1. Mutlak üstünlükler teorisi :
Adam Simith tarafından ortaya atılmıştır. Adam simith, uluslar arası ticareti ve serbest ticaretin yararlarını bu teoriye göre açıklamıştır. Buna göre : Bir ülke karşı ülkeye kıyasla hangi malları daha düşük maliyete üretiyorsa o malların üretiminde uzmanlaşmalı ve bunları ihraç ederek pahalıya ürettiklerini ithal etmeli. buna bir örnek verecek olursak;
Türkiye de Bir işçi , A malından günlük 60 adet B malından 20 adet üretiyor olsun.
Rusya da ise bir işçi, A malından günlük 30 adet B malından 70 adet üretiyor olsun.
Buna göre Türkiye A malında mutlak olarak üstündür ve A malının üretiminde uzmanlaşıp, A malını ihraç etmeli B malını dışarıdan almalı. Rusya ise B malının üretiminde mutlak olarak üstündür ve B malında uzmanlaşıp B malını ihraç etmeli A malını dışarıdan almalıdır.
Bu teorinin en büyük eksikliği şudur eğer bir ülke her iki malda da mutlak olarak üstünse ne olacak ? Dış ticaret nasıl yapılacak ? Bu konuyu bu teori açıklayamamıştır.
2. Karşılaştırmalı üstünlükler teorisi :
Bu teoride D. Ricardo tarafından ortaya atılmıştır. Ricardo ya göre uluslar arası ticareti mutlak üstünlüklere dayandırmaya gerek yoktur. Önemli olan, üretimde uluslar arası üstünlüklerin derecesidir. Bu teoriye göre bir ülke diğer ülkeye göre hangi malların üretiminde DAHA YÜKSEK ORANDA üstünlüğe sahipse o malın üretiminde uzmanlaşması gerekir. Ricardo'ya göre uluslar arası ticaretin temelini mutlak üstünlükler değil karşılaştırmalı üstünlükler oluşturur. Bu teorin daha iyi anlaşılması için bir örnek vermek gerekirse;
Türkiye'de bir iş günü içinde A malından 80 adet B malından 40 adet üretiliyor olsun.
İngiltere'de ise bir iş günü içinde A malından 10 adet B malından 20 adet üretiliyor olsun.
Mutlak üstünlükler teorisine göre böyle bir durumda dış ticaret yapılmaz çünkü Türkiye her iki malda da mutlak olarak üstün. Ancak Ricardo'nun teorisi olan karşılaştırmalı üstünlükler teorisine göre dış ticaret yapmak mümkündür. Nasıl mı ? Anlatayım hemen. Türkiye A malını üretmeli ve ihraç etmeli çünkü Türkiye A malında İngiltere ye göre 8 kat daha A malında uzman. İngiltere ise B malını üretmeli çünkü İngiltere B malında A malına göre daha uzman.
Tabi olarak ortada bir teori varsa buna eleştirilerde yönetilecektir. Bu eleştirileri maddeler halinde sıralayalım.
Model emek değer teorisine dayanır. Yani sermaye, doğal kaynak ve girişimciler göz ardı edilmiştir.
Ülkeler arası gözlemlenen iş gücü verimliliğinin sebebi açıklanamamıştır.
Bu teorinin başlıca özellikleri ise şunlardır.
- Arz teorisidir.
- Emek ülke içinde tam hareketli, ülkeler arasında tam hareketsizdir.
- Sabit maliyet ve tam uzmanlaşmaya dayanır.
- Statik bir modeldir yani zaman ve değişim faktörlerine yer vermez.
- Üretimin aşamalara ayrılması kanunları üzerinde durulmamıştır.
Not :Bütün bunları rağmen bu teoriler hala günümüzde saygınlığını korumaktadır.
Umarım Faydalı Olmuştur. Herkese İyi Çalışmalar. Yorumlarınızı Eklemeyi Unutmayın.. www.kpssalandersleri.com
