----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Aelf Neden Akıllı Sözleşmeler İçin Yan Zincirleri Kullanır?
2014 yılında Ethereum'un piyasaya sürülmesi, akıllı sözleşmelerin kodlanması için ilk kamu platformunu sağladı. Bu devrimci bir gelişme olsa da ilk heyecan, vaat ettiği görülen Blockchain'in yaygın olarak benimsenmesini sağlayamadı. Bunun sebeplerindem biri, geliştiricilerin ölçeklenebilirlik ve birlikte çalışabilirlik gibi sorunları çözmek için mücadele etmeleridir.
Aelf, bu zorlukların üstesinden gelmeyi amaçlamaktadır ve bunu başarmamızın yollarından biri akıllı sözleşmelerin işleyişine tamamen farklı bir yaklaşım getirmektir. Diğer platformlar şimdi mevcut olmasına rağmen, bu makalenin amaçları doğrultusunda en iyi bilinen ve en iyi kullanılan akıllı sözleşme platformlarından biri olan Ethereum ile Aelf'i karşılaştıracağız.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ethereum'da Akıllı Sözleşmeler
Akıllı sözleşmeler "if-then" mantığına göre çalışır, bu nedenle sözleşme koşulları sağlandığında işlemin kendisi Ethereum Blockchain'e kaydedilir. Ethereum gazla çalışır, bu yüzden akıllı sözleşmenin kendi içindeki işlemleri tamamlaması için her akıllı sözleşmede yeterli gaz kalmalıdır. Ayrıca, madencilerin akıllı sözleşmenin tamamlanması için mal sahibinin teklif ettiği gaz fiyatını kabul etmeye istekli olmaları gerekir.
Tüm bu koşulların uygun olduğunu varsayarsak prensip olarak herkes, herhangi bir amaç için akıllı bir sözleşme yapmak için Ethereum'u kullanabilir. Ancak Ethereum'un yüksek verim zamanlarında darboğazlar yaşadığı iyi bilinmektedir. Örneğin, CryptoKitties çılgınlığının sebep olduğu ağ yavaşlaması öyle aşırıydı ki yaygın haber kanallarında bile yer aldı. Bu zamanlarda talebin artması nedeniyle gaz fiyatı da yükseliyor.
Bu darboğazların nedeni, basit ETH işlemleri veya akıllı sözleşmelerdeki işlemler gibi tüm Ethereum tabanlı işlemlerin tek bir zincirde gerçekleşmesidir. Bir Blockchain ortamında işlemler de genellikle birbirine bağımlıdır. Bir işlemin girişi, özellikle birden fazla koşulu ve tamamlanması gereken adımlar içeren akıllı bir sözleşmede başarılı bir şekilde onaylanan başka bir çıktıya bağlıdır.
Ethereum, tüm işlemlerin sırayla işlenmesini gerektirerek bunun üstesinden gelir. Ancak tek bir zincir üzerinde sıralı işlem; CryptoKitties gibi darboğaza neden olur çünkü tüm akıllı sözleşmeler ve ETH ticaretleri için tüm işlemler, ağdaki her düğüm tarafından sırayla doğrulanmalıdır.
Blockchain topluluğunda bazıları, tek bir blok içinde daha fazla işlem yapılmasını sağlayan arttırılmış blok boyutunu isteyecektir. Bununla ilgili sorun, Ethereum Blockchain üzerinde gerçekleşen işlemler ne kadar büyük olursa ledger de o kadar büyür. Bir düğüm operatörü için bu, blokları kazmak için gereken hash gücünü arttırır.
Blok boyutunu arttırmanın sadece büyük şirketlerin madencilik için gereken hash gücünü sağlayabileceği derecede ledger şişmesine neden olacağı yönünde geçerli bir argüman vardır. Bu gerçek merkezsizleşmeyi engeller ve böylece %51 saldırısı riskini artırır.
Bu nedenle Ethereum geliştirici topluluğu, sistemin akıllı bir sözleşme platformu olarak uygulanabilir olmaya devam etmesinde gerekli olan ölçeklenebilirlik zorluğunun üstesinden gelmek için birkaç çözüm araştırıyor. Bazı potansiyel çözümler Sharding (Parçalama) ve child (alt) zincirlerin kullanılmasını içeren Plazma protokolüdür.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Aelf'de Akıllı Sözleşmeler ile Kaynak Ayrımı
Ethereum ölçeklenebilirlik zorluğunun üstesinden gelmek için bir uzantı olarak Plazma'da alt zincirleri uygularken Aelf, ilk tasarımın bir parçası olarak yan zincirlerin kullanılmasını içermektedir. Tek bir Blockchain'i kullanan birden fazla akıllı sözleşme türü, ölçeklenebilirliği engel olur.
Ayrıca, farklı akıllı sözleşme ihtiyaçları ile gerçek dünya işletmelerin karşılaştığı sayısız zorlukları karşılamada başarısız olur. Bazı uygulamalar hızlı onaylarla yüksek verim gerektirebilir, ancak diğerleri mümkün olan en iyi güvenliği sağlamak için hızdan ödün vermeye istekli olacaktır.
Bu nedenle Aelf, ana zincirde sadece yan zincirleri indekslemek için kullanılan herhangi bir akıllı sözleşme işlevine sahip değildir. Akıllı sözleşmeler, türüne göre farklı yan zincirlere ayrılır.
Bu nedenle bir yan zincir, güvenliğe ve gizliliğe odaklanarak kimlik verilerinin kaydedilmesi ve doğrulanması için akıllı sözleşmeler çalıştırabilir. Başka bir yan zincir, hızlı işlem verimi ile bir merkezsizleşmiş borsa işletebilir.
Merkle ağaç köklerini kullanarak bu iki yan zincir, Aelf ana zinciri aracılığıyla birbirleriyle iletişim kurabilir. Borsa yan zincirinin bir kullanıcının kimliğini doğrulaması gerekiyorsa, kullanıcının kimlik verilerini içeren kimlikte belirli bloğun Merkle ağaç kökünü talep ederek bunu yapabilir. Akıllı sözleşmelerin farklı yan zincirlere ayrılmasıyla her uygulama, ağın geri kalanından müdahale olmadan çalışabilir.
Aelf yan zincirleri, ayrıca alt zincirlere dallanma seçeneğine de sahiptir. Bu şekilde her bir yan zincir, belirli bir işleve tahsis edilmiş kendi ölçeklenebilir ve bağımsız ekosistemi olarak çalışabilir. Bunun tek bir uygulama kullanımı olması gerekmez; tüm bir endüstriyi kapsayabilir. Örneğin; sigorta primi ödemeleri, talepler veya kendi kendine sigorta havuzları gibi işlemleri yönetmek için özel olarak programlanmış akıllı sözleşmeler içeren alt zincirlerle sigortaya tahsis edilmiş bir yan zincir olabilir.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ölçeklenebilirlik Sorununun Üstesinden Gelmek
Bazı işlemler birbirine bağlı olsa da birbirinden bağımsız olarak doğrulanabilen bir çoğunluk da vardır. Bu nedenle Aelf, birbirinden bağımsız işlemleri farklı gruplara ayırır.
Aelf'deki düğümler, daha sonra işlem gruplarını birbirine paralel olarak onaylayabilir. Birbirine bağlı işlemler, sadece kendi gruplarında sırayla onaylanır. Paralel işleme, Aelf'in diğer Blockchainler'deki sıralı işlemlerden çok daha hızlı bir şekilde işlemleri onaylamasını sağlar.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ethereum gibi ikinci nesil Blockchainler, Blockchain alanına birçok heyecan verici gelişme getirdi. Ancak "her şeye uyan (one size fits all)" yaklaşımı, gerçek dünyada çok farklı ihtiyaçları olan işletmeler tarafından yaygın olarak benimsenmesini engelledi. Kaynakları yan zincirlere ayırarak Aelf, modern işletmelerin ihtiyaçlarına hizmet eden akıllı sözleşme yetenekleri sunmak için yüksek derecede uyarlanabilir ve ölçeklenebilir bir ekosistem yaratıyor.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
KAYNAK: https://medium.com/aelfblockchain/why-aelf-uses-side-chains-for-smart-contracts-cf14f8f92bab