6000 yıl kadar önce en parlak döneminde, Mega-Çad adındaki bir göl, 360.000 kilometrekarelik bir alanla gezegendeki en büyük tatlısu kaynağıydı. Birkaç yüzyıl sonra sadece 355 kilometrekarelik Çad Gölü’ne küçüldü ve heybetin kaybolmuş bir rüzgarı kaldı.
Dünyanın en büyük gölü, nasıl Sahra çölüne dönüştü?
Royal Holloway, Birkbeck, Kings College ve Londra Üniversitesi’nden araştırmacılar, Mega-Çad’ın etrafındaki terk edilmiş kıyı çizgilerini haritalamak ve yaşlarını hesaplamak için uydu görüntüleri kullandılar. Son 15.000 yıla uzanan göl seviyesinde bir tarihi oluşturmayı başardılar.
Araştırmacıların Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yazdıklarına göre;
“Mega-Çad Gölü’nün en geniş Afrika gölü olduğu göl seviyesindeki tarihini yeniden oluşturduk ve bu yaş dönemin Afrika musonunun güneş etkisine doğrusal olmayan bir cevap sergilemesiyle 5000 yıl önce birdenbire durduğunu gösterdik.”
Şu an dünyanın en büyük toz kaynağı olan Mega-Çad Gölü’nün kuzey havzasının yaklaşık 1000 yıl önce kuruduğunu söylediler. Mega-Çad’ın (Çad Gölünün şimdi Çad, Nijerya, Kamerun ve Nijer sınırlarında durduğu yerdeydi) kuruması sert iklim değişikliğine ve Batı Afrika Muson hareketlerine bağlandı.
Araştırma, iklim değişikliğinin yavaş hızda olmadığını kanıtladı. Güney Sahra’nın tamamen kuruması sadece birkaç yüzyıl aldı.
Tamamen kuruyan Mega-Çad’ın bir parçası olan Bodele, merkez kuzey Afrika’daki Sahra Çölü’nün güney kıyısında bulunuyor. Science Daily’e göre bu dünyanın en büyük tekil atmosferik toz kaynağı. New Scientist’ın bildirdiğine göre kışın Bodele vadisi günlük 700.000 ton toz üretiyor. Bodele tozu, Brezilya yağmur ormanları topraklarını verimli tutmaya yardım ediyor. Fakat araştırmacıların bulduğuna göre Bodele havzasında 1000 yıl önceye kadar bir göl bulunuyordu.
Science Daily’nin Royal Holloway’deki Jeoloji Bölümü’nden Dr. Simon Armitage’den aktardığına göre “Amazon tropik ormanı, dev bir asılı saksı gibi.”
“Asılı bir saksıda, günlük sulama topraktaki çözünür besinleri hızlıca yıkayıp temizler ve eğer bitkiler yaşayacaksa bunların gübre kullanılarak yerine konulması gerekir. Benzer şekilde, Amazon havzasındanki çözünür minerallerin ağır şekilde suyla temizlenmesi, dış bir besin kaynağının toprak verimliliğini sürdürüyor olduğu anlamına geliyor.”
“Dünyanın en güçlü toz kaynağı olarak, Bodele sıklıkla bu besinlerin muhtemel bir kaynağı olarak adlandırılıyor, fakat bulgularımız bunun sadece son 1000 yıl için doğru olabileceğini gösteriyor.”
kaynak: Dünyanın en büyük gölünün, nasıl Sahra çölüne dönüştüğü ortaya çıktı.
