Benim bildiğim başlangıcı 2011 senesinin sonlarına dayansa da seneler sonra, yakın tarihlerde ilk ortaya atılışının 2008 olduğunu öğrendiğim blok zinciri teknolojisini, gündemde sahip olduğu yer sebebiyle çoğunuz az çok duymuş ve kiminiz araştırmışsınızdır. Ancak yine de ne olduğuna kısaca değinmek istiyorum:
Blokchain (Blok zinciri), içerisindeki verileri bir hash fonksiyonuyla şifreleyerek depolayan blokların dizilmesiyle oluşan zincire verilen addır. Bu zincirin halkaları, sahip olduğu verileri -yaygın olarak- SHA256 algoritmasıyla şifreler ve bloklar halinde uç uca ekleyerek depolar. Blockchain'i bu kadar güvenli kılan şey yalnızca şifreli saklanan veriler değil. Blok zincirine katılan ve isteyen her üye tüm zinciri bilgisayarında tutabiliyor. Böylece zincir tek bir yerde merkezi olarak değil dünyada milyonlarca cihazda dağıtık olarak depolanıyor. Merkezsiz oluşu onun fişinin çekilmesini ya da bitirilmesini, kaybedilmesini neredeyse imkansız hale getirmek için oluşturulmuş bir düzenek. Yani örneğin bitcoin core yazılmını ya da ethereum wallet programını bilgisayarınıza indirirseniz, bir gün sizin bilgisayarınız dışında tüm bilgisayarlar yansa bile ethereum ve btc sizin bilgisayarınızda korumada olduğu için tamamen ortadan kaldırılamaz. Bu da insanların kripto paralara bu kadar güvenip yatırım yapmasının temel sebebi.
Kripto paralar ise gönderen, gönderilen ve miktar gibi verileri şifreleyerek bloğa katılan, P2P modelli bir ödeme aracıdır. Coin ve token gibi sıfatlarla anılırlar. Yapılan ödeme ve cüzdanda kalan tutar dağıtık blok zincirinde onaylı olması gerektiğinden bu paraların kopyası/sahtesi yapılamaz, olmayan para harcanamaz. Bu da onu güvenli kılan özelliklerinden.
Peki neden ve nasıl bu kadar tuttular? Niye herkes birden yatırımcısı kesildi bu sistemlerin?
Kripto para birimleri merkezsiz olduğundan enflasyon, faiz ve politikal gündem gibi olaylardan etkilenmeyen bir değer sistemine sahiptir. Değer kazanması ve kaybetmesi yalnızca alım/satım oranına göre belirlenir ve kripto para ticaretleri coin borsaları üzerinden yapılır. Döviz ve borsaya göre daha hareketli ve dolayısıyla işini bilen için daha kazançlı görünen, şanslıysanız paranızın birkaç günde 10-15e katlanabileceği yatırım araçlarıdır. Sayılarının her geçen gün artması, yüksek likiditesi gibi özellikleri onları bu kadar popüler kılıp herkesin yatırım yapmasının ve 700 milyar doları aşkın bir pazar hacmi oluşturmasının başlıca nedenlerinden.
Merkezsizleştirilmiş Teknolojilerin Geleceği ve ICO Kavramı
Blok zincirinin güvenli olma sebeplerini yukarıda açıkladık. Bu yüksek güvenlikli sistemlerle tanışmam 5 yıl kadar önceye dayansa da popülerleşip hayatımızın yavaş yavaş her alanına giriyor oluşu bugünlerde meydana gelen bir olay. Ethereum ekosisteminin akıllı sözleşme teknolojisiyle ve herkesin kendi token'ini oluşturabilmesi imkanıyla da özellikle bu olayın daha da yaygınlaşacağını ön gördüğüm teknoloji, artık firmaların bile ticareti yavaş yavaş kendi para birimleri üzerinden yapmaya başlaması gibi ilginç olayları başlattı bile. Ayrıca MedicalChain, ZrCoin gibi ilginç projeler de gelecekte blok zinciri teknolojisini hayatımızın her alanında görebileceğimizin bugünden kanıtı. Gelecekte belki siz de bazı ülkelerin hazırladığı teknolojide olduğu gibi oyunuzu blockchain üzerinden atıp, blockchain üzerinden evlenecek hatta çocuklarınız hasta olduğunda ilaçlarını blockchain üzerinden alacaksınız kim bilir?
Bir de ICO meselesi vardı dimi? Onu da açıklayım: Açılımı Initial Coin Offering (Türkçeye çevirisi "ilk koin teklifi" oluyor) olan bu olay asıl adı crowd-funding olsa da yeni yeni dilimize "kitlesel fonlama" olarak kazandırılmış mesele için geliştirilmiş bir yöntem. Normalde insanlar girişimlerini Kickstarter gibi platformlarla paylaşarak fon beklerler ve yatırım yapanlara bazı hediyeler verirler. ICO olayı ise çoğunlukla blok zinciri üzerine olan projelerine fon bekleyen girişimcilerin kendi coin'lerini yaratarak piyasaya sunmadan önce satışını yapıp bu coinler ile fon toplaması oluyor. Yatırımcı yatırımının karşılığı olarak kripto para alıyor ve bunu isterse borsada değerlendiriyor. Eğer proje sahibi, sattığı coin'lere para haricinde başka bir değer de biçmişse (örneğin 2 litre benzin vs.) yatırımcı şahıs bu para birimi ile dilerse bu hizmetten de faydalanabiliyor.
Yazıda bildiğim her şeyi aynı şekilde aktarmaya çalıştım. Yanlış olduğunu düşündüğünüz şeyleri ya da sormak istediklerinizi yorum kısmından belirtebilirsiniz :)
Kaynak: BenFurkan - Kripto Paralar ve Blockchain
