geliyor ki şaşırmamak elde değil. Elinizdeki kullanıcı verilerini (e-posta, telefon numarası vd.) “açık rıza” almadığınız sürece işleyemezsiniz, satamazsınız ve pazarlayamazsınız. Bu bilgiler literatürde “kişisel veri” olarak kabul edilir ve 6698 Sayılı kanunla sıkı sıkıya korunur. Veri sahipleri, kendilerine ait verilerin satıldığını ya da işlendiğini farkettiği an sizi şikayet edebilirler ve hapis cezası ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu nedenle bir veri işleme politikası oluşturup, kullanıcılarınıza tüm detayları aktarmanız gerekmektedir.

3. Sadece Üye Kaydı Alıyorum, Web Sitemde Bulunması Gereken Bir Politika Var Mı?

İnternette yer alan çoğu site yalnızca üye kaydı alıyor. Genellikle kullanıcı adı, e-posta ve şifreleri depoluyor ve bu işlem otomatik olarak gerçekleşiyor. Bu durumda da web sitenizde bulunması gereken iki farklı hukuksal metin bulunuyor. “Kullanıcı Sözleşmesi” ve “Gizlilik Politikası” bu metinlerin temelini oluşturuyor.
Sitenizin hangi şartlarda, nasıl kullanılacağına ilişkin bilgiler kullanıcı sözleşmesinde düzenlenirken, kullanıcı verilerinin hangi koşullarda barındırıldığı ve işlendiğine ilişkin hususlar gizlilik sözleşmesinde düzenlemeli. Ayrıca çerez kullanımına ilişkin bir politika oluşturulmalı. Bu politika gizlilik politikasının bir parçası olabileceği gibi ayrı olarak da düzenlenebilir.

4. Film Sitesi Açmak İstiyorum iFrame ya da Embed İle İçerik Eklersem Sorun Çıkar Mı?

Bu konuyla ilişkin daha önce kapsamlı bir makale paylaşmıştım ancak yine de S.S.S. çerçevesinde kısaca cevaplayalım. Filmi ya da diziyi ister kendi host’unuzda depolayın ister harici bir sunucu kullanın telif hakkı ihlaline sebep olur.

5. Pornografik Yayın Yapan Bir Site Açmayı Düşünüyorum. Suç Teşkil Eder Mi?

Açık bir şekilde 5237 Sayılı Kanunun 226. Maddesince düzenlenen “Müstehcenlik Suçu”nu oluşturduğunu söyleyebiliriz. Konu tartışmaya kapalı.

6. Bir Markaya Ait Alan Adını Kaydedebilir Miyim?

Alan adlarında “önce gelen alır” prensibi vardır. Bu nedenle kaydetmenize engel bir durum yok. Peki marka ihlali olur mu? Evet, olur. Bununla ilgili açılmış pek çok davaya denk geldiğimi ve sonucunda marka sahibinin alan adını aldığını söyleyebilirim. Aynı şekilde iltibas yaratacak domainler de marka sahipleri tarafından şikayet edilebilir. Örneğin wmaraci.com korunan bir marka ise sizin aldığınız wnaraci.com isimli alan adı iltibasa yol açacaktır.

7. Toplu SMS ya da Mail Gönderiyorum, İzlemem Gereken Prosedür Nedir?

Kullanıcı iletişim bilgilerini usule uygun olarak almış olsanız da kullanıcılara her zaman ilgili listeden çıkma imkanı vermeniz gerekir. Gönderdiğiniz SMS’in ya da E-Posta’nın sonuna abonelikten ayrılma seçeneği koymalısınız.
Sizin veri tabanınızda bulunmayan kişilere ise tacir olmadıkları sürece pazarlamasyon ya da farklı bir amaçlı toplu ileti gönderemezsiniz. Kişilerden mutlaka bu konuda rıza alınmalı.

8. Sosyal Medya Üzerinden Küfüre Maruz Kaldım, Hakarete Uğradım ya da Tehdit Edildim, Yapabileceğim Bir Şey Var Mı?

Gerçek hayatta yaptığınız ve konusu suç teşkil eden tüm eylemler internet üzerinde de aynı sonucu doğurur. Suç duyurusunda bulunabilirsiniz.

9. Bir Hizmeti Vermek İçin Ticaret İlanı Açtım, İşi Tamamlamama Rağmen Ödeme Yapılmıyor Ne Yapmalıyım?

Bu tip hizmetlerde mutlaka bir sözleşme yapmalısınız. İşin tanımı, taraflar, süre, ödenecek ücret gibi hususları net olarak belirtmelisiniz. Elinizde bir sözleşme bulunuyorsa icra takibi başlatmanızda bir engel yok. Sözleşme yapmadığınız durumlarda hakkınızı aramak biraz daha uğraştırıcı olabilir. Bu nedenle özellikle emek gerektiren işlerde tarafların beklentilerini net olarak belirten bir sözleşme yapmayı unutmamalısınız.

10.Bir Web Sitesi Sürekli İçeriklerimi Çalıyor? Ne Yapmalıyım?

Web sitenizde yayınladığınız özgün makaleler 5846 Sayılı Kanun çerçevesinde korunur. Size ait olan bir makalenin başka bir websitesinde tamamının kullanılabilmesi için sizin “yazılı” izniniz gerekir. Aksi halde içeriği izinsiz olarak alan kişinin hapis veya adli para cezası ile karşılaşması gündeme gelecektir.
İçeriğin size ait olduğunu kanıtlarken sorun yaşamamak adına zaman damgası (time stamp) kullanmayı tercih edebilirsiniz.

11. Forum sitelerinde ya da sosyal medyada şahsıma hakaret edildi. Ne yapmalıyım?

5237 Sayılı kanuna göre hakaret suçu gündeme gelecektir. Hakaretin özel mesaj ile edilmesi ya da herkesin görebileceği kamuya açık bir ortamda edilmesi verilecek ceza anlamında farklılık teşkil edecektir. Örneğin bir forum sitesinde herkesin görebileceği bir ortamda yapılan hakaret aleni sayılacak ve verilecek ceza 1/6 oranında arttırılacaktır. Sonuç olarak hakarete uğradığınızı düşünüyorsanız savcılığa giderek şikayetçi olabilirsiniz.

12. Markaları Koruyan Uluslararası Bir Kurum Var Mı?

Evet var. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) markaları uluslararası korur. WIPO nezdinde tescil için öncelikle Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tescil işlemini gerçekleştirmelisiniz. Ardından WIPO'ya uluslararası tescil için başvuruda bulunabilir.

13. Üyelik Kaydı Aldığım Bir Web Sitem Var. Kullanıcıların Talepleri Üzerine Hesaplarını Silmem Gerekir Mi?

Eğer ki kullanıcı verilerini tutmak için geçerli bir sebebiniz yoksa kullanıcı verilerini silmeniz gerekmektedir. 6698 Sayılı Kanun kapsamında kullanıcı verilerinin silinmesini talep edebilir. Silme işlemini tamamen kullanıcı kaydını yok ederek yapabileceğiniz gibi alenileştirme yöntemini kullanarak da yapabilirsiniz. Mesela kullanıcıyı tanımlayacak kişisel verileri silmeniz ilgili kanun kapsamında geçerli kabul edilecektir. Üye profilini görmek için yaş aralığı, kaydolunan il, tutulan takım gibi hususları barındırmaya devam edebilirsiniz ancak bu bilgilerin ilgili kullanıcının tespitini sağlayamıyor olacak şekilde alenişeltirilerek işlenmesi gerekmektedir.

Mükemmelsiniz, Beyne oksijen gitti.
Çok teşekkür ederim.

Çok güzel bir kaynak olmuş. Elinize sağlık :)

Faydalı olduysa ne mutlu, rica ederim :) admin

Elinize sağlık, oldukça bilgilendirici bir yazı olmuş.

Konu içerisinde bahsettiğiniz sözleşmeler nasıl hazırlanmalı peki ? Bir e-posta ve verilen cevap sözleşme yerine geçebilir mi ?

Teşekkür ederim, faydalı olmasına sevindim.

Bu tip durumlarda kullanacağınız matbu bir sözleşme ne yazık ki yok. İnternette yer alan örneklerden yararlanabilirsiniz ancak aynısını kullanmanız sağlıklı olmaz. Her işte tarafların istek ve yükümlülükleri farklı olduğu için hazırlanacak sözleşmenin ilgili olay bağlamında düzenlenmesi daha doğru olur.

Mail üzerinden alacağınız taahhüt doğrudan doğruya sözleşme yerine geçmiyor olsa da bir ihtilaf durumunda en azından elinizi kuvvetlendirir. Bu nedenle yapılması, hiç yapılmamasından iyidir. Sözleşmenin çıktısının alınıp imzalatıldıktan sonra faks ya da taratıp gönderilmesi de tercih edilebilir. DeepX

Bilgilendirme için teşekkürler.👏👏
Mesela bir üye burada veya başka forumda şahsıma hakaret etti diyelim.
Bunun cezası nedir? Kısaca...

elinize sağlık

Sövmek suretiyle hakaret suçu gündeme gelir. Özel mesajlaşma durumunda verilecek ceza ile herkesin görebileceği bir konuda (aleniyet ilkesi) verilecek ceza farklı olur.

Şahsın alacağı ceza diğer durumlar da göz önünde bulundurularak verileceği için değişkenlik gösterecektir. Böyle bir olayla karşı karşıya kalmanız durumunda takibi şikayete bağlı bir suç olduğu için siz şikayette bulunun. VoltajKA

Marka konusunda bir sorum var. Markayı uluslararası alanda koruyan bir kurum var mı? Yoksa herkes markasını kendi ülkesinde mi kayıt altına alıyor? Başka bir ulkede kayıt altına alınan bir markayı ben nerden bilebilirim?