[FONT=Verdana] Not : 1sn = 1000 milisaniye, 1dk = 60000 milisaniye[/FONT]
[FONT=Verdana]1sn = 1000000 mikrosaniye ,[/FONT]
[FONT=Verdana]1sn = 1000000000 nanosaniye,[/FONT]
[FONT=Verdana]60000/300 =200 milisaniye =200000 mikrosaniye (1 kayıt okuma için geçen süre)[/FONT]
[FONT=Verdana] 200000 / 2 = 100000 komut[/FONT]
[FONT=Verdana] Bir bilgisayar sisteminde işlem hızının 2 mikrosaniye olduğunu varsayalım. Bu durumda, bu örnekte teyp ünitesinden bir kayıt okumak için CPU’ nun bekleyeceği 200 milisaniyelik süre içinde CPU 100000 komut işleyebilirdi.[/FONT]
[FONT=Verdana]
[/FONT]
[FONT=Verdana] Görüldüğü gibi Multiprogramming genellikle ana bilgisayarlarda kullanılan işletim sistemlerinde olabilecek bir özelliktir. Bu özellik Multiuser özelliğininde olmasını gerektirir. Burada örneğin tek bir CPU bulunan sistem üzerinde çalışan işletin sistemi, bu sisteme aptal (Dumb) terminaller vasıtası ile erişen kullanıcıların programlarını aynı anda işletime alır ve her kullanıcının programına çok kısa sürelerle CPU’ yu kullandırarak bütün kullanıcıların programları aynı anda çalışıyormuş gibi olur. [/FONT]
[FONT=Verdana]
[/FONT]
[FONT=Verdana]Bir bilgisayarda belli bir anda CPU ancak bir kullanıcının programını çalıştırır. Yani, sistemde örneğin 25 kullanıcı varsa ve bunların hepsi kendi programlarını çalıştırıyorsa, multiprogramming ortamında bunların hepsi işletime alınır, fakat çalıştırma ile kast edilen CPU’ nun o sırada, yani çok kısa bir zaman süresi için (4’ er milisaniye gibi) bunlardan yalnızca sırası gelen bir programı işletmesi anlatılmaktadır.[/FONT]
[FONT=Verdana]
[/FONT]
[FONT=Verdana]i)[/FONT][FONT=Verdana]Multitasking (Çok Görevlilik)[/FONT]
[FONT=Verdana]
Multitasking, bir işletim sisteminde bir kullanıcının, birden fazla sayıda prosesini aynı anda işletime alınabilmesi özelliğidir. Yani multitasking, bellekteki birkaç prosesi veriyi aynı anda işlemesi ve işlemci ile I/O ünitelerinin de bunlar arasında aynı anda kullandırılması ortamının yaratılmasıdır. Ancak bir bilgisayar sisteminde, işletim sisteminin kendisine ait birden fazla proses’ in aynı anda çalıştırılması, bu sistemde “multitasking” özelliği olduğunu göstermez. Bu nedenle bir işletim sisteminde multitasking özelliği, ancak bir kullanıcının birden fazla sayıdaki kendi prosesi aynı anda işletebiliyorsa vardır.[/FONT]
[FONT=Verdana]
[/FONT]
[FONT=Verdana] Bir çok uygulamanın (programın) aynı anda çalıştırılmasıdır. Bunun sağlanması için , görevler (uygulamalar) kısa zaman dilimleri içinde işlemcide çalıştırılır. Bu zaman dilimlerinin oldukça küçük zaman dilimleri olması nedeniyle yapay da olsa bir eş zamanlılık söz konusu olur (İşlemci aynı anda iki işi yapamaz). Bir örnek verelim;[/FONT]
[FONT=Verdana]
[/FONT]
[FONT=Verdana] Toplam çalışma süreleri aşağıdaki gibi olan 6 adet görev(task) olsun.[/FONT]
[FONT=Verdana] A işi 100 ms(milisaniye), B işi 1 ms, C işi 50 ms, D 3 ms, E 25 ms, F 90 ms[/FONT]
[FONT=Verdana] Bu prosesleri işletecek, iki sistem olduğunu farz edelim, bu sistemlerden birisi görevleri, bir görev bitmeden diğerine geçmeyecek biçimde işletsin. İkinci sistem de, görevleri çok görevliliğe göre çalıştırsın ve görevlerin çalışması için gereken kısa zaman dilimini 1 ms olarak alsın. Birinci sistemde A görevi bitmeden B görevi başlayamayacaktır. Yani 1 ms' lik görev çalışabilmek için 100 ms’ lik görevin bitimini bekleyecektir. B görevinin, bitimi için toplam geçecek süre, 101 ms olacaktır. İkinci sistemde ise bu A görevi 1 ms çalışır. Ardından B görevine 1 ms verilir. Zaten B görevi 1 ms’ lik bir görev olduğundan hemen bitecektir. Yani B görevinin bitimi için gerekli süre 2ms’ dir. [/FONT]
[FONT=Verdana]
[/FONT]
[FONT=Verdana]Bütün görevlerin toplam bitim süresi bakımından iki sistem arasında fark yoktur. Tek farklılık yukarıda anlatılan örnekte belirtilen avantajdan kaynaklanır. Kısa görevler daha çabuk biter ve kendisinden önce gelen uzun görevleri beklemez. Windows işletim sisteminde birden çok pencere açmak gibi. [/FONT]
j) Multiuser systems (Çok Kullanıcılı Sistemler)
[FONT=Verdana] Multiprogramming’ i destekleyen işletim sistemleri, genellikle çok sayıda kullanıcının sistemi çeşitli amaçlarla kullanmalarını sağlar ki, bu sistemlere çok kullanıcılı sistemler (Multiuser System) denir. Bu özellik sayesinde her kullanıcı sisteme ayrı bir terminalden ya da bir bilgisayar ağına bağlı kendi bilgisayarından kendisine ait hesabını (userid) şifresi ile birlikte girerek sisteme erişmiş olur. Bu nedenle multiuser sistemler kullanıcı seviyesinde daha yüksek bir güvenlik (security) ve koruma (protection) mekanizmaları sağlamaya ek olarak kullanıcının sistem jaynaklarını kullanma düzeylerini (accounting) saptamaya ve izlemeye yarayan mekanizmalar içerir.[/FONT]
[FONT=Verdana]
[/FONT]
[FONT=Verdana] Buradan anlaşılmaktadır ki, bir işletim sisteminin multiuser özelliği varsa, o sistem genellikle multiprogramming de desteklenmektedir[/FONT]
[FONT=Verdana]
[/FONT]