Sunucular, bünyelerinde barındırılan verilerin kullanıcılara online olarak ulaştırılmasını sağlayan, bilgi teknolojilerinin olduğu kadar şüphesiz internet servis sağlayıcılarının da temelini oluşturan en önemli altyapı bileşenlerinden birisidir. Teorik olarak kişisel bilgisayarlar ile aynı işlevi gösterseler de gerçekleştirdikleri işler nedeni ile daha özel donanımsal ve yazılımsal özelliklere sahiptirler. Bu yazımızda sunucu türlerinden dedicated (paylaşımsız fiziksel) sunucuları sizler için ele alacağız.
Dedicated serverlar, direkt bir Türkçe çeviri ile “adanmış sunucu” olarak adlandırılabilir. Ancak en uygun ve doğru tabir ile “paylaşımsız” sunuculardır diyebiliriz. Dedicated serverlarda, diğer sunucu türlerinden farklı olarak yazılımsal ve donanımsal bütün kaynaklar, paylaşımsız olarak tek bir kişiye ya da şirkete tahsis edilir. Bu anlamıyla, dedicated server sahibi olduğunuzda bu sunucunun RAM, disk, işlemci, bant genişliği gibi kaynaklarının tamamı sadece sizin kullanımınıza verilir.
Web siteniz, dedicated sunucuların aksine paylaşımlı sunucu üzerinde barındırıldığında sitenize gelen trafik arttıkça, size ayrılan kaynaklar üzerindeki yük de artış göstermeye başlayacaktır. Bunun sonucunda yüksek trafik ve kaynak gereksinimi olan web sitesiniz, bulunduğunuz paylaşımlı sunucuyu zorlamaya başlayacak ve hem siteniz hem de sunucunuzu paylaşan diğer siteler, sunucunun kapasitesi zorlandığından yavaşlayacak, hatta çalışamaz duruma gelebilecektir. Benzer olarak web siteniz trafik almasa dahi bu şekilde yüksek trafik alan komşularınızdan dolayı sizin siteniz de performans sorunları yaşayabilecektir. Paylaşımlı sunucular çok daha ekonomik olmasına rağmen bu tür riskler taşımaktadır. Bu noktada dedicated serverlar, paylaşımlı sunuculara oranla projenizin yüksek kaynak ihtiyaçlarına daha uygun, performans kaybı yaşamayacağınız altyapıya sahip olmanızı sağlayacaktır.
Dedicated Server Türleri
Başlangıç Seviye Dedicated Server: Paylaşımlı sunucular ile karşılaştırıldığında RAM, disk, işlemci, bant genişliği gibi kaynakların daha fazla olduğu, web sitesi trafiğinin ve kaynak ihtiyaçlarının arttığı durumlarda, daha yüksek performans elde etmek için tercih edilen başlangıç seviye dedicated (fiziksel) sunuculardır. Genellikle tek işlemcili olarak servis edilirler.
Yüksek Performanslı Dedicated Server: Başlangıç seviye dedicated sunucuların performansının yetersiz kaldığı, çok yüksek oranlarda trafiğe sahip web siteleri için bir üst kademe olarak kullanılan, bu özelliklerinin yanı sıra sanallaştırma teknolojisi uygulanması için de uygun kiralık sunucu hizmetleridir. Genellikle çift işlemcili ve donanımsal raid kartlı sunuculardır.
Bantwidth Dedicated Server: Canlı yayın gerçekleştirilen ya da video, mp3 vb. formatlarda dosyalar barındırılan web siteleri için yüksek bant genişliği aralıkları sunan, dedicated server hizmetleridir. Özellikle eş zamanlı transcoding şeklinde video formatının değiştirildiği işlemlerde yüksek işlemci gücü gerekmektedir.
E-Mail Dedicated Server: Gönderici ve alıcı taraftan iletilen e-postaların bir sunucudan, diğer bir sunucuya ulaştırılması işlemi için kullanılan sunuculardır. E-mail dedicated serverlar, Microsoft Exchange türü ücretli yazılımlar veya ücretsiz POP3, IMAP destekli e-posta sunucuları olarak kullanılabilirler.
Application Dedicated Server: Uygulama geliştiricilerin, web uygulamalarını barındırabilmeleri, bu uygulamalara yönelik uygun kaynak düzenlemelerini gerçekleştirebilmeleri ve kurumsal kullanıcıların ERP, CRM vb. çözümleri için tercih edilen dedicated sunuculardır. Web teknolojilerinde php ve .net uygulama sunucuları en sık rastlanan örneklerdendir.
Database Dedicated Server: MySQL, MS SQL vb. veri tabanları üzerinde çalışmalar gerçekleştiren kullanıcılara, bu çalışmalarına uygun yapılandırmalar ile yüksek performans sunan dedicated serverlardır. Application (uygulama) sunucuları genellikle bu sunuculara bağlıdır.
Server Mirroring Dedicated Server: Verilerin aynı yapılandırmaları paylaşan, farklı iki sunucuya yansıtılması ve kopyalanması prensibine dayalı sunuculardır. Veri aktarım işlemi gerçekleştiğinde sunuculardan herhangi birisine aktarım yapılır ancak veriler senkronize bir şekilde diğer sunucuya da kopyalanır. Sunucular arası hızlı bir network iletişimine ihtiyaç vardır. Sunucular arası eşitleme 3. Parti yazılımlar ile yapılabileceği gibi servis bazlı işlemler şeklinde de gerçekleştirilebilir. (Database replication vb.)
Dedicated Serverların Avantajları
Donanımsal ve yazılımsal kaynak bağımsızlığı ile yüksek performans kazanabilirsiniz.
Tam bir sunucuya ihtiyacınız varsa, bulut sunuculara oranla sanallaştırma, storage ve network maliyetlerinden tasarruf edeceğiniz için daha uygun maliyetli bir sunucu alt yapısına sahip olabilirsiniz.
Sunucunuzun kaynakları sadece sizin kullanımınıza tahsis edileceğinden projeniz için gerekli olan altyapı özelliklerini dilediğiniz gibi seçebilirsiniz.
Paylaşımlı sunucular, kullanıcılara belirli oranlarda trafik alanı sunabilirken, dedicated serverlar yüksek kapasitelerde trafik alanları sunabildiği için daha performanslı sunucu hizmeti elde edebilirsiniz.
Sunucu yönetimini servis sağlayıcınıza devretmeyip, kendiniz gerçekleştirecekseniz veri güvenliği konusunda avantajlar kazanabilir ve dilediğiniz yazılımsal özelleştirmeleri kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Dedicated Serverların Dezavantajları
Tüm servisler aynı sunucu üzerinde çalışacağından, sunucu problemlerinde mevcut bütün servisler etkilenir. Bu anlamda dedicated serverlar, iş devamlılığı açısında bulut sunuculara oranla daha zayıftırlar.
Hızlı bir şekilde kaynak artırımı mümkün olmadığı gibi kaynakları azaltmak da çok tercih edilmemektedir. Bu işlemler gerçekleştirilmek istenildiğinde sunucuların bir süre kapalı kalması gerekmektedir.
Dedicated serverlarda sunucunun tam imaj yedek alınması ve yedekten geri dönülmesi konusunda geçmişe oranla önemli geliştirmeler yaşanmasına rağmen halen bulut sunucularda olduğu kadar hızlı ve verimli işlemler söz konusu değildir.
Kimler Dedicated Server Kullanmalı?
Çok fazla sayıda kullanıcının sunucuya bağlanmak istediği, yüksek oranlarda trafiğe sahip web sitesi sahipleri.
Startup şeklinde düşük bütçeli mobil uygulamalar, online oyun istemcileri vb. yazılım sahipleri.
Paylaşımlı sunucu kiralama hizmetlerinin sağladığı mevcut kaynakların web sitesi ya da uygulaması için yeterli gelmediğini düşünen kullanıcılar.
Kaynak: Vargonen Blog
