Diyafram Deklanşör ve ISO

Bir resim çekmek istediğinizde, bu işi elbette kameraya bırakabilirsiniz. Sizin fotoğraf çekme sürecinde yapmanız gereken tek şey aslında makinenin deklanşörüne basmak suretiyle perdenin açılıp kapanmasını sağlamaktır. Fotoğraf çekimiyle ilgili temel bilgilerin dışında bir nevi lükse kaçan diyafram, anlık hızı ve ışık hassasiyeti hakkında bilgi sahibi olmanıza gerek yoktur. Bu yazıda fotoğraf çekimiyle ilgili temel kavramlardan olan diyafram, anlık hızı ve ışık hassasiyet kombinasyonunu bir resimde uygulayarak başarılı olup olmadığından emin olmanız için anlatacağım. Bu ayarların herhangi birinde olası bir yanlışlık olması durumunda çekilen fotoğrafın çok koyu veya gereğinden açık olduğunu görebilirsiniz. Bu kavramların arkasındaki teorik süreç biraz karmaşık görülebilir ancak pratiğe uygulanması durumunda mutluluk verici sonuçlar doğacaktır. Bu teorik bilgileri kullanmak sandığınız kadar zor değildir. Çünkü elinizde bulunan kameralar daha hızlı çalışabilmek için fotoğraf çekimiyle ilgili teorik bilgilerin tamamını hesaplamanıza gerek bırakmamaktadırlar.

Perde

Perde kavramı deklanşör hızına bağlı olarak, içeriye giren ışığın ne kadar süre boyunca giriş yapacağını belirler. Perdenin açık kalma süresine göre, içeriye giren ışık miktarı değişir. Perdenin açılıp kapanma süresini belirlemesi gereken şey, çekilmesi gereken resmin hareket ediyor olup olmadığıdır. Eğer hareket eden bir resmi çekmeye çalışıyorsanız perdenizin açılıp kapanması arasında geçen süre çok hızlı olmalı ki, çekilen resim net bir şekilde çıkabilsin. Perde yavaş bir şekilde açılıp kapanırsa, resmin hareketi de fotoğrafa yansır ve gürültülü bir resim ortaya çıkar. Ancak perde süresine göre makinenin titreyip titremediği de önem kazanmaktadır. Örneğin perdenin açılıp kapanma hızı 4 saniyede gerçekleşirse, 4 saniye boyunca, hem çekilen resmin ve hem de resmi çeken fotoğraf makinesinin hareket etmemesi gerekmektedir. Bu sayede normalde bir saniyenin sekiz binde biri kadar sürede de çekim kalitesini bozmamak suretiyle çekim yapan fotoğraf makineniz 4 saniye boyunca ışık alarak çok daha mükemmel resimler çıkarabilir. Eğer görüntü sabitleme özelliği olan bir makine kullanırsanız işiniz çok daha kolay olacak ve bu makine teknik hesaplamaları yaparak perde hızını ve diyafram çapını fotoğraf makineniz otomatik bir şekilde ayarlayacaktır.

Bu özellikler sayesinde hareketli bir nesneyi çekmek artık sizler için çok daha kolay bir hale gelecektir. Hatta bu hareketten yararlanarak çok farklı etkileri olan resimler de oluşturabilirsiniz. Deklanşör hızının tam istediğiniz ayarda olmasını ve kameranızla ilgili kontrolü tam anlamıyla sağlamak isterseniz, kamera modunu Tv veya S moduna almanız size yardımcı olacaktır. Ayrıca sadece deklanşör hızını kullanmaya izin ver seçeneğini seçerseniz istediğiniz uzunlukta deklanşör hızıyla etraftaki ışıkları yavaşlatarak çekim yapabilirsiniz.

Diyafram

Diyafram kamera gövdesinde bulunan bir parça değildir ve objektif sayesinde makineye eklenir. Dairesel açıklığın ne kadar olacağını kendisi belirler ve ona göre perdeye girecek olan ışık miktarını belirlemeye yarar. Bu sebeple diyafram çapı değiştirilerek perdenin aldığı ışık miktarı değiştirilebilir. Diyafram her ne kadar küçük bir açılış yaparsa, içeri bıraktığı ışık da o kadar az olur. Yani diyafram ile içeri girecek olan ışığın miktarını belirleyerek daha keskin fotoğraflama yapabilirsiniz. Diyafram en açık haline geldiğinde içeri geçen ışık miktarı en az olacaktır. Bu sebeple diyafram ve geçen ışık miktarı arasında ters orantı olduğu söylenebilir. Yani diyaframın açıklık derecesi belirlenerek iğne ucundan bakar gibi bir çekim sağlayabilirsiniz. Büyük diyafram değerini girdiğinizde daha az ışık, sensörlere ulaşacaktır. Bu sebeple diyafram ayarlarını değiştirmek suretiyle içeri giren ışığın daha az veya daha çok olmasını kontrol edebilirsiniz. Diyafram değeri büyüdükçe alan genişliği azalacak ve fotoğraftaki keskinlik artacaktır. Bu sebeple ayrıntıya odaklanmak amacıyla diyafram değerlerini artırmanız sizin faydanıza olacaktır. Bu alan, yaklaşık 1/3 yani saniyenin üçte biri oranında odak noktası veya 2/3 oranında odak noktası oluşturmak suretiyle fotoğrafların derinliklerinde netleşme yapmanıza yardımcı olur. Diyafram değerleri küçük olursa, geçirilen ışık miktarı da o oranda fazla olacaktır.

Işık hassasiyeti (ISO)

Kameranın ISO değerinin fazla veya az olması, çekilen resmin hassasiyetini yakalama oranını belirler. Yani optik algılayıcıların ışığa ne derece duyarlı olması gerektiğini belirler. Örneğin karanlık bir yerde çekim yaparken algılayıcılar ışığa daha duyarlı olmalıdır. Bu sebeple ISO değerinin büyük olması gerekmektedir. Fakat bunun olumsuz yanı ise ISO değerleri büyüdükçe, çekilen resimdeki gürültü de artar yani noktalanmalar oluşur. Eğer gündüz vakti güneşin yeterli derecede ulaştığı bir ortamda fotoğraf çekimi yapıyorsanız, o zaman ISO değerlerini düşük tutmanızda fayda vardır. Çünkü gereksiz bir şekilde ışık algılaması sebebiyle ekranda istenmeyen gürültüler oluşacaktır. Bu sebeple ISO değerini en iyi şekilde kullanmak için elinizden geldiğince düşük ISO değeriyle çekim yapmanız gerekmektedir.

Birleştirilen üç

Işık sensörü üzerine ne kadar ışık düşeceğini belirleyen üç kavram bulunmaktadır. Bunlar deklanşör hızı, diyafram ve hassasiyettir. Örnek olarak küçük miktarda derinlik veya bir hareketi dondurmak amacıyla fotoğraflara istediğiniz efekti verebilirsiniz. Bu efekt için çekim sürecinin her anında bu üç unsur bir arada ve birbirleriyle etkileşimli olarak kullanılmaktadır. Bu faktörlerden birinin değeri değiştiğinde, çoğu zaman diğer değerlerde de değiştirme yapmak gerekmektedir. Eğer daha az derinlik istiyorsanız, diyaframı daha az ışık alacak şekilde ayarlamanız gerekmektedir. Deklanşör hızı, resmin net veya bulanık çıkıp çıkmayacağını da belirler. ISO düşürmek suretiyle deklanşör hızı resmin bulanık veya dondurulmuş olmasını belirler. Deklanşör hızını biraz daha yavaş bir hale getirirseniz, fotoğrafta hareketli çekime neden olabilir. Daha büyük bir diyafram daha küçük derinlik verir ancak daha fazla ışık girmesine sebep olur. Daha küçük diyafram yani paydanın büyük olması, daha fazla derinlik verir fakat ışık azdır. ISO ışığın hassaslık derecesini belirler. Yüksek ISO değeriyle çekilen resimlerde daha fazla gürültü oluşur ama daha az ışık gerekir. Düşük bir ISO ile daha temiz ve gürültüsüz resimler çekilebilir fakat daha çok ışığa ihtiyaç vardır. Üç değişkenin de göz önünde bulundurulmasıyla çekeceğiniz fotoğraflarda istediğiniz etkiyi elde edebilirsiniz. Ayrıca fotoğraflama yaparken tüm bu değerleri göz nünde bulundurmak yerine otomatik fotoğraflama yöntemiyle de fotoğraf çekimini gerçekleştirebilirsiniz. Fakat fotoğraf çekerken, kontrolün tamamen sizde olması ve duruma göre hareket etme imkânınızın olması yönüyle manuel çekim yapmanız daha etkili ve yaratıcı fotoğraflar çekmenize yarayacaktır.

Kaynak: Diyafram Deklanşör ve ISO