Başlamadan Not 2: Bu yazı, sadece Adsense veya ufak tefek web tasarım, kodlama, grafik vs. gibi işler ile gelir elde eden, işçi çalıştırmayan kişilerin açacağı şahıs firmaları için yazılmıştır.
Başlamadan Not 3: Yazı 2019 için yazılmıştır. 2020 ve sonrası yıllarda vergi oranları ve ücretler değişiklik gösterebilir.
Biliyorsunuz ya da şimdi öğreneceksiniz; 2018 sonlarına doğru maliye, Adsense’den kazanç sağlayanları takibe aldı ve 2019 itibari ile devam ediyor. Banka hesapları Google İreland Limited üzerinden gelen miktarlar üzerinden inceleniyor ve düzenli gelir elde edenler ve halihazırda mükellef olmayanlar tek tek vergi dairelerine çağırılıyorlar.
Maliye geriye dönük olarak son 5 yılın hesap hareketlerini inceliyor. Adsense ya da diğer reklam şirketleri üzerinden kazançlarınız için %18 KDV+%22 Gelir Vergisi ve cezalarla birlikte yüklü bir miktar borç çıkarıyor.
Durumun özeti bu şekilde. “Zaten ayda 3 kuruş para kazanıyoruz, onu da mı inceliyorlar?” diye sorabilirsiniz. İnceleme için alt limit var mıdır, ne kadara kadar inceleme başlatıyorlar vs. tam olarak bilmiyorum, kimse bilmiyor. Ama şunu biliyorum ki eğer reklam gelirleriniz ya da internet üzerinden sağladığınız herhangi bir hizmet (takipçi satışı, seo hizmeti vs.) üzerinden DÜZENLİ VE SÜREKLİ gelir elde ediyorsanız, miktarı ne olursa olsun inceleme riski mevcut. “Şu kadarın altına inceleme yapılmaz, rahat olun” demek isterdim ama böyle bir sorumluluk alamam.
Forumlarda bu konuda rahatlatıcı mesaj yazanlar mevcut. Hatta Adsense gelirlerinin hizmet ihracatı olduğundan vergiden muaf olduğunu ya da çifte vergilendirme olduğundan tarafınızın sorumlu olmadığını vs. gib iddialarda bulunanlar da var. Böyle bir şey yok arkadaşlar. Bu konuda maliyeden kimseyi ikna edemezsiniz. Maliye gözünde Adsense veya internet üzerinden verilen hizmet gelirleri ticari işlemdir ve vergiye tabidir. Onun için “Bi’şey olmaz yeaa...” diyenlere aldırmayın, sonradan pişman olmamak için önleminizi alın.
Nasıl önlem alacaksınız?
Şahıs işletmesi açıp mükellef olarak.
Şahıs işletmesi açmak kolaydır. Açmaktan korkmayın. Kapatması da kolaydır. Bundan da korkmayın. Yani baktınız, vergi yükü ağır geldi, astarı yüzünden pahalı, şirketinizi kapatırsınız, internetten para kazanma hayalinizi rafa kaldırır, başka işlere bakarsınız.
Şahıs işletmesi açmak mantıklı mı diye sorarsanız, eğer masraflar ve vergiler çıktıktan sonra elinizde en az asgari ücret kadar bir meblağ kalıyorsa, evet mantıklı. Her gün 08.30-17.30 fabrikada mesai yapmak ve evde sıcak ortamda, istediğiniz vakitler çalışabileceğiniz bir iş yapmak karşılaştırıldığında, neden mantıklı olduğunu anlayacaksınız zaten. Elinizde kalan bir şey yoksa hiç macera aramayın, varsa mesleğiniz onu yapın.
Neyse fazla uzattım. Gelelim şahıs işletmesi nasıl açılır meselesine...
Öncelikle şunu ayırın; şahıs şirketi değil, işletmesi. Şirket başka bir şey, araştırdığınızda göreceksiniz. Bizim yapacağımız şahıs işletmesi açmak. Yazıyı da şahıs işletmesi açmaya karar verenlerin başlarına gelecek maceralar üzerinden anlatacağım.
Şahıs İşletmesi Açma Macerası 1 - Karar Vermek
İşletme açma için gerekçelerinizi yukarıda anlattım. Kararlıysanız yazıyı okumaya devam edin.
Şahıs İşletmesi Açma Macerası 2 - Belge Toplamak
Bu yazıda anlatacaklarım iş yerine ev olarak gösterecekler yani Home Office olarak çalışacaklar içindir.
Bir adet muhasebeci yani mali muşavir. Serbest olanlarından. Bu bir belge değil ama gerekli olan bir şey. Muhasebeci size yapılması gerekenleri tek tek söyleyecek. Aslında bu yazıya gerek yok ama şahıs işletmesi açma macerasında gireceklerin başlarına neler geleceğinin bilmesi rahatlık sağlar düşüncesindeyim.
Bir adet kira sözleşmesi ya da ev size ya da eşinize aitse tapu fotokopisi. Kira sözleşmesi şahıs firması açılışı için vergi dairesine başvurduğunuz gün tarihli olması gerekli. Daha önceki tarihli sözleşmeler sıkıntı çıkarabiliyor. Bu nedenle başvuracağınız gün tarihli bir sözleşme düzenleyip ev sahibiniz ile tekrar sözleşme imzalayın. Ev sahibiniz mırın kırın ederse şöyle bir durum var, ikna edebilirsiniz:
İşletmenizi açtıktan sonra size kira bedeli için üç ayda bir stopaj çıkacak. Bu stopajın oranı %20. Üç aylık kira bedelinizin %20’sini alarak ne kadar stopaj ödemeniz gerektiğini tespit edebilirsiniz. Bu stopajı 3 ayda bir siz ödeyeceksiniz. Stopaj meselesi de şu; devlet normalde ev sahibinin ödemesi gereken kira gelir vergisini sizden tahsil ediyor. Dolayısıyla ev sahibinizin artık kira geliri üzerinden vergi ödemesine gerek kalmıyor. Yani ev sahibiniz home ofis işine sıcak bakmazsa “Vergini ben ödeyeceğim, sen artık kira beyannamesi verip vergi ödemek zorunda kalmayacaksın.” deyin, ikna olacaktır. Yasal olarak ev sahibinizi etkileyen bir durum yok zaten.
Ev size veya eşinize aitse tapu fotokopisi yeterli. Baba evinde kalıyorsanız da babanızla evin bir odasını kiraya verdiğine dair bir sözleşme yapmanız yeterli olacaktır.
Bir adet imza beyannamesi. Bunu noterden 60 TL civarı bir ödeme ile alıyorsunuz. Noterdeki memur size iş yeri adresinizi soracak, evinizin adresini söyleyeceksiniz. Bazıları şöyle bir bakacak, siz de “Hom ofis, hom ofis...” diyeceksiniz, o da “Heaaa...” diyecek. Niçin beyanname istediğiniz soracak, siz de işletme açılışı için diyeceksiniz. Birkaç işlem yapıp önünüze bir kağıt getirecek. Kağıdın üç yerine imzanızı atacaksınız. Kağıdı alıp bir şeyler yapacak, size verecek, siz de gidip ödeme alma memurusuna parayı vereceksiniz, ödeme makbuzunuzu ve imza beyannamenizi alıp çıkacaksınız.
Not: Forumdaki muhasebeci bir arkadaş artık imza beyannamesine gerek kalmadığını, yoklama memurunun aldığı imzanın yeterli olduğundan artık maliyenin imza beyannamesi istemediğini belirtti. Muhasebecinizle bu konuyu konuşursunuz.
Bir adet ikametgah. E-devletten alırısınız. E-devlet şifreniz yoksa kaymakamlıklarda bulabileceğiniz Nüfus İşleri dairesinden ya da muhtarınızdan alabilirsiniz. Daire sizden para almaz ama muhtar alır. Ne kadar alacağı muhtarına göre değişir.
Bir adet kimlik aslı. Fotokopisi değil. Kimliğiniz açılış işlemleri için muhasebecinizde bir süre misafir olacak. Muhasebeci vergi dairesinde işlem yaparken müdüre kimliğinizin aslını göstermek zorunda. Bu yüzden kimliğinizi muhasebecinize vereceksiniz. Vergi dairesi işlemleri bitince alırsınız.
Bu arada bazı muhasebeciler, işlemlerin takibi için sizden vekalet isteyebilirler. Bu da noterden alınıyor ve 150 TL civarı bir masraf çıkıyor. Şunu söyleyeyim; gerek yok. Zaten kimliğinizi vereceksiniz. İş açılış belgenizi muhasebecinin ofisinde düzenleyip imza atacaksınız. O da belgelerinizi alıp vergi dairesine başvuracak, kimliğinizi memura gösterecek ve işlem tamamlanacak. Ayrıyetten vekalete gerek yok. En azından açılış işlemleri için gerek yok. İleride başka mevzular çıkarsa, o zaman vergi dairesinde oradan oraya koşturmamak için vekalet verebilirsiniz.
500 adet 1 TL. Muhasebeciniz sizden açılış işlemleri için koşturduğu için ilk etapta böyle bir rakam isteyecektir. Bunun altı olur üstü olur orasını tam olarak bilemiyorum.
Not: Forumdaki muhasebeci arkadaş her şeyin dijital ortama geçtiği için masrafların azaldığını ve açılış ücretinin fazla istendiğini, 200-250 TL'lik bir ücretin uygun olduğunu bildirdi.
Belgeler bu kadar. Başka bir şeye gerek yok.
Şahıs İşletmesi Açma Macerası 3 - Muhasebeci Bulmak
Muhasebecisiz olmuyor arkadaşlar. Muhasebeci şart. Ben yaparım ederim, beyannamelerimi veririm falan macerasına girmeyin, o işler öyle değil.
Tanıdık olması iyidir. Nazınız geçer. Ayda bir gidip faturaları verirken iki muhabbet edersiniz, biraz sosyalleşirsiniz iyi olur. Belki tanıdık ayağına fazla para da istemez, tanıdık iyidir...
Tanıdık yoksa yapacak bir şey yok. Evinize en yakın muhasebe ofisinden başlayın. Hangisi içinize sinerse onunla çalışın.
Şahıs İşletmesi Açma Macerası 4 - Muhasebeci Odası Muhabbeti
Tanıdıksa naber nasıl gidiyor falan, değilse merhaba, selam falan... “Şahıs işletmesi kurmak istiyorum.” diyerek mevzuya giriyoruz. İşinizi anlatıyorsunuz. Çoğu muhasebeci “Adsense’den kazanç sağlıyorum.” cümlesini anlamayacaktır. Eğer muhabbet seviyorsanız uzun uzun anlatın adama-kadına. Yok sevmiyorsanız, direkt “Ne yaptığımı biliyorum, ne kadar vergi ödeyeceğimi biliyorum, faaliyet kodlarım da var (aşağıda açıklayacağım), belgelerim de hazır, sen ne kadar istiyon hacı?” diyerek zaman kaybetmeden sonuca gelin.
Muhasebeci ne kadar ister diye bir alt başlık açayım. Bizim yaptığımız iş için genel ortalama 2019 yılı için 250 TL aylık bir ücret isteyebilir. Fazlasını isteyenler de var. Bizim işimizde kestiğimiz fatura ayda 3’ü geçmez, gösterdiğimiz masraf 10’u geçmez, e çalışanımız da yok, 250 iyidir. Fazla isteyenle pazarlık yapın.
Not: Forumdaki muhasebeci arkadaş bizim işimiz için 250 TL'nin çok olduğunu bildirdi. 150 TL uygunmuş. Pazarlığını siz yaparsınız artık.
Fiyatta anlaştıktan sonra belgeleri veriyorsunuz. Size E-Tebligat mevzusu için anne-baba ya da eşinizin TC kimlik numarası ile annenizin kızlık soyadını soruyor. Bu bilgilerle internet vergi dairesi işlemleriniz için hesap açıyor. Bu bilgilerle ya da e-devlet şifreniz ile daha sonra hesabınıza girip vergisel konularda tüm işlemlerinizi takip edebiliyorsunuz.
Daha sonra işe başlama dilekçenizi beraber dolduruyorsunuz. Sorulan sorulara cevap veriyorsunuz. O da bilgisayarda yazıyor. Formu doldururken geliyorsunuz faaliyet kodlarına. Bizim işimiz için gerekli faaliyet kodu:
631201 - Web Portalı Faaliyetleri
Bu kod yeterli. İsterseniz bir de 620101 - Bilgisayar Proglramlama vs.. faaliyetleri kodunu da eklettirin. Faaliyet alanınıza daha sonra ekletme yapabiliyorsunuz. Onun için ilk etapta sadece 631201 kodunu ekletmeniz yeterli.
Bilgiler girildikten sonra çıktı alınıyor. İmzalıyorsunuz. Başta anlaştığınız açılış işlemleri ücretini de verip bu macerayı bitiriyorsunuz.
Şahıs İşletmesi Açma Macerası 5 - Yoklama Memuru
Benim için en sancılı dönem bu oldu. Bekarım, tek başıma yaşıyorum ve mecburen mesai saatleri içerisinde evde Yoklama Memuru adı verilen o güzel insanı beklemek zorunda kaldım. Siz de benimle aynı şartlar içerisindeyseniz evde ekmek bulundurun mutlaka.
Yoklama memuru, sizin gerçekten iş yaptığınızı bizzat iş yerinizde doğrulamakla mükellef bir devlet görevlisidir. Başka görevleri de var tabi. İşe başlama dilekçeniz işleme alındıktan sonra en geç 7 iş günü içerisinde gelip yoklamanızı alıyor. Kimi 2 gün içerisinde, kimi en geç 15 gün içerisinde yoklama almak zorundadır diyor ama kesin bilgi yok. Benimki 3. günün şafağında olmasa da öğlen gibi geldi sağolsun. Ne zaman geleceği belli olmuyor. Mesai başlar başlamaz yani 8.30’da gelmez. Akşam 5’ten sonra da gelmez. Siz yine de adamın karşısına don paça çıkmamak için 8.30’da kalkın ve beklemeye başlayın. Bazısı gelmeden önce telefon açıyor geliyorum diye, bazısı da şakkadanak gelebiliyor. Memuruna bağlı...
Geldiği zaman evde değilseniz, vergi dairesine gidip tekrar talep ediyorsunuz. Uğraşıyorsunuz yani. Uğraşmayın, evinizde oturun birkaç gün.
Memurumuz elinde bir tablet ile geliyor. Tableti eline alıp önce konum giriyor. Binanın fotoğrafını çekiyor. Kapı numarasını fotoğraflıyor. Sonra içeri giriyor. Bir de iş yaptığınız yerin, yani masa ve bilgisayarınızın fotoğrafını çekiyor. Bu arada size ne iş yapacağınız gibi zaten işe başlama formunda girdiğiniz bilgileri tekrar soruyor. Eğer yukarıda bahsettiğim faaliyet kodlarını hazır bir yerde tutarsanız adamı uğraştırmamış olursunuz. Son olarak kimliğinizin fotoğrafını çekiyor. Yoklama fişinizi doldurup size de imzalatıp gidiyor.
Yoklama fişinizi elinize aldıktan sonra muhasebecinizi arayıp haber verin. Muhasebeciniz şu gün gel de vergi levhanı vereyim diyecek.
Bu noktada hayırlı olsun diyelim, artık bir işletme sahibi oldunuz.
Şahıs İşletmesi Açma Macerası 6 - Fatura Basımı
Artık fatura kesmeye hazırız. Elinizdeki vergi levhası ve yoklama fişi ile, Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir matbaacıya gidiyorsunuz. Fatura, gider pusulası ve kaşe bastırıyorsunuz. Takribi 300-350 TL tutuyor. İsterseniz hiç uğraşmayın, muhasebecinizin matbaacısı mutlaka vardır, bırakın o halletsin.
Bu aşamada isterseniz matbaacıda fatura bastırmanıza gerek yok. Kırtasiyeden bir koçan fatura alıp, her sayfasına kaşenizi basıp notere gidip tasdik ettirebilirsiniz. Daha ucuza gelir.
Ya da e-faturaya başvurabilirsiniz. Uzun uzun anlatmayayım, internette bolca bilgi mevcut. Ben matbaada bastırmayı tercih ettim.
Şahıs İşletmesi Açma Macerası 7 - Fatura Kesme
Henüz Adsense için fatura kesmedim. Kesince -unutmazsam- bir örneğini burada paylaşırım.
Faturanızı şu şekilde kesiyorsunuz:
Tarih kısmına ödeme aldığımız günü yazıyoruz.
Alıcı kısmına “Google Ireland Ltd.” yazıyoruz.
Adres kısmına “Google Building Gordon House Barrow Street, Dublin, D04 İrlanda yazıyoruz.
Malın Tanımı kısmına “Reklam Gösterim Hizmeti” yazıyoruz.
Miktar kısmına 1,
Birim Fiyatı kısmına hesabınıza ne kadar yattıysa o miktarı yazıyoruz.
Toplam Tutar kısmına yine hesabınıza ne kadar yattıysa o miktarı yazıyoruz.
Aşağıya KDV % yazan kısmın yanındaki paranteze 18 yazıyoruz. Karşısına KDV miktarını** yazıyoruz.
Toplam kısmına yine hesabınıza ne kadar yattıysa o miktarı yazıyoruz.
** Sizin hesabınıza Google’ın gönderdiği miktarın KDV’sini hesaplamanız gerekiyor. İnternette KDV hesaplayan siteler mevcut. Mesela hesabınıza 10.000 TL (hey maşallah) yattı. Faturadaki KDV %(18) kısmına 1.525,42 TL (yuhhh) yazıyoruz. Yuhh yazmayın tabi...
Faturanın altına kaşeyi çakıyoruz, imzalıyoruz. Koparıp, katlayıp müsait bir dosya içerisinde saklıyoruz. Aaa, o da ne? Kopardığımız sayfanın altına yazdıklarımızın kopyası çıkmış. O sayfa fatura koçanında duruyor. Dursun. Koçanı da sakın kaybetmeyin.
Kestiğiniz faturayı Google’a göndermenize gerek yok. Göndermeyin yani, dursun sizde. Müsait bir yerde saklamanız daha iyi olur.
İşlem bu kadar. Muhasebecinize istediği zaman kestiğiniz faturanın resmini çekip Watsapp’tan atarsınız.
Bu arada faturayı yanlış keserseniz sakın ha kestiğiniz fatura kopyasını koçandan yırtmayın ya da fatura üzerinde dakstille düzeltme, karalama falan yapmayın. Sakin sakin fatura ortasına kocaman İPTAL yazıp diğer sayfaya doğrusunu yazıp kesin. Her bir fatura sayfasında sıralı numaralar var. O sıralı numaralar atlarsa skıntı olur, çarşı karışır.
Şahıs İşletmesi Açma Macerası 8 - Gelirler - Giderler - Vergiler
Kestiğiniz her fatura için her ay %18 KDV ödüyorsunuz bu cepte.
Yıl sonunda toplam net karınız üzerinden, ilk 14.800 TL’si için %15 gelir vergisi ödüyorsunuz. Yani bir yıl içinde tam tamına 14.800 kar elde ettiniz. Bunun 2.220 TL’sini vergi olarak ödüyorsunuz. Eğer karınız 34.000 TL ise bunun 14.800 TL’si için 2.220 TL, geri kalanı için %20 vergi ödüyorsunuz. Benim gibi matematiğiniz kötüyse boşverin, muhasebeciniz hesaplar zaten. Bu vergi dilimleri yüzdeleri kazancınız arttıkça değişiyor. %35’lere kadar çıkıyor. Eğer net karınız yıllık 80-90 bin TL’yi aşacak gibiyse hiç durmayın limited şirketi kurun. Limited şirketinde gelir vergisi sabit %22’’dir, zarar etmeyin.
Bakın özellikle net karınız olarak vurgu yapıyorum ki bazıları bu gelir vergisini tüm kazançlar için kesildiğini sanıyor, değil. Yıl sonunda tüm toplam kazançlarınızdan giderleriniz düşüyor, ödediğiniz kdv düşüyor, kira stopajı düşüyor, Bağ-Kur vs. falan gibi ıvır zıvır vergiler düşüyor, elinizde kalan miktar üzerinden gelir vergisi ödüyorsunuz. Yani yıllık 50.000 TL kazandınız. Giderler, vergiler ıvır zıvır cebinizden çıkanlar düşüldü elinizde kaldı 6357 TL. Siz bu 6357 TL’nin %15 gelir vergisini yani 953.55 TL ödüyorsunuz. Çaktın?
Gelir verginizi yıl sonunda yıllık toptan değil, 3 ayda bir geçici vergi adı altında ödeyeceksiniz. Yurtdışına kaçma kaçma ihtimalinize karşı devletin bulduğu dahiyane uygulamalardan biridir bu geçici vergi olayı.
Bunlar dışında ıvır zıvır diye tabir edilen yazmaya dahi tenezzül edemeyeceğim ufak tefek vergicikler de mevcut.
Gelirler tamam da giderler ne? Neleri gider olarak gösterebiliyoruz?
Kiranız gider, elektrik, su, doğalgaz, faturalarınızın yarısı gider, internet ve telefon faturanız gider, sunucu, domain, tehemeforest eklenti tema aldınız gider, Google Ads reklam verdiniz gider, backlink aldınız (fatura kestirin ya da gider pusulası kesin, gider pusulası meselesini muhasebecinize danışın) gider... yani işiniz için harcadığınız tüm paralar gider. Bunlar dışında gösterebileceğiniz giderler de var. Kurt bir muhasebeciniz varsa bunları söyler, şimdi benim burada dile getirmem doğru olmaz. Muhasebeci bilir işi...
Vergiden sakınmak haktır der muhasebeciler. Olabildiğince gider gösterip olabildiğince vergi miktarınızı düşürmek size kalmış. Ne kadar çok gider, o kadar az vergi. Algı yok, hep vergi...
Ha bir de Bağ-Kur meselesi var. Şirketi açtığınız andan itibaren eğer SGK'lı bir işte çalışmıyorsanız, zorunlu olarak Bağ-Kur'unuz otomatik olarak işlemeye başlıyor. Her ay indirimli 754,61 TL, indirimsiz 882,21 TL prim ödeyeceksiniz. Evet, o da gider sayılıyor. Eğer SGK'ya borcunuz yoksa ve priminizi gününde öderseniz indirimli, aksi halde indirimsiz ödüyorsunuz.
Şahıs İşletmesi Açma Macerası 9 - Allah Bol Kazançlar Nasip Etsin
Amin...
Ek olarak internet üzerinden reklam yayınlayanların BTRANS sistemine bildirim yapmak zorunluluğu getirilmiş. Paraşütten yapılan açıklama şu şekilde:
İnternet üzerinden reklam geliriniz varsa her ay Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi Sistemine (BTRANS) de bilgi vermeniz gerekiyor. Aylık olarak gönderilen raporda aşağıdaki bilgilerin olması gerekiyor:
Reklamın yayınlandığı internet adresini ve internet adresinin ait olduğu kişi ya da kurumun adı soyadı/unvanı ile TCKN/VKN bilgileri,
Reklam veren gerçek ya da tüzel kişilere ilişkin ad soyad/unvan ile TCKN/VKN bilgileri,
Tahsil edilen reklam hizmeti bedeli. 
