YIKIMA UĞRATACAK YATIRIMLARDAN KAÇININ
Beş senemi Bitcoin geliştiricisi olarak geçirdim. Geliştirdiğim yazılım, milyonlarca kullanıcı ve binlerce geliştirici tarafından faydalanıldı. Ürettiğim yazılım ile girişilecek başlangıçlar için doğrudan yardımda bulundum. Sky TV ve BBC News benimle röportajlar gerçekleştirdiler. Economist defalarca alanında uzman bir Bitcoin geliştiricisi olduğumu belirterek atıfta bulundu. Bitcoin hakkında SEC, bazı bankerler ve sıradan insanlara sunumlar yaptım. Bazıları ile cafe'de oturup sohbet ediyorduk.
Başladığım günden itibaren hep aynı şeyi söyledim. ''Bitcoin bir deneyimdir ve her deneyim gibi o da başarısızlığa uğrayabilir. Kaybetme olasılığınızı gözardı etmeden sizi yıkıma uğratacak nitelikte yatırım yapmaktan kaçının. Bu sözü röportajlarda, konferanslarda ve e-mail ile defalarca dile getirdim. Gavin Anderesen ve Jeff Garzik gibi önde gelen geliştiriciler de benzer şekilde davranmaya özen gösterdiler.''
Bitcoin'in başarısızlığa uğrama olasılığı ise beni her daim üzmüştür, şimdi ise başarısızlığını görmek ayrıca üzücü. Ortaya çıkışında inşa edildiği temellerinin sağlam olmaması, kısa sürede kazandığı yüksek değerin aksine uzun vadede büyük bir düşüş yaşamasına neden olacaktır. Bu sebeple daha fazla bu paranın geliştirilmesinde görev almak istemedim ve elimdeki tüm Bitcoin'i de sattığımı belirtmeliyim.
NEDEN BAŞARISIZ OLDU
Neden Bitcoin başarısızlığa uğradı? Çünkü toplum başarısızdı. Sayıları 10'u geçmeyen kişinin oluşturduğu bir avuç azınlığın idaresi altına sıkışıp kalması ve düzenli çalışan kurumlardan yoksun olması en büyük başarısızlık sebebi sayılabilir. Daha da fenası, Bitcoin Ağ'ı uçurumun kenarına gelmiş vaziyette. Her ne kadar sistem bu çöküşü engelleyebilecek olsa da, bugün vardığı noktaya bakınca Bitcoin'in varolan finansal sisteme bir alternatif olduğunu söyleyebilecek bir dayanak noktası kalmadığını söyleyebiliriz.
Şöyle düşünün, eğer ki Bitcoin'i daha önce duymamış olsaydınız şu aşağıda saydığım alanlarda sisteme güveniniz olur muydu?
-Çılgınca bir hızla yükselebilen vergi oranları,
-Alışveriş yapan kişinin mağazadan çıktıktan sonra tek tuşa basarak yaptığı ödemeyi geri alabilme olasılığı,
-Çin tarafından kontrol ediliyor,
-Geliştirildiği yer iç savaş çıkması için potansiyel taşıyan bir yer,
Düşünceme göre bu ve benzer olumsuzlukları sıraladıkça vereceğiniz yanıtın ''hayır'' olasılığı artıyor.
NEDEN DEVAM EDEMEYİZ
Size Bitcoin ile devam edemeyeceğinizi izah etmek için Ocak 2016'da varolan durumu gösteren aşağıdaki tabloyu incelemenizi öneririm.
Blok zincirinin bütünüyle dolu olduğunu görebilirsiniz. Aslen bir seri dosyadan ibaret olan bir şeyin nasıl bütünüyle dolu olabildiğini düşünebilirsiniz. Yapay kapasiteye sahip olan bu alanda her blok bir megabyte'a denk geliyor, işin aslı bu özellik epey zaman önce ve geçici olarak aceleyle yazılmıştı fakat sonradan korunarak aynı şekilde kullanılmaya devam edilirken ağ kapasitesini üzerine fazlaca yüklenilmiş ve yorgun bir hale getirdi.
Temmuz ayındaki oynaklık, ''stres testi'' adı verilen ve sisteme düzenlenen bir dizi saldırı esnasında yaşandı. Tabloda görünmekte olan 700kb işlem sınırı -bu saniyede 3 ödemeye denk gelir- Bitcoin'in güncel işlem kapasitesidir.
Belki de saniyede 7 işlemin mümkün olduğuna dair makaleler okumuşsunuzdur. Bu durum 2011 yılında geçerliydi, çünkü şu anda Bitcoin ödemeleri çok daha karmaşık bir hal almış durumda ve gerçek kapasite limiti söylenenden çok daha düşük seviyede.
Normalde teorik olarak bu kapasite 1000kb olmalı fakat 700 civarında görünüyor. Kimi zaman Bitcoin Madencileri kapasitenin altında bloklar üretiyorlar ve bu durum sistemin küçük ve boş bloklar ile dolmasına neden oluyor. Çok sayıda işlemin sırada beklemesine bir de Çin'in sansür için kurulan güçlü sanal güvenlik duvarının yarattığı gecikme düşünülecek olursa saniyede 1000kb'ı görmek mümkün olmuyor.
KİM BU KADAR BEKLEMEK İSTER
İkinci tabloda ise büyük değişimi görebilirsiniz. İşlem verileri ve blok limiti yeni yılın ilk haftası eş bir görüntü sergilemeye başlıyorlar. İşlemler blok kapasitesinin üzerine çıkmış durumdalar. Saniyede 700kb olan sınır yazılımların ayarları düzenlenmemiş Bitcon madencilerinden gelen veriler ile 750kb'lık görüntüler sergilemeye başlamış.
Her ne vakit ağ kapasitesinin üzerinde işlemler ile meşgul olmaya başlarsa güvenirliği de azalmaya başlıyor. Artan korsan saldırılar yılbaşı dönemindeki ödemeleri de güvensiz hale getiriyor.
Bazı müşteriler Chris ile bağlantı kurarak bitcoin ödemelerinin neden geciktiğini sormaya başladılar.
Bu ufak sorunlar Ağ'ı güvenilmez yaptığı kadar işlevselliğini de ortadan kaldırıyor. Ufak değişikliklerin büyük ve dramatik değişimler yarattığına tanık oluyoruz. Kim bir ödeme yapacağı vakit 60dk ile 14 saat arası değişebilen bir bekleme süresine katlanmak ister?
NEDEN KAPASİTE YÜKSELTİLMİYOR
Daha da garibi, işin başındaki insanların Reddit gibi sitelerde ortada herhangi bir kriz olmadığına dair beyanatlarda bulunmuş olmalarıdır. Tüm bunlar yaşanırken konu hakkında yaptığım açıklamaları abartılı ve ciddiyet dışı bulduklarını belirtenler oldu. Aynı kişilerin tüm bu gecikmeler yaşanırken her gün bitcoin ile bir yerlere ödeme yaptıklarını ve sorunları görmezden gelip abartanın ben olduğumu söyleyebildiklerini düşünmek istemiyorum.
Neden limit kapasitesi yükseltilmiyor? Çünkü blok zinciri sistemin kontorlünü %50 oranında ellerinde bulunduran Çin merkezli madencilerin elinde. Blok kapasitesinin artmasını istemeyenler de yine bu ufak ama etkili gruptur.
Neden bu kişiler sistemin kapasitesi yükseltilemiyor? Çeşitli sebepler mevcut. Öncelikli sebep, sisteme gereken yükseltmeleri uygulamak isteyen geliştiricilerin reddedilmiş olmalarıdır. İkinci sebep ise Çinli madencilerin bu tip bir değişikliği kabul etmiyor oluşları ve rekabet ortamı yaratacak değişiklikleri bir çeşit ihanet olarak yorumlamayı tercih etmeleridir. Para dağıtım şeklinin değişime uğramasının varolan hazır yatırımcıyı ürküteceğinden ve kaçıracağından endişelenmektedirler. Bu gibi sebeplerle sorunu görmezden gelmeyi terich etmişlerdir.
Bir diğer önemli sebep ise, Çin'in internet kapasitesinin devlet bazında uygulanan kısıtlamalar ve sansürler ile ziyadesiyle düşük bir hıza sahip olması ve bu hızın cep telefonları ile daha da kötü bir performansa iniyor oluşudur. Çin'de bulunan madenciler dünyanın geri kalanının sahip olduğu daha hızlı internet bağlantıları ile rakebet edemeyeceklerini bildiklerinden kapasiteyi kendi internet hızlarına göre ayarlamayı tercih etmişlerdir.
SABUN KÖPÜĞÜNÜN ÇEKİCİLİĞİ
Sekiz aylık bir süreç içerisinde Bitcoin'in trajedik değişimi gerçekleşmiş, şeffaf ve açık toplumsal yapısı baskı ve sansürcü bir toplumsal yapıya doğru evrilmiş, Bitcoin sahipleri tarafından öteki Bitcoin sahiplerine karşı sanal saldırılar düzenlendiği gözlenmeye başlanmıştır. Tüm bu yaşananları görmek beni ziyadesi ile üzdü ve daha fazla bu topluluğun bir parçası olmak istemediğime karar verdim.
Bitcoin sahibi olan çoğu kimse bu konudaki bilgilerini ana akım medya kanalıyla edinmiş ve çılgınca bir yükseliş trendine sahip olduğu söylenen bu yeni para birimi hakkında oluşturulan sabun köpüğünün çekiciliğine kapılmışlardır.
Her ne kadar blok limitini yükseltecek yazılımı hayata geçirmiş olsak ve düzenlenen oy verme işlemi esnasında kullanıcıların %75'i limitin yükseltilmesi taraftarı olduklarını söyleseler de bu talep bitcoin.org sitesinin admin'i tarafından ciddiye alınmayarak gözardı edilmiştir. Bu durumu izah ederken ise şu talihsiz cümleyi kurabilmesi enteresandır;
''Bitcoin hakkındaki en harika şey, demokrasiden yoksun oluşudur.''
SANSÜR VE ENGELLEME
Bununla da kalmamış, Bitcoin XT adını verdiğimiz yükseltme kodlarını siteden kaldırmış, bu konuda kendisine muhalefet eden herkesi site forumundan atarak dışlamıştır. İnsanların bu sansür ve engellemeye karşı nasıl sinirden kudurduklarını tahmin edebilirsiniz.
Baskın durumdaki Bitcoin madencilerinin itirazlarına rağmen XT adı verilen yeni sistemi kullananlar kısa bir süre içerisinde ağır bir DDoS saldırısına maruz kalmışlar ve beş ayrı kasaba bulunan herkes bu sebeple internete erişimlerini saatler boyunca kaybetmiştir. Bu saldırılar o denli büyük ölçeklidir ki, geniş alanlara yayılan bir etki söz konusudur.
BIP101 adını verilen eklentiyi kullanan herkes saldırı altında kalmış, bu uygulama durdurulmadığı sürece de saldırı devam etmiştir. Nihayet internet bağlantısına geri kavuşmak için insanlar XT kullanmayı bırakmaya zorlanmışlardır. Verilen mesaj açıktır;
''Bitcoin blok'unun yükseltilmesini destekleyen herkes saldırı altında kalmayı kabullenmek durumundadır''
VERGİ ORANLARI DEĞİŞEBİLİYOR
Bir diğer öteki problem, vergilendirme konusundadır. Bitcoin ile alışveriş yaptığınızda ödeme dakikalar ile saatler arasında değişen bir sürede mümkün olmaktadır. Nedeni ise yine blok limiti, yani saniye başına gerçekleşebilen işlem sayısı ile alakalıdır. Herhangi bir ürünü satın aldığınızda saatler boyunca gerçekleşmeyen ödeme esnasında aniden Bitcoin vergi oranları değişebilmektedir ki bu durum öngördüğünüzden fazla bir ödeme yapmak zorunda kalmanıza neden olur. Bu duruma karşı geliştirilen yöntemler ile ancak Bitcoin kullanımının güvenliğini azaltmaya sebep olmuştur.
Çok sayıda yetenekli ve enerjik insan Bitcoin için çalışmaktadır ve ben de son beş yıldır onlardan biriydim. Girişimci ruhları ve para hakkında alternatif bir bakış açısına sahip, ekonomik ve politik konularda etkileyici deneyimler ile donatılmış insanların bu alandan nasıl uzaklaştırıldıklarına tanık oluyorum. Ben de vaktimi daha fazla bu projeye harcamak istemediğime karar verdim. Bu sabah uyandığımda sansüre uğramamış forumlarda insanların iyi olmamı dilediklerini ve bu alanda kalıp çalışmaya devam etmemi istediklerine dair mesajlarını okudum. Fakat bunu yapamayacağım ve başka alanlara yönelmekte kararlıyım.''
Odatv için çeviren: Şıvan Okçuoğlu
Beş senemi Bitcoin geliştiricisi olarak geçirdim. Geliştirdiğim yazılım, milyonlarca kullanıcı ve binlerce geliştirici tarafından faydalanıldı. Ürettiğim yazılım ile girişilecek başlangıçlar için doğrudan yardımda bulundum. Sky TV ve BBC News benimle röportajlar gerçekleştirdiler. Economist defalarca alanında uzman bir Bitcoin geliştiricisi olduğumu belirterek atıfta bulundu. Bitcoin hakkında SEC, bazı bankerler ve sıradan insanlara sunumlar yaptım. Bazıları ile cafe'de oturup sohbet ediyorduk.
Başladığım günden itibaren hep aynı şeyi söyledim. ''Bitcoin bir deneyimdir ve her deneyim gibi o da başarısızlığa uğrayabilir. Kaybetme olasılığınızı gözardı etmeden sizi yıkıma uğratacak nitelikte yatırım yapmaktan kaçının. Bu sözü röportajlarda, konferanslarda ve e-mail ile defalarca dile getirdim. Gavin Anderesen ve Jeff Garzik gibi önde gelen geliştiriciler de benzer şekilde davranmaya özen gösterdiler.''
Bitcoin'in başarısızlığa uğrama olasılığı ise beni her daim üzmüştür, şimdi ise başarısızlığını görmek ayrıca üzücü. Ortaya çıkışında inşa edildiği temellerinin sağlam olmaması, kısa sürede kazandığı yüksek değerin aksine uzun vadede büyük bir düşüş yaşamasına neden olacaktır. Bu sebeple daha fazla bu paranın geliştirilmesinde görev almak istemedim ve elimdeki tüm Bitcoin'i de sattığımı belirtmeliyim.
NEDEN BAŞARISIZ OLDU
Neden Bitcoin başarısızlığa uğradı? Çünkü toplum başarısızdı. Sayıları 10'u geçmeyen kişinin oluşturduğu bir avuç azınlığın idaresi altına sıkışıp kalması ve düzenli çalışan kurumlardan yoksun olması en büyük başarısızlık sebebi sayılabilir. Daha da fenası, Bitcoin Ağ'ı uçurumun kenarına gelmiş vaziyette. Her ne kadar sistem bu çöküşü engelleyebilecek olsa da, bugün vardığı noktaya bakınca Bitcoin'in varolan finansal sisteme bir alternatif olduğunu söyleyebilecek bir dayanak noktası kalmadığını söyleyebiliriz.
Şöyle düşünün, eğer ki Bitcoin'i daha önce duymamış olsaydınız şu aşağıda saydığım alanlarda sisteme güveniniz olur muydu?
-Çılgınca bir hızla yükselebilen vergi oranları,
-Alışveriş yapan kişinin mağazadan çıktıktan sonra tek tuşa basarak yaptığı ödemeyi geri alabilme olasılığı,
-Çin tarafından kontrol ediliyor,
-Geliştirildiği yer iç savaş çıkması için potansiyel taşıyan bir yer,
Düşünceme göre bu ve benzer olumsuzlukları sıraladıkça vereceğiniz yanıtın ''hayır'' olasılığı artıyor.
NEDEN DEVAM EDEMEYİZ
Size Bitcoin ile devam edemeyeceğinizi izah etmek için Ocak 2016'da varolan durumu gösteren aşağıdaki tabloyu incelemenizi öneririm.
Blok zincirinin bütünüyle dolu olduğunu görebilirsiniz. Aslen bir seri dosyadan ibaret olan bir şeyin nasıl bütünüyle dolu olabildiğini düşünebilirsiniz. Yapay kapasiteye sahip olan bu alanda her blok bir megabyte'a denk geliyor, işin aslı bu özellik epey zaman önce ve geçici olarak aceleyle yazılmıştı fakat sonradan korunarak aynı şekilde kullanılmaya devam edilirken ağ kapasitesini üzerine fazlaca yüklenilmiş ve yorgun bir hale getirdi.
Temmuz ayındaki oynaklık, ''stres testi'' adı verilen ve sisteme düzenlenen bir dizi saldırı esnasında yaşandı. Tabloda görünmekte olan 700kb işlem sınırı -bu saniyede 3 ödemeye denk gelir- Bitcoin'in güncel işlem kapasitesidir.
Belki de saniyede 7 işlemin mümkün olduğuna dair makaleler okumuşsunuzdur. Bu durum 2011 yılında geçerliydi, çünkü şu anda Bitcoin ödemeleri çok daha karmaşık bir hal almış durumda ve gerçek kapasite limiti söylenenden çok daha düşük seviyede.
Normalde teorik olarak bu kapasite 1000kb olmalı fakat 700 civarında görünüyor. Kimi zaman Bitcoin Madencileri kapasitenin altında bloklar üretiyorlar ve bu durum sistemin küçük ve boş bloklar ile dolmasına neden oluyor. Çok sayıda işlemin sırada beklemesine bir de Çin'in sansür için kurulan güçlü sanal güvenlik duvarının yarattığı gecikme düşünülecek olursa saniyede 1000kb'ı görmek mümkün olmuyor.
KİM BU KADAR BEKLEMEK İSTER
İkinci tabloda ise büyük değişimi görebilirsiniz. İşlem verileri ve blok limiti yeni yılın ilk haftası eş bir görüntü sergilemeye başlıyorlar. İşlemler blok kapasitesinin üzerine çıkmış durumdalar. Saniyede 700kb olan sınır yazılımların ayarları düzenlenmemiş Bitcon madencilerinden gelen veriler ile 750kb'lık görüntüler sergilemeye başlamış.
Her ne vakit ağ kapasitesinin üzerinde işlemler ile meşgul olmaya başlarsa güvenirliği de azalmaya başlıyor. Artan korsan saldırılar yılbaşı dönemindeki ödemeleri de güvensiz hale getiriyor.
Bazı müşteriler Chris ile bağlantı kurarak bitcoin ödemelerinin neden geciktiğini sormaya başladılar.
Bu ufak sorunlar Ağ'ı güvenilmez yaptığı kadar işlevselliğini de ortadan kaldırıyor. Ufak değişikliklerin büyük ve dramatik değişimler yarattığına tanık oluyoruz. Kim bir ödeme yapacağı vakit 60dk ile 14 saat arası değişebilen bir bekleme süresine katlanmak ister?
NEDEN KAPASİTE YÜKSELTİLMİYOR
Daha da garibi, işin başındaki insanların Reddit gibi sitelerde ortada herhangi bir kriz olmadığına dair beyanatlarda bulunmuş olmalarıdır. Tüm bunlar yaşanırken konu hakkında yaptığım açıklamaları abartılı ve ciddiyet dışı bulduklarını belirtenler oldu. Aynı kişilerin tüm bu gecikmeler yaşanırken her gün bitcoin ile bir yerlere ödeme yaptıklarını ve sorunları görmezden gelip abartanın ben olduğumu söyleyebildiklerini düşünmek istemiyorum.
Neden limit kapasitesi yükseltilmiyor? Çünkü blok zinciri sistemin kontorlünü %50 oranında ellerinde bulunduran Çin merkezli madencilerin elinde. Blok kapasitesinin artmasını istemeyenler de yine bu ufak ama etkili gruptur.
Neden bu kişiler sistemin kapasitesi yükseltilemiyor? Çeşitli sebepler mevcut. Öncelikli sebep, sisteme gereken yükseltmeleri uygulamak isteyen geliştiricilerin reddedilmiş olmalarıdır. İkinci sebep ise Çinli madencilerin bu tip bir değişikliği kabul etmiyor oluşları ve rekabet ortamı yaratacak değişiklikleri bir çeşit ihanet olarak yorumlamayı tercih etmeleridir. Para dağıtım şeklinin değişime uğramasının varolan hazır yatırımcıyı ürküteceğinden ve kaçıracağından endişelenmektedirler. Bu gibi sebeplerle sorunu görmezden gelmeyi terich etmişlerdir.
Bir diğer önemli sebep ise, Çin'in internet kapasitesinin devlet bazında uygulanan kısıtlamalar ve sansürler ile ziyadesiyle düşük bir hıza sahip olması ve bu hızın cep telefonları ile daha da kötü bir performansa iniyor oluşudur. Çin'de bulunan madenciler dünyanın geri kalanının sahip olduğu daha hızlı internet bağlantıları ile rakebet edemeyeceklerini bildiklerinden kapasiteyi kendi internet hızlarına göre ayarlamayı tercih etmişlerdir.
SABUN KÖPÜĞÜNÜN ÇEKİCİLİĞİ
Sekiz aylık bir süreç içerisinde Bitcoin'in trajedik değişimi gerçekleşmiş, şeffaf ve açık toplumsal yapısı baskı ve sansürcü bir toplumsal yapıya doğru evrilmiş, Bitcoin sahipleri tarafından öteki Bitcoin sahiplerine karşı sanal saldırılar düzenlendiği gözlenmeye başlanmıştır. Tüm bu yaşananları görmek beni ziyadesi ile üzdü ve daha fazla bu topluluğun bir parçası olmak istemediğime karar verdim.
Bitcoin sahibi olan çoğu kimse bu konudaki bilgilerini ana akım medya kanalıyla edinmiş ve çılgınca bir yükseliş trendine sahip olduğu söylenen bu yeni para birimi hakkında oluşturulan sabun köpüğünün çekiciliğine kapılmışlardır.
Her ne kadar blok limitini yükseltecek yazılımı hayata geçirmiş olsak ve düzenlenen oy verme işlemi esnasında kullanıcıların %75'i limitin yükseltilmesi taraftarı olduklarını söyleseler de bu talep bitcoin.org sitesinin admin'i tarafından ciddiye alınmayarak gözardı edilmiştir. Bu durumu izah ederken ise şu talihsiz cümleyi kurabilmesi enteresandır;
''Bitcoin hakkındaki en harika şey, demokrasiden yoksun oluşudur.''
SANSÜR VE ENGELLEME
Bununla da kalmamış, Bitcoin XT adını verdiğimiz yükseltme kodlarını siteden kaldırmış, bu konuda kendisine muhalefet eden herkesi site forumundan atarak dışlamıştır. İnsanların bu sansür ve engellemeye karşı nasıl sinirden kudurduklarını tahmin edebilirsiniz.
Baskın durumdaki Bitcoin madencilerinin itirazlarına rağmen XT adı verilen yeni sistemi kullananlar kısa bir süre içerisinde ağır bir DDoS saldırısına maruz kalmışlar ve beş ayrı kasaba bulunan herkes bu sebeple internete erişimlerini saatler boyunca kaybetmiştir. Bu saldırılar o denli büyük ölçeklidir ki, geniş alanlara yayılan bir etki söz konusudur.
BIP101 adını verilen eklentiyi kullanan herkes saldırı altında kalmış, bu uygulama durdurulmadığı sürece de saldırı devam etmiştir. Nihayet internet bağlantısına geri kavuşmak için insanlar XT kullanmayı bırakmaya zorlanmışlardır. Verilen mesaj açıktır;
''Bitcoin blok'unun yükseltilmesini destekleyen herkes saldırı altında kalmayı kabullenmek durumundadır''
VERGİ ORANLARI DEĞİŞEBİLİYOR
Bir diğer öteki problem, vergilendirme konusundadır. Bitcoin ile alışveriş yaptığınızda ödeme dakikalar ile saatler arasında değişen bir sürede mümkün olmaktadır. Nedeni ise yine blok limiti, yani saniye başına gerçekleşebilen işlem sayısı ile alakalıdır. Herhangi bir ürünü satın aldığınızda saatler boyunca gerçekleşmeyen ödeme esnasında aniden Bitcoin vergi oranları değişebilmektedir ki bu durum öngördüğünüzden fazla bir ödeme yapmak zorunda kalmanıza neden olur. Bu duruma karşı geliştirilen yöntemler ile ancak Bitcoin kullanımının güvenliğini azaltmaya sebep olmuştur.
Çok sayıda yetenekli ve enerjik insan Bitcoin için çalışmaktadır ve ben de son beş yıldır onlardan biriydim. Girişimci ruhları ve para hakkında alternatif bir bakış açısına sahip, ekonomik ve politik konularda etkileyici deneyimler ile donatılmış insanların bu alandan nasıl uzaklaştırıldıklarına tanık oluyorum. Ben de vaktimi daha fazla bu projeye harcamak istemediğime karar verdim. Bu sabah uyandığımda sansüre uğramamış forumlarda insanların iyi olmamı dilediklerini ve bu alanda kalıp çalışmaya devam etmemi istediklerine dair mesajlarını okudum. Fakat bunu yapamayacağım ve başka alanlara yönelmekte kararlıyım.''
Odatv için çeviren: Şıvan Okçuoğlu
Kendı coınmızı oluşturabılırmıyız pekı hocam basıt bır yolu var mı
