Yazılanları tekrar terkrar okudum, fakat anlamadığım bir durum var:
Kaynağı o sayfa/web sitesi olmadığı halde onu referans alan bilgi ile, kaynağı o sayfa olduğu halde o sayfaya referans verilmemesi arasında ne fark var?
İkisinde de "var olmayan" "gerçekte olmayan" bir bilgiye kaynak göstermiş sayılmıyor muyuz?
Birisine ait olmayan sözü ona atfetmek, ya da güzel bir sözü kendimiz söylemiş gibi davranmak?
Bilmiyorum, anlamak ve öğrenmek istiyorum.
Kaynağı o sayfa/web sitesi olmadığı halde onu referans alan bilgi ile, kaynağı o sayfa olduğu halde o sayfaya referans verilmemesi arasında ne fark var?
İkisinde de "var olmayan" "gerçekte olmayan" bir bilgiye kaynak göstermiş sayılmıyor muyuz?
Birisine ait olmayan sözü ona atfetmek, ya da güzel bir sözü kendimiz söylemiş gibi davranmak?
Bilmiyorum, anlamak ve öğrenmek istiyorum.
Belki kaynak kelimesini kullandığımız için karışıklık yaşıyor olabilirsiniz. Bu nedenle kaynakça veya referans kelimelerini kullanırsak daha iyi olacak sanırım. Şöyle sıralayalım; Kaynakça veya referans gösterilmesinin nedenleri nelerdir? Veya neden kaynak ve referans kullanmalıyız?
1. İçeriğin önceden bir başkası tarafından yazılmış olduğunu belirtmiş oluruz. Böylece intihallerin önüne geçmiş, aşırmacılık yapmadığımızı (Erözden, 2005) belirtmiş oluruz.
2. Kaynakça kullanılan bir makale her zaman, daha bilimsel ve mesleki nitelikte bir yazı olduğunu kanıtlar.
3. Yazı içeriği ile ilgili araştırma yapacak olan kişilere, daha fazla nereden ve ne şekilde araştırma yapacaklarına dair yol, yöntem göstermiş oluruz.
4. Eğer bir konu hakkında iddiada bulunuyorsak, bu konu ile ilgili referansları göstermek, iddiamızın desteklendiğini açıklar.
5. Başka kaynaklardan yazdığımız içerikteki iddiaların doğruluğunu, bu kaynağa atıfta bulunarak ona yüklemiş oluruz.
6. Özellikle alıntılarda referans göstermek, insan olduğumuzdan dolayı ahlak kuralları açısından son derece önemlidir.
7. Yine alıntı yaptığımız kaynak kamu malı olsa bile, referans göstermekte yine ahlaki bir kuraldır. (Örnek: Kur'an-ı Kerim)
8. Referans göstermek yazılarımızı kötü göstermez. Doğrulanabilirlik oranını arttırır.
9. Kaynak gösterme bilim ve sanat etiğinin gereğidir. (Hacettepe Üniversitesi, Bilimsel yayınlarında kaynak gösterme ilkeleri.)
10. Referans göstermediğiniz sürece, oluşturduğunuz içeriğin size ait olduğu varsayılır.
11. Yalnızca aynı yöndeki düşünceler için değil, karşıt düşünceleri de referans olarak göstermek, okuyucunun makalenizi derinlemesine algılamasını sağlar.
12. Referans göstererek aynı zamanda tarafsız bir makale oluşturduğunuzu kanıtlarsınız.
13. Referans göstermek, kısa bir makale yazsanız bile derin bir araştırmanın sonucu olduğunu ortaya koyar.
14. Bir başkasının yapmış olduğu araştırmayı, referans göstermeden yayınlamanız entellektüel hırsızlıktır.
15. Web sitesi yazarlarının referans göstermediği takdirde ahlaki sorumluluğu bulunsa da, öğrenciler veya öğretmenler için referans gösterilmeyen başkasına ait bir içerik öğrencilikten (meslekten) atılmaya kadar gidecek ciddi sonuçlar doğurur. Web sitesi yazarlarının da, bu doğrultuda referans göstermeden oluşturdukları bir içerik kesinlikle manevi duygularını şimdi olmasa bile gelecekte zedeleyecektir.
16. Referans göstererek, daha önce bu konu hakkında yapılmış araştırmaları da düzeltme şansınız olacaktır. Referans göstermediğiniz takdirde ise, sizin içeriğiniz de referans göstermeden kaynak olarak kullandığınız içerik gibi doğru bir içerik sayılmayacaktır.
Belki biraz daha uzatabiliriz ama sanırım bunlar yeterli olacaktır. Ancak farklı algılamaları ortadan kaldırmalıyız. Şöyle ki; özgün bir yazı zaten bizim kendi düşüncelerimizin eseridir. Ancak bu eseri oluşturma esnasında, bir kaynaktan yararlanıyorsak ve bunu referans olarak göstermiyorsak, bu durumda ahlaki bir sorumluluk doğar. Bu sorumluluğa uymadığımız takdirde; bu durum kimse tarafından hoş karşılanmaz.
Kaynak gösterilmesi gereken yerler ile gösterilmesi gerekmeyen yerleri bilmiyorsak zaten gösterdiğim nedenleri okumaya gerek bile yok. Böyle bir durumdaysak, öncelikle bunu araştırmalıyız. Bilmiyorum daha başka nasıl anlatabilirim.
Ek olarak; Her kaynak güvenilir değildir. Bu konuda bir miktar bilgi için şuraya bakabilirsiniz.