1 Nisan Şakası Hakkında

1 Nisan Şakası Hakkında

Fransızlar 1 Nisan şakasını 'poisson d'avril' (nisan balığı) olarak adlandırıyor. Popüler olan hikayeye göre 1 Nisan şakasının başlangıcı Fransa'nın Gregoryen takvime geçişe dayanıyor. 1564 yılında Fransa Kralı IX. Charles, Papa Gregorius'a yeni bir takvim sipariş ediyor. Gregoryen takvim olarak adlandırılan ve bugün dünyada hemen tüm ülkelerin kullandığı takvim, yılın başlangıcını 1 Ocak olarak kabul ediyor. Oysa o tarihe kadar yeni yıl baharın gelişiyle başlıyordu. Yılbaşı kutlamaları ekinoksla birlikte 25 Mart'ta başlayıp 1 Nisan'da son buluyordu. IX. Charles yeni yıl kutlamalarının 1 Ocak'ta yapılmasını emretti; ancak bu değişiklikten haberi olmayanlar ya da haberi olsa da eski alışkanlıklarını değiştirmek istemeyen paganlar, 1 Nisan'da kutlamalara devam etti. Yeni takvimciler eski takvimcilerle 1 nisan günü yeni yılı kutladıkları için dalga geçmek amacıyla şakalar yapmaya başladılar. Bu şakalara nisan balığı yani poisson d'avril adı verildi. Bu gelenek Fransa'dan dünyanın dört bir yanına yayıldı.

Popüler hikaye bu ve bu hikayenin yeni takvim eski takvim çekişmesi de doğru ama; şaka kısmı çok inandırıcı değil. Çünkü baharın gelişi dünyada birçok kültürde ekinoksla birlikte kutlanıyor. Örneğin Romalılar, Keltler ve Hindular baharın gelişini şakalar ve muziplikler yaparak kutlarlardı. Muhtemelen baharın gelişi uygarlık tarihi boyunca insanlarda çocukça şakalar yapma, hesapsızca eğlenme gibi hisler uyandırıyor.

Çocukça ve hesapsızca... Bu tipteki 1 Nisan şakalarının haddi hesabı yoktur herhalde. Yakın tarihimizde yaşanan bir örnek, belki de bu hesapsızlığın getirdiği en acıklı sonuçlardan birini doğurmuştu...

1 Nisan 2006. Kadıköy-Beşiktaş seferini yapan şehirhatları vapurunda birden ayağa kalkıp, üzerimde bomba var, diye bağıran Murat Alas paniğe yol açtı. Murat Alas ertesi gün gözaltına alındı, savunmasında "Aklıma nereden geldi bilmiyorum. Keşke yapmasaydım. Yolculara 'üzerimde bomba var, pimi çeker patlatırım' dedim. Elimde, bir şey yoktu. Daha sonra da 'Bu da size 1 Nisan şakası olsun' dedim. Gülenler oldu. Sadece bir bayan ağladı'' demesine karşın 20 ay hapis cezasına çarptırıldı. Oysa bu ülkede Şemdinli sanığı iki astsubaya 'bomba atma' suçundan ceza verilmedi. Bu da başka bir 1 Nisan şakası; en acısından ve en garibinden...

Bizden bir örnek daha.
1 Nisan 2003. Televole adlı programın kültür fakiri ülkemde başat eğlence haline geldiği, yarattığı ucube kültürün yaşamın tüm alanlarına sızdığı dönem. 31 Mart gecesi programda şöyle bir anons geçiyor: Hülya Avşar'la Gülben Ergen'in saç saça, baş başa kavga etti. Malum o yıllarda program uzun, başladı mı bitmiyordu. Geceyarısını yedi dakika geçe bu haberin 1 Nisan şakası olduğunu açıkladılar. Ama o saate kadar Televole, aldığı 9.0'lık izlenme oranı, 30.5'lik izlenme payıyla ilk yüzde üçüncü oldu.


İnandırıcılığı yüksek olan ama sonuçları bu kadar acıklı olmayan ünlü 1 Nisan şakaları da var tabii. İşte unutulmaz on 1 Nisan şakası:

İSVİÇRE'DE SPAGETTİ TARIMI
1 Nisan 1957. BBC'de yayımlanan Panorama adlı programda İsviçre'de spagetti tarımı yapan bir aile hakkında bir haber yayımladı. Richard Dimbleby'in sunduğu haberde ılıman geçen kış nedeniyle spagetti üretiminde bolluk yaşandığı anlatılıyordu. Dimbleby, ağaçlardan spagetti toplayan köylülerin yeraldığı görüntüler eşliğinde program boyunca büyük bir ciddiyetle spagetti tarımının en iyi Po ovasında yapıldığını, standart boyda ürün elde etmek için neler yapılması gerektiği gibi detayları anlattı. Bu arada izleyiciden telefon yağmaya başlamıştı. BBC yaptığı haberin 1 Nisan şakası olduğunu açıkladı; ancak spagetti tarımının nasıl yapılacağını soran izleyicilerden gelen telefonlar bir süre devam etti. Telefon açanlar "Spagettiyi domates sosuna bulayıp gömün ve dua edin" yanıtını aldılar.

KOLAY RENKLİ TELEVİZYON
1 Nisan 1962. İsveç'te televizyon yayınının tek kanallı ve siyah beyaz olduğu günler. Ana haber bültenini sunan Kjell Stensson, yeni teknoloji sayesinde televizyon yayınının kolayca renkli hale getirilebileceğini açıkladı. İzleyenlerin yapması gereken tek şey, ekrana naylon çorap germekti. Ciddi bir haber adamı olan Stensson bu işlemi uygulamalı olarak gösterdi. Yedi milyonluk İsveç nüfusunun çoğu televizyonlarının ekranına kadın çorabı geçirmeye çalıştı. İşin ilginci İsveç'te renkli televizyon yayınına 1 Nisan 1970'te geçildi.

SOLAKLARA ÖZEL MÖNÜ
1998'de Burger King, 'USA Today' gazetesine verdiği tam sayfa ilanda solaklar için özel bir mönü sunacaklarını açıkladı. İlana göre, ülkedeki 32 milyon solak için hazırlanmış bu mönüdeki hamburger solakların rahatça yemesi için 180 derece dönüyordu. Ertesi gün Burger King, solaklar için hamburgerin şaka olduğunu duyurdu. Ancak günlerce müşteriler gelerek bu mönüden istedi. Hatta bazı müşterilerin sağ elliler için özel mönü çıkarılmasını talep etmeleri gazetelere haber oldu.

26 GÜNLÜK MARATON
1 Nisan 1981. İngiliz Daily Mail gazetesi Japon uzun mesafe koşucusu Kimo Nakajimi'nin "hazin" öyküsüne yer verdi sayfalarında. Londra Maratonu'na katılan Nakajimi, küçük bir tercüme hatası yüzünden koşunun "26 mil" değil "26 gün" süreceğini sanmıştı. Daily Mail'in haberine göre Nakajimi en son Londra dışında koşarken görülmüştü. Gazete bu çeviri hatasının sorumlusunu da bulmuştu. Organizasyon sorumlularından Timothy Bryant, Daily Mail'e maratonun kurallarını Japonca'ya tercüme edip yolladığını, ancak iki yıldır Japonca çalıştığı için bir hata yaptığını açıklamıştı.

MARADONA SOVYETLER BİRLİĞİ'NDE
1 Nisan 1998. Sovyetler Birliği'nde yayımlanan Izvestia gazetesi Arjantin'in efsane futbolcusu Diego Maradona'nın Spartak Moskova takımıyla transfer görüşmeleri yaptığını yazdı. Habere göre Spartak Moskova, Maradona'ya 6 milyon dolar teklif etmişti. Gazete birkaç gün sonra bu haberin 1 Nisan şakası olduğunu açıklamak zorunda kaldı. Çünkü Associated Pres, haberi alıp dünyaya duyurmuştu. Associated Press'in, Izvestia'nın şaka olduğunu açıklamaya gerek duymadığı bu habere inanmasının nedeni; editörlerinin komünist rejimin bu tür şakaları yasaklamış olduğunu sanmalarıydı.

GUINNESS SAATİNE GÖRE
1 Nisan 1998. Guinness birası Old Royal Observatory'le (Greenwich Gözlemevi), milenyum kutlamaları için sponsorluk anlaşması yaptığını açıkladı. Anlaşmaya göre 1999'un son gününe kadar Greenwich saati yani Greenwich Mean Time, Guinness Mean Time olarak anılacaktı. The Financial Times gazetesi bu basın açıklamasını ciddiye aldı ve Guiness'in milenyumun küstahı olduğunu yazdı. The Financial Times 1 Nisan şakasını yuttuğunu fark edince tarihi bir açıklama yaptı "Guiness hakkındaki yazımız 1 Nisan şakasının bir parçasıydı!"

BRITNEY SPEARS'IN GERÇEK YAŞI
1 Nisan 1999. Wall of Sound sitesi, Britney Spears'ın 17 değil 28 yaşında olduğunu açıkladı. Site ayrıntılarla süslediği yazısında Spears'ın 7 Ağustos 1970 West Baton Rouge doğumlu olduğunu iddia ediyordu. Habere göre Spears'ın gerçek adı Belinda Sue Spearson'dı. Robert E. Lee adlı bir liseye gitmişti ve sınıf arkadaşları da bu bilgileri doğruluyordu. Bu şaka oldukça başarılı oldu, Spears'ın plak şirketi gelen telefonlardan bunaldığı için basın açıklaması yapmak zorunda kaldı.

BIG BEN DİJİTAL OLACAK
1 nisan 1980. BBC tarihinin başarılı 1 Nisan şakalarından birine daha imza attı. Bu kez hedef İngilizlerin diğer bir tarihi değeri Big Ben saat kulesiydi. Habere göre zamana ayak uydurulması için Big Ben'in kadranı dijital olacaktı. Doğal olarak İngilizlerden büyük bir protesto hareketinin yükselmesi gecikmedi. Şakanın asıl başarısı BBC Japonya'dan geldi. Japonca yayın yapan radyo, Big Ben'in akrep ve yelkovanının arayan ilk dinleyicisine hediye edeceğini duyurdu. O sırada Atlantik okyanusunun ortasında bulunan bir Japon balıkçı ilk telefon eden kişi oldu.

İNTERNETTE BAHAR TEMİZLİĞİ
1 Nisan 1997. İnternette bahar temizliği yapılacağını bildiren bir mail dalgası yayıldı. Bu mesajda temizlik nedeniyle 31 Mart-1 Nisan günleri arası 24 saat boyunca internetin kapatılacağı yazıyordu. Bu 1 Nisan şakası telefon için uydurulmuş eski bir şakanın yeni versiyonuydu. Amerika'da bir telefon şirketi abonelerini bahar temizliği yapacakları konusunda uyarmıştı. Şirket abonelerinden hatları sabunlu suyla yıkayacaklarından 1 Nisan günü telefon ahizelerini plastik bir kova içine koymayı unutmamalarını rica etmişti.

KOKU YAYAN TELEVİZYON
1 Nisan 1965. Bir başka BBC klasiği. BBC televizyonu 1 nisan günü yeni bir buluşu tüm dünyaya duyurmuştu. Buluşun sahibi profesör BBC'ye verdiği röportajda buluşunun, çekimin yapıldığı stüdyodaki kokuları TV yayınıyla izleyenlerin televizyon alıcısına gönderebildiğini söylemişti. Canlı yayında yapılan deneyde kuru soğan kesilmiş ve sıcak kahve gösterilmişti. Program devam ederken kahve ve soğan kokusunu aldığını söyleyen izleyicilerden telefonlar gelmeye başlamıştı.

EIFFEL KULESİ TAŞINIYOR
1 Nisan 1986. Le Parisien gazetesinin verdiği Fransa'nın simgesi Eiffel kulesinin taşınacağı haberi büyük bir şaşkınlık yarattı. Habere göre kule sökülüp Euro Disney'e taşınacaktı. Kulenin bulunduğu alanda ise 1992 Olimpiyatları için 35 bin kişilik stadyum yapılacaktı.

ASTERIX'İN KÖYÜ BULUNDU
1 Nisan 1993. Independent gazetesi Asterix'in köyünün bulunduğunu yazdı. 3000 yıllık köy aşağı yukarı Asterix'in yaratıcısı Rene Goscinny'nin yazdığı öyküde tarif ettiği yerdeydi. Gazete ciddi iir haber görünümü verdiği şakasında bu arkeolojik buluşu Oxford Üniversitesi'nden Profesör Barry Cunliffe ve Brest Üniversitesi'nden Dr. Patrick Galliou'nun yaptığını yazmıştı. Arkeologlar köyün yakınlarında Roma ordusuna ait askeri yerleşimlere de rastladıklarını ve bunun da Asterix öyküsünü desteklediğini açıklamışlardı. Bu haber de ciddiye alındı aralarında Türkiye'nin de bulunduğu bazı ülkelerde gazeteler Indepent'in haberini 2 Nisan günü okurlarına duyurdu.

Alıntıdır.

Valla çok sağol ya bende araştırıyordum ne zamandır :) iyi oldu.

Bilgilendirme için teşekkür ederim.

www.uzmanadam.com şaka :P tabi olduysa :)

Rıza derslere odaklanacağım yazısını görünce 1 Nisan gibi birşey çıkacağını anlamıştım :)

Yapcak bişey yok hayatımızın geri kalanını Web Tasarım ile değerlendireceğiz :)

Yanlış bilgilendirilen arkadaşlar için güzel bir kaynak olmuş. Teşekkürler.

1 Nisanın tarihçesi;

15. yüzyılın sonlarında, Haçlı ordusu Endülüs Müslümanlarının son kalesini kuşatır. Uzun süren bir kuşatma olmasına rağmen, kış aylarının da etkisiyle,
kale korunabilmektedir. Durumun zorluğunu anlayan Haçlı ordusunun komutanı değişik taktikler düşünmektedir.

En sonunda 31 Mart gecesi Kalenin önüne giderek bir elinde Kur'an bir elinde İncil 'Şu iki kitap üzerine yemin ederim ki, teslim olursanız bu akşam size bir şey yapmayacağım' der. Gerekli görüşmelerden sonra canlarının kurtarılması karşılığında Müslümanlar kaleyi teslim ederler.

Ertesi sabah, yani 1 Nisan sabahı, Haçlı ordusu komutanı bütün Müslümanların öldürülmesi için emir verir. Bunun üzerine Müslümanlar 'Yemin etmiştiniz, bize söz vermiştiniz' dediklerinde Haçlı ordusu komutanı 'Benim sözüm size dün akşam içindi, bugün için size bir sözüm yoktur' diye cevap verir ve BÜTÜN MÜSLÜMANLAR ORADA ŞEHİT EDİLİR.

İşte o gün bugündür 1 Nisan hristiyanlar arasında 'Hile Günü' olarak kutlanmaktadır.

@Ömer

Bu yazdığınızın ne yurt dışında ne de yurt içinde herhangi bir kanıtı ve kaynağı yoktur. Diğerleri gibi bu da sadece bir kaç yobaz tarafından ortaya atılan iddaa'dan ibarettir.

Gerçek kaynaklar için tarihçilerin söylediklerine ve ansiklobedilere bakınız.

Ben Böyle Okudum Böyle Biliyorum. Türk Kültüründe 1 Nisan Gibi Saçmalığın Olmadığına Eminim.