Bizim Neden .TR uzantılı Alan Adımız Yok?

Bugün .us .de .co.uk gibi alan adları varda bizde neden gen.tr, com.tr, org.tr yerine doğrudan .tr değil diye düşünüyordum. Sanıyorum burada da her zaman olduğu gibi birileri rant sağlıyor. Araştırırken Bahaddin Yazıcı'nın kişisel blogunda aşağıda ki yazıya rastladım. Siz de görüşlerinizi belirtirseniz ve bu konuda neler yapılabileceğini belirtirseniz aydınlanmış oluruz...


Neden .tr uzantılı bir alan adımız yok?
İnternete ilgi duyan arkadaşlarım ve duyarlı müşterilerim bu soruyu sıkça sormaktalar. Örneğin Almanya .de, İngiltere .co.uk, Amerika .us, Kazakistan .kz, Fas .ma domain uzantısını kullanmakta. Türkiye ise .com.tr uzantılı alan adını seçmiş durumda. Rusya vd. ülkelerde .com.ru, .com.az .com.ua gibi isimler mevcut. Bizde neden her iki isim yok diyeceksiniz. Bu konuda dedikodu nevinden birçok yorum mevcut. Bunlardan en doğrusu Türkiyenin 1990 yılında TÜVAKA’ya (Türkiye Üniversiteler ve Araştırma Kurumları Ağı) yapılan başvuru sonucunda ikinci düzey alt alan adını benimsemiş olması.

Türkiye de .com.tr alan adının tescili için birçok belge talep edilmekte. Bu alanda da devletimizin engelleyici, prosüdürel yapısı karşımıza çıkmakta. Oysaki birçok ülke hatta Moldova, Ermenistan, İsrail gibi ülkeler bile ülkesine ait alan adı uzantısının yurt içi ve yurtdışı satışını teşvik etmekteler. Bu durumu ülkeleri açısından bir tanıtım aracı ve gelir kapısı olarak görmekteler.

Peki .tr alan adının avantajı ne olacak?

.tr alan adı kısa olmasından dolayı kullanıcıya yazım kolaylığı sağlayacaktır. Ayrıca internet adres satırına yazılan internet adresinin kısa olması arama motorları tarafından yapılan aramalarda ilgili site verilerinin indekslenmesi noktasında artı bir değer oluşturmaktadır. .tr alan adı .de, .ru, .ma, .az, .kz, .uz, .kg, .cn, .gr, .ir vb diğer ülke uzantılarında olduğu gibi tüm dünyaya hem Türk firmaları hem de akredite olacak diğer yabancı firmalar tarafından satılabilecektir. İlgili satış ülkemize döviz girişi kazandıracaktır. Ülkemizin uzantısı olan .com.tr ile birlikte .tr Türkiyeyi temsil etmesi dolayısıyla ülkemizin adının yaygınlaşmasına vesile olacaktır. Bunu bir nevi internet bazlı kültür ihracı olarak değerlendirebiliriz. Örneğin Doğu Afrika da küçük bir ülke olan Cibuti (Djibouti) .dj uzantısı ile dünyaya adını duyurmuş 800.000 nüfuslu küçük bir ülkedir. Yavru vatan Kıbrısımıza gelecek olursak Dünyada cy – Kıbrıs uzantısını kullanım yetkisini Güney Kıbrıs eline bulundurmakta olup, Kuzey Kıbrısa ait herhangi bir uzantı mevcut değildir. Ülkemizde sıkça satın alınan .cc – Cocos Adalarına ait, .co – Kolombiyaya ait, .tc Turks & Ciacos adalarına ve .tv Tuvaluya ait uzantılardır.

Bu konuda yaşanan ayrı bir handikap alan adlarının uzantı açıklamalarının Türkçe olmaması. Devlet Ticaret Odasına kayıt yaptırırken yabancı isimleri kabul etmiyor (bunu sonuna kadar destekliyorum) fakat domain satışına gelince “.com”. İngilizce “commercial” sonuna .tr ekleyerek neden kendi alan adını piyasaya dayattığını,Türkiyenin uluslararası tanımı olan .tr kısaltmasını kullanmak varken neden .com.tr de ısrar edildiğini domain hosting sektörüne yıllarını vermiş birisi olarak henüz anlamış değilim. .com.tr uzantısında bu sorun devam ederken .gov.tr (goverment), .edu.tr (education), .k12.tr (kolej manasında Amerikada zorunlu eğitimin 12 yıl olmasından dolayı bu şekilde ifade ediliyor), .org.tr (organization) vb. domain uzantılarında ingilizce uzantılar kullanılmakta ve zihinlere yerleştirilmekte. Bununla birlikte av.tr ve bel.tr gibi uzantılarımız gösteriyor ki istenirse Türkçe uzantılar çok rahat ülkemizde kullanılabilinir.

Konuya dair .com.tr alan adı tescil yetkilisi www.nic.tr ye bilgi edinme hakkımızı kullanarak başvuruda bulundum. Başvuru sonucu gecikmeden dolayı özür dilenerek yaklaşık 5-6 hafta sonra telefonla geldi. Telefondaki yetkili kanuni cevap zorunluluğunu konuyu yuvarlayarak yerine getirdi. Doğrusu yetkilinin verdiği cevap beni tatmin etmedi. Beni ilgilendiren konu ülkemiz adına .tr olarak kısa bir isim kullanıp kullanamamak. .tr alan adının ulusal ve uluslararası satışının gerçekleştirilmesi.

Evet sevgili dostlar .tr demek tanıtım demek, döviz demek, kolay kulanım demektir. Umarım sesimize bir kulak veren olur.

http://bahaddinyazici.com/76_icerik-neden--tr-uzantili-bir-alan-adimiz-yok.aspx

.tr uzantısının yönetimi ODTÜ (orta doğu teknik üniversitesi) de dolayısıyla birtek odtü www.nic.tr adını kullanıyor ki oda domain satışı için kullanıyor ayrıca tr uzantılı alan adlarını almak için insana bin dereden su getirtiyorlar bir sürü belge istiyorlar. Ama yinede detaylı bir araştırma yapıp konu ile alakalı tekrar yazarım.

Bu konu pek bilmediğim, fakat işin mantığını izleyerek şu sonuca ulaşabildiğim durumdan dolayı .TR uzantımız yok: Çünkü com.tr (subdomain.domain) kişi ya da kurumun elinde. Bu da yukarıda söz edildiği gibi ticari getirisi olan (fakat hayal gücü kıtlığından düşük bir getiri sağlayan) bir deyim yerindeyse "tekel" olduğu için ve aynı zamanda bizde Amerika ve Avrupa'daki gibi anti-tröst yasaları olmadığı için, ülkemiz hala görünürde liberal ve özgürlükçü, özünde koyu bir devletçi zihniyetle yönetildiği için, benzer uygulamaları diğer "internet tekin bir yer değil, kontrol altında tutulmalı" zihniyetine sahip ülkelerde de gördüğümüz için...

Yoksa bakın ülkelerin alan adı uzantılarına, Türkiye'nin uzantısı .TR'dir, COM.TR değil. Belki iyi niyetli olarak, aman firmaların, şahısların hakkını uyanık yeniyetmeler ele geçirmesin çöplüğe döndürmesinler .TR'yi düşüncesi buna neden olmuş olabilir, fakat üzerinde biraz düşününce ve diğer ülkelerin vatandaşlarının faydalandığı hakları da düşününce, bir "hak gaspı" söz konusu olabilir.

Yerel ya da evrensel bir hukuki sorun olsaydı, şimdiye kadar bu uzantıları ülkelerin tasarrufuna sunan uluslararası denetim kuruluşları çoktan müdahale ederdi.

Tek yol, gelecekte bir özelleştirme furyası sırasında bunun da özelleştirilebilir, pazar değeri olan bir meta olduğunun fark edilmesi. O zaman da bütün işe yarayan .TR uzantıları eş dost hısım akraba arasında paylaşılır zaten, hem bu alan adları hem de gözden kaçanlar fahiş fiyatlara alıcı bekler. Onun için fazla dertlenmeye gerek yok.

Bir de zaten tıpkı süpermarketin bakkalı, televizyonun radyoyu, cep telefonunun ev telefonunu teknolojisini bir kenara atması gibi gelecekte ortaya çıkması muhtemel web teknolojileri alan adına, ona duyulana ihtiyaca ve bundan mütevellit hastalıklı "alana adı" takıntısına son verecek zaten.

Açıkçası benimde bu konuyu okuduktan sonra şöyle bir düşüncem oldu;

Eskiden özel bir firmada teknik servis bölümündeydim. Görevim müşteriye kurulum yaptırmak, uzaktan eğitim vermek veya teknik destekte bulunmaktı. Telefonla destek verirken veya kurulum yaptırırken kimi müşteri "Direk normal setup yüklüyormuş gibi kurulum yapıyoruz değil mi ?" derken kimi müşteriyi de "Abicim fareyi (İleri) yazan butonun üstüne getir ve farenin sol tuşuna tıkla" dediğim oluyordu. Demek istediğim, bu teknolojiye ayak uyduran kadar uyduramayanda var.

Şöyle bir örnekle düşüncemi paylaşmak isterim. İlk önce ne geldi ? Şimdilerde sıradan dediğimiz tuşlu, sadece aramaya ve mesajlaşmaya yarayan telefonlar geldi. Daha sonradan ülkemizle beraber telefonlar gelişti. Bu sayede ülkemiz bu gelişmeye ayak uydurdu. Ardından insanlar akıllı telefonlar kullanmaya başladı. Bunu neden söyledim ? Çünkü günümüzde şu anki teknoloji seviyesine ulaşamayan insanlar var. Onları aşağılamak için söylemiyorum. Bu insanlar haberleşmek için sıradan dediğim(iz) telefonlar kullanıyorlar. Eğer onlara bir anda akıllı telefon verirsek, zorlanacaklardır.

Şimdi gelelim yukarıda verdiğim örnekle düşüncemi bağlamaya.

Ülkemiz bana göre internetin gelişmesine ayak uyduramadı. İnternet geliştikçe ülkemiz yerinde saydı. Ardından ayak uyduran ülkeler kendilerini özelleştirmeye başladır. Bahadır Yalçın'ın da örnek verdiği gibi, Amerika, Rusya, Güney Kıbrıs gibi ülkeler.

Yine bana göre ülkemizdeki insanlar bir şeye alıştım mı geri bırakamıyor. Ben eminim bu yazıyı okuyan çoğu kişi, örneğin Wm Aracı'na girerken adres çubuğuna wmaraci yazıyor ve CTRL + Enter komutunu kullanıyor. Çünkü insanlar alışmış. Tek tek yazmaktansa bu komut insanların kolayına geliyor.

Ayrıca zamanında bir temel oluşturulmuş. ".com" uzantısını herkes alabilir ancak ".com.tr" uzantısı sadece vergi levhası olanlar alabilir. (Benim bildiğim vergi levhası olmayan alamıyor. Birde bir ara kişisel bloglar için alınıyordu. Hala devam ediyor mu bilmiyorum.)

Not : "Hacı çok uzun yazmışın bea!" diyenler buradan sonrasını okuyabilirler. Özet geçtim. :)

Demek istediğim şu; insanlar bir şeye alıştığı için alışa geldik bir şey biraz ters gelebilir. Doğru olur mu ? Güzel olur mu ? Evet doğru ve güzel olur ancak bazı kişilerde ters tepebilir. Bu yüzden temeli atılan bir yapıyı bozup tekrar temel atmak baya zor gelebilir, ülke ve ülkemizin insanları için.

Eğer zaman ayırıp yazımı okuduysanız ve yanlışlarımı gördüyseniz lütfen belirtin. Forumda biraz ters tepki veren arkadaşlar var ama sıkıntı değil. Belirtirseniz sevinirim. Ayrıca yazıma değer verip okuduğunuz için de ayrıca teşekkür ederim.

Öncelikle görüşlerinizi belirttiğiniz için teşekkür ediyorum arkadaşlar...

Bu yazıyı iki defa okumama rağmen sizin mesajınızı konuyla bağdaştıramadım, anladığım veya anlamak istediğim tek kısım şu oldu: "alışkanlıklar olan com.tr, gen.tr gibi alanadları yerine .tr alan adını kullanıma sunmak tepki alır" gibi bir sonuç çıkardım ama bu çıkardığım sonucu da anlamadım. Sanki biraz yazasın varmış gibi geldi kardeşim : ))

Peki sadece .tr uzantısı kullanılması gibi bir durum hiç gündeme geldi mi bilen var mıdır?

Açıkçası ilk mesajımda bir ilki gerçekleştirdim diyebilirim hocam. Konuyla alakası yok ama bu tarz konularda fikirlerimi paylaşamazdım. Dedim bu sefer paylaşayım ne olabilir ki ? Fakat bu seferde anlatamamışım galiba :)
Bu işlerde olduğum günden beri hiç sırf yazmak için yazmadım, yanlış anlaşılmak istemiyorum.

Anlatmak istediğimi anlamışsınız hocam. Bizler bu işi biliyoruz. Bizler kısa zamanda alışırız sıkıntı yok. Bizim gibi bilmeyenler ne yapacak ? Onların alışması daha uzun sürecektir. Anlatmak istediğim konu buydu. Bizim gibi bilmeyen insanlar ilk zamanlar şaşıracak, zorlanacaklardır.

Kanal d de haberlerde dile getirilmişti. Twitterdan bir Tweet sayesinde.

aslında com.tr nin yanında .tr sunmak saçma olur bence.

Ama şu yapılabilir, belli bir süreç içerisinde com.tr uzantılar .tr olarak değiştirilir.