Arkadaşlar merhaba forum üzerinde bir çok telif hakları ile ilgili sorular olduğunu gördüm toplu olarak telif hakları, kayıt ve tescil hakkında birçok soru ve cevabı bir konuda birleştirmek istiyorum.

SORU : Yazdığım romanımın telif hakkını almak istiyorum. Ne yapmalıyım?
CEVAP : Telif hakkı, bir fikir veya sanat eserini meydana getiren kişinin, bu eser üzerindeki haklarının tamamıdır. Sözkonusu haklar, zaten eseri meydana getiren kişide olduğundan almak için yapılması gereken herhangi bir işlem bulunmamaktadır.

SORU : Yazdığım şiirlerin ve şarkı sözlerinin korunması için ne gibi bir işlem yaptırabilirim?
CEVAP : Koruma süresi, şiirlerin ve şarkı sözlerinin alenileşmesi ile başlayan ve eser sahibi yaşadığı müddetçe ve ölümünden sonra yetmiş yıl devam eden bir süreçtir. Bu süreci başlatmak üzere Genel Müdürlüğümüz bünyesinde yapılması gereken herhangi bir işlem bulunmamakta olup alenileşmenin gerçekleşmesi yeterlidir.

SORU : Bugüne kadar dünya üzerinde uygulanmamış bir fikrim var. Bu fikrimin korunması ve kimse tarafından kullanılmaması için tescillemek istiyorum. Nasıl başvuru yapmalıyım?
CEVAP : Fikirler korunmaz. Fikirler tescillenmez. İsteğe bağlı kayıt-tescil işlemleri de, fikirler üzerinden değil, fikirler sonucu meydana gelmiş fikir ve sanat ürünleri yani eserler üzerinden yapılmaktadır. Bu işlemler, korumaya yönelik olmayıp, sadece meydana gelen eserin eser sahibini belirlemeye kolaylık sağlayan beyana dayalı işlemlerdir.

SORU : Bir fikrim var. Bu fikrimden hareketle bir bilgisayar programı yazdırttım ve ücretini de ödedim. Bu programı kendi adıma tescilletmek istiyorum. Ne yapmalıyım?
CEVAP : Bilgisayar programının ve/veya veritabanının eser sahibi, onun kaynak kodlarını yazan kişi ya da kişilerdir. Programın ve/veya veritabanının kayıt-tescili için sadece bu kişiler başvuru yapabilir. Bir bilgisayar programının herhangi bir öğesine temel oluşturan düşünce ve ilkeler eser sayılmadığından siz başvuru yapamazsınız.

SORU : Bir bilgisayar programımız var. Şirketimiz adına nasıl başvuru yapabiliriz?
CEVAP : İsteğe bağlı kayıt-tescil başvurusunu sadece eser sahipleri yapabilir. Bilgisayar programları/veritabanlarında eser sahibi, kaynak kodlarını yazan kişi/kişilerdir. Tüzel kişiliğin bu bağlamda başvuru yapabilmesi için, bünyesinde iş akdi ile bu işi yapmak üzere çalıştırdığı kişilerin iş saatleri dahilinde programı/veritabanını meydana getirmiş olması gerekmektedir. Bu durum dışında eser sahibi, her zaman gerçek kişi ya da kişilerdir. Program/veritabanı, sözleşme ile ücreti karşılığı gerçek ya da tüzel kişi/kişilere yaptırılmış ise, eser sahibi değil hak sahibi olunduğu için isteğe bağlı kayıt-tescil başvurusu yapılamaz. Ancak bu durum, herhangi bir hakkı kaybı anlamına gelmez. Program/veritabanı üzerindeki mali haklar sözleşme çerçevesinde kullanılır.

SORU : TV programı formatları hangi grupta kayıt-tescil edilebilir?
CEVAP : Yazılı metin üzerinden İlim ve Edebiyat Eserleri grubunda metnin kimin tarafından kaleme alındığını belirlemek üzere işlem gerçekleştirilebilir, ancak, yazılı metinlerde, sözkonusu kişinin hakları sadece bu yazılı metinle sınırlıdır ve sadece metnin izinsiz olarak başka kişilerce tamamının ya da kısımlarının kullanılması durumunda hak iddia edilebilir. İşlem, fikir üzerinden gerçekleştirilmez.

SORU : Alenileşme nedir?
CEVAP : Halka arz edilen bir eser alenileşmiş sayılır. Eserin, eseri meydana getiren kişi tarafından, başka kişilerle paylaşılması, basılması, sergilenmesi, v.b. ile gerçekleşir.


SORU : Üretim ve alenileşme tarihi nedir?
CEVAP : Üretim tarihi, eserin yazımının, yapımının, v.b. tamamlandığı, alenileşme tarihi ise, eserin tamamlandıktan sonra üçüncü kişilerce görüldüğü tarihtir.


SORU : İsteğe bağlı kayıt-tescil işlemi sadece Ankara’da mı yapılıyor? İşlem için Ankara’ya mı gelmem gerekiyor?
CEVAP : İsteğe bağlı kayıt-tescil işlemi, sadece, Ankara’da bulunan Telif Hakları Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Başvuru amacıyla Ankara’ya gelinmesine gerek yoktur. Posta aracılığıyla başvuru kabul edilmektedir.

SORU : Eserimi daha önce tescil ettirdim. Ama içeriğinde ve adında değişiklik yaptım. Tekrar tescil ettirmeme gerek var mı?
CEVAP : Bir eser için birden fazla isteğe bağlı kayıt-tescil işlemi yapılamaz. Yapılan isteğe bağlı kayıt-tescil işlemi ile de eserin bütünü işlem görmekte olup, eserin adı tescil edilmemektedir. Eser ve eserin adı üzerinde her türlü değişiklik yapma insiyatifi eser sahibindedir. Eserde gerek ad gerekse de metin değişikliği yapılması yeniden bir işlem yapılmasını gerektirmez. Eser sahibince yazılmış olan ilk hali üzerinden işlem yapılmış olması yeterlidir.

SORU : Bilgisayar oyunumuz var tescil ettirmek istiyoruz. Ne yapmalıyız?
CEVAP : Bilgisayar oyunları, konuya ilişkin Danıştay kararı uyarınca sinema eseri kabul edildiğinden zorunlu kayıt-tescile tabidirler ve işlemleri İstanbul Telif Hakları ve Sinema Müdürlüğümüzce yürütülmektedir.

SORU : Çok sayıda resim çalışmalarım var. Tescil ettirmek istiyorum. Herbiri için ayrı ayrı ücret yatırmak zorunda mıyım?
CEVAP : Tek tek ya da konu, tema, v.b. bütünlüğü sağlayan resimler gruplanarak birden fazla başlıkta başvuru yapılabileceği gibi, resimlerin tamamı bu tür bir gruplamaya tabi tutularak tek bir başvuru da yapılabilir.

SORU : Babamın şiirleri var. Kendisi rahmetli oldu. Bu şiirleri korumak adına tescil ettirmek istiyoruz. Bu işlem için ne yapmalıyız?
CEVAP : Eserler üzerindeki hakların kullanım süresi, eser sahibi yaşadığı müddetçe ve ölümünden sonra 70 yıl devam etmektedir. Bu bağlamda, mirasçı ya da mirasçılar isteğe bağlı kayıt-tescil işlemi için başvuru yapabilirler. Şiirler, İlim ve Edebiyat Eserleri grubunda bulunmaktadır.

SORU : Bu tescil işlemi eserimi yurtdışında da korur mu?
CEVAP : İsteğe bağlı kayıt-tescil işlemi, korumaya yönelik olmayıp sadece meydana gelen eserin eser sahibini belirlemeye kolaylık sağlayan bir işlemdir. Bununla birlikte, koruma süreci, 5846 sayılı Kanun kapsamında eserin alenileşmesi ile başlar ve bu süreci başlatmak için herhangi bir işlem yapılmaz. Uluslararası koruma, hem ülkelerin ilgili kanunları hem de bu konuda mevcut uluslararası sözleşmeler ile sağlanır.

SORU : Çok sayıda şarkım var. Başvurumu ne şekilde yapmalıyım?
CEVAP : Şarkıların beste ve güfteleri üzerinden işlem yapmak mümkündür. Nota yazımı biliniyor ise hem notalar hem de sözler İlim ve Edebiyat Eseri olarak, nota yazımı bilinmiyor ama amatör kayıt yapılabiliyor, şarkılar beste ve güfte yazarı tarafından seslendiriliyor ise Musiki Eseri olarak isteğe bağlı kayıt-tescil için başvuru yapılabilmektedir.
Profesyonel kayıtlar için ise, piyasaya çıkmadan önce Kayıt-Tescil edilmiş olmaları zorunluluğu bulunması sebebiyle, yapımcıları tarafından İstanbul Telif Hakları ve Sinema Müdürlüğümüze başvuru yapılması gerekmektedir.

Kaynak : http://www.telifhaklari.gov.tr/Sikca-Sorulan-Sorular-Istege-Bagli-KaytTescil