neredeyse hepsinde operatörleri kullanırız. Matematiksel operatörleri bir önceki konuda görmüştük esasında. Yani ( + , - , *
, / , %) işaretleri ile simgelendirdiğimiz işlemler.
Artırma operatörleri, eşitleme operatörleri, karşılaştırma operatörleri, hata kontrol operatörleri, çalıştırma operatörleri,
mantık operatörleri, metin operatörleri konularını bu yazı da anlatmaya çalışacağım. Diziler (array) konusunu ileri de
anlatacağım için dizi operatörleri konusunu, başlangıç aşamasında karışık geleceği içinde bit operatörleri konusunu
atlıyorum.
Artırma Operatörleri :
Artırma operatörleri değişkenimizin değerini belirli bir mantıkta artırmaya yarar. Birer birer artırmak ve azaltmak için özel
operatörler vardır (++,--). Bunların dışında belirli bir mantıkta çarparak veya bölerek de artırma işlemi yapabiliriz.
Örnek:
$sayi = 5;
echo($sayi."
"); // Ekrana 5 yazar
$sayi++; // $sayi değişkenin değerini 1 artırır
echo($sayi."
"); // Ekrana 6 yazar
?>
Ekran Çıktısı :
Burada ++ operatörü ile değişkenimizin değerini 1 artırdık. Artırma işlemini echo() fonksiyon satırımızda da kullanabilirdik
Örnek :
$sayi = 5;
echo($sayi."
".$sayi++);
?>
Ekran Çıktısı :
Bu kodu yazdığımız ilk satıra 5 ikinci satıra 6 yazmasını bekleyebilirsiniz ama öyle olmayacaktır, iki satıra da 5 değeri
basılacaktır. Değişkenin sonuna konulan ++ işareti işlem yapıldıktan sonra atamayı yapar, yani öncelik sayımız ekrana yazılır
daha sonra $sayi 'nin değeri 1 artar. Aynı satır içerisinde değerinin artmasını istiyorsak operatörümüzü sayıdan önce
yazmamız gerekmektedir. ++$sayi şeklinde yazdığımız takdirde beklediğimiz sonucu elde edebiliriz.
Örnek :
$sayi = 5;
echo($sayi."
".++$sayi);
?>
Ekran Çıktısı :
İlk yaptığımız $sayi++ işlemi "PostIncrement" olarak, ++$sayi şeklinde kullandığımız yöntem ise "PreIncrement" olarak geçer.
Aynı işlem -- içinde geçerlidir. İki yöntemi de kullanabileceğimiz daha geniş bir örnek yapalım.
Örnek :
$sayi = 10;
echo("Deneme 1:
\n");
echo("sayi : " . $sayi++ . "
\n");
echo("sayi : " . $sayi . "
\n");
$sayi = 10;
echo("
Deneme 2:
\n");
echo("sayi : " . ++$sayi . "
\n");
echo("sayi : " . $sayi . "
\n");
echo("
Deneme 3:
\n");
$sayi = 10;
echo("sayi : " . $sayi-- . "
\n");
echo("sayi : " . $sayi . "
\n");
echo("
Deneme 4:
\n");
$sayi = 10;
echo("sayi : " . --$sayi . "
\n");
echo("sayi : " . $sayi . "
\n");
?>
Ekran Çıktısı :
Bu işlemler dışında += , -= , *= , /= operatörleri de kullanılarak benzeri işlemler yapılabilir. ++ aslında += 1, -- 'de -= 1
manasına gelmektedir.
Örnek :
$sayi = 10; // $sayi değeri 10 'a eşitlendi
$sayi ++; // $sayi değeri 1 artırıldı
$sayi += 1; // $sayi değeri 1 artırıldı
$sayi += 5; // $sayi değeri 5 artırıldı
echo($sayi); // $sayi ekrana yazıldı
?>
Ekran Çıktısı :
Bununda değeri çarpılıp sayının üzerine eklenecektir. Temel mantığımız $sayi değişkenine başka bir sayı ekleyip, çıkarıp,
sayı değişkenine eklemek.
$sayi = $sayi + 1;
$sayi ++;
$sayi += 1;
Bu üçü de aynı manaya gelmektedir.
Benzeri bir işlemi *= ve /= içinde yapabiliriz.
Örnek :
$sayi = 10; // $sayi değeri 10 'a eşitlendi
$sayi *= 2; // $sayi değeri 2 'e katlanıyor
$sayi /= 3; // $sayi değeri 3 'e bölünüyor
echo($sayi); // $sayi ekrana yazıldı
?>
Ekran Çıktısı :
Eşitleme Operatörleri
PHP'de eşitleme için = operatörü kullanılır. Aslında ilk konularda atama yaparken bu operatörü kullanmıştık.
Örnek :
$sayi = 5;
echo($sayi);
?>
Ekran Çıktısı :
Eşitleme operatörü olarak aynı zamanda .= 'de kullanırız, bu da aynı += 'de olduğu ekleme yapar. Tek farkı sayılarla değiş
yazılarla işlem yaparız.
Örnek :
$metin = "Bu yazı çok uzun ";
$metin .= "Onun için değişkene parça parça atıyoruz ";
$metin .= "Değişkene istediğimiz kadar ekleme yapabiliriz";
echo($metin);
?>
Ekran Çıktısı :
Bu operatörü çok fazla yerde kullanabiliriz. Verileri bir tabloya çekip ekrana basacaksak önce tüm verileri bir tabloya
atadıktan sonra ekrana basabiliriz. Bu operatör ile ilgili örnekleri "Döngüler" konusunda daha ayrıntılı ele alacağım.
Hata Kontrol Operatörleri :
Hata kontrol operatörü olarak @ kullanılmaktadır. Bu işareti herhangi bir komutun başına
koyduğunuz zaman herhangi bir hata veya uyarı mesajı çıkmaz. Kritir fonksiyonların başına bu işareti koyabilirsiniz. Genelde
dosya işlemleri için kullanılır.
Örnek
$dosya = @file('xxxx.yyy') or die("Dosya açarken hata oluştu");
?>
Burada dosya açılamadığı zaman file dosyası normalde bir hata mesajı döndürür, biz bunun çıkmasını engelliyoruz ve kendi hata
mesajımızı or ile çıkmasını sağlıyoruz. Burada kullanmış olduğumuz die() komutu ekrana içerisine yazdığımız mesajı bastıktan
sonra php işlemini sonlandırır, ondan sonra gelen hiçbir komut çalışmaz.
Çalıştırma Operatörleri
PHP'de komut çalıştırmak için ` ` operatörleri kullanılır. Yalnız burada dikkat edilmesi gerek bu
operatörün normal tek tırnak (') olmadığıdır. Bu işareti (alt + ,) tuşuna basarak ekrana basabilirsiniz. Temel olarak
sistemdeki komutları çağırıyor, örneğin bulunduğunuz dizindeki dosyaları listelemek için linuxda "ls" komutu kullanılır, bu
komutu çalıştırıp ekran çıktısını bize geri döndürüyor.
Örnek :
$ekran_ciktisi = `ls -la`;
echo "$ekran_ciktisi
";
?>
Ekrana sistemde o dizinimizda bulunan dosyalar listelenecektir.
Metin Operatörleri :
Metin operatörü olarak . (nokta) kullanıyoruz. Birden fazla metni birleştirmeye yarıyor. Bunu daha önce konularımızda anlatmıştım, hatta örneklerimizde de kullanmıştık. Basit bir örnek vereyim;
Örnek :
$isim = "Hasan";
$soyad = "Yaşar";
echo($isim." ".$soyad);
?>
Ekran Çıktısı :
Bu yaptığımız işlem sayesinde 2 değişken ve bir yazı katarını birleştirmiş olduk.
Mantık Operatörleri :
Lisede matematik derslerinde görmüş olduğumuz mantık dersini belki hatırlayanlar vardır. Aslında oradaki işlemden çok da farkı yok bunun.
&& (ve, and) :
Birden fazla şartın aynı anda doğru olması gerekliliğidir. Mesela;
Ahmet ve Mehmet gelirse oyun başlasın.
Bu cümlede oyunun başlayabilmesi için Ahmet ve Mehmet 'in aynı anda gelmesi gerekmektedir.
|| (veya, or) :
Birden fazla şartın herhangi birinin doğru olması gerekliliğidir. Mesela;
Ahmet veya Mehmet gelirse oyun başlasın.
Bu cümlede oyunun başlayabilmesi için Ahmet veya Mehmet'ten herhangi birinin gelmesi yeterlidir.
xor :
Birden fazla şartın aynı anda gerçekleşmesi veya aynı anda gerçekleşmemesi durumunda doğru olması gerekliliğidir. Mesela;
Ahmet ve Mehmet gelirse veya Ahmet ve Mehmet gelmezse oyun başlasın.
Bu cümlede gelip veya gelmeme işleminin aynı anda yapılması gereklidir. Oyunun başlayabilmesi için ya ikisi de gelecektir, yada ikisi de gelmeyecektir. Bir tanesinin geldiği durumlarda oyun başlamaz.
! (değil, Not) :
Bir şartın tam tersinin doğru olması gerekliliğidir. Mesela;
Ahmet gelmezse oyun başlasın.
Bu cümlede gelirse değilde gelmezse şart sağlanacaktır.
Mantık ve karşılaştırma operatörlerinin örneklerini bir sonraki dersimizde anlatacağım daha anlışır olabilmesi için.
Karşılaştırma Operatörleri :
Matematikte gördüğümüz bir sayı diğerinden büyükse, küçükse, eşitse gibi terimlerin PHP'deki karşılığıdır.
== (Eşitse, Equal) :
İki değişken birbirine eşitse TRUE (doğru) değeri geri döner.
=== (Denkse, Identical) :
İki değişken birbirine eşitse ama değişken tipleri farklıysa TRUE (doğru) değeri geri döner.
!= (Eşit Değilse, Not equal) :
İki değişken birbirine eşit değilse TRUE (doğru) değeri geri döner.
<> (Eşit Değilse, Not equal) :
İki değişken birbirine eşit değilse TRUE (doğru) değeri geri döner. Bir öncekinden farkı yoktur, sadece farklı bir yazım çeşididir.
!== (Denk Değilse, Not Identical) :
İki değişken birbirine eşit değilse veya değişken tipleri farklıysa TRUE (doğru) değeri geri döner.
< (Küçükse, Less than):
İlk değişken ikinciden küçükse TRUE (doğru) değeri geri döner.
> (Büyükse, Greater than):
İlk değişken ikinciden büyükse TRUE (doğru) değeri geri döner.
<= (Küçük veya Eşitse, Less than or equal to):
İlk değişken ikinciden küçük veya eşitse TRUE (doğru) değeri geri döner.
>= (Büyük veya Eşitse, Greater than or equal to):
İlk değişken ikinciden büyük veya eşitse TRUE (doğru) değeri geri döner.
Bu konu aslında bir sonraki konu olan IF-ELSE konusuna giriş ve bilgi niteliğinde. Bir sonraki derste konular daha pekişecektir. Bazı operatörler için örnekleri php olarak vermedim, onları da sonraki derste anlatacağım.
Önceki Dersimiz: Php Dersi 03: Matematik Ve Matematiksel İşlemler
Alıntıdır.
