CMS Dünyasının Şahı WordPress Nasıl Para Kazanıyor?

2015 yılında Kaan’ın paylaştığı içeriğe göre; her dört web sitesinden birinin altyapısını WordPress oluşturuyordu. 2018’in Mart ayında karşımıza çıkan güncel verilere göre artık tüm internet sitelerinin %30’u WordPress kullanıyor. WWW üzerinde milyarlarca internet sitesi olduğunu düşünürsek, WordPress’in kullanım oranlarının dudak uçuklatıcı olduğu kesin. İyi de bu değirmenin suyu nereden geliyor? Dahası WordPress nasıl para kazanıyor?

Daha önce bir başka blog içeriğinde kullandığımız güzel bir sözü hatırlayım: “Bir ürün için para ödemiyorsanız, ürün sizsinizdir.” Peki, WordPress’i kullanırken para ödemiyor olmamıza rağmen aslında bizler birer ürün müyüz? WordPress’in ücretsiz kullanıcıları sanıldığı gibi öğrenci tarifesinden faydalanmıyor mu? Kafanızda yer eden tüm toz bulutlarını dağıtmak için hadi bir detaylara bakalım!

01. WordPress.com ve WordPress.org’u Anlamak…

WordPress’in derinlerine inmeden önce hangi WordPress’den bahsettiğimizi bilmemiz gerek. WordPress kullanıcılarının en büyük yanılgısı ortada tek bir WordPress’in olduğu ve sahibinin de Automattic olduğu yanılgısıyla başlıyor. WordPress.com ve WordPress.org birbiriyle ilişkili olmalarına rağmen doğaları gereği her ikisi farklı ürünler ve farklı sahipleri var. Biri WordPress’in siyah tarafını temsil ederken diğeri lacivert tarafı olmayı başarıyor.

WordPress.org, popüler içerik yönetim sistemi (CMS) olarak kafamızda yer eden bildiğiniz WordPress. Kendisi yüzde 100 ücretsiz, açık kaynaklı ve kendi barındırma çözümünüzle kullanmak üzere (self-hosted) sunulan kendin pişir kendin ye bir web yazılımı.

WordPress.com ise kendi WordPress blogunuzu kurabileceğiniz, blogunuz için bandırma alanı ve çeşitli ürün ve servisler satın alabileceğiniz ya da kişisel amaçlarınız için dümdük bedava kullanabileceğiniz bir şirket. Sizi tenzih ederim ki WordPress.org ne kadar ücretsiz ise WordPress.com servisleri de aynı oranda ücretlidir. Yalnız bunları bilmek zaten tahmin edilebilir şeyler. Bizim daha derinlere inmemiz ve bu gelir modellerinin nasıl inşa edildiğine ulaşmamız lazım. WordPress’in gerçekte para kazanıp kazanmadığını, işin kaymağını nasıl Automattic’in yediğini ancak bu sayede çözebiliriz…

İlginizi Çekebilir!

Hasta La Vista: Microsoft, Windows Vista’nın Tüm Desteğini Kesti

İtiraf etmek gerekirse Microsoft’un kendisi dahi, Windows XP gibi ortalığı kasıp kavuran işletim sisteminden sonra böyle bir başarısızlık beklemiyordu. Ne Aero adı verilen yeni havalı arayüzü onu kurtarmıştı, ne de her fırsattı ...

02. WordPress.org, yani WordPress’in (CMS) sahibi kim?

WordPress her yerde yazıldığı, çizildiği ve okunduğu üzere açık kaynak kodlu bir web yazılımı. Bunun anlamı; isteyen herkes WordPress’i dilediği gibi kullanabilir, onu daha iyi hale getirebilir ve keyfinin kahyasına göre değiştirdiği şekliyle dağıtabilir. Bu CMS sisteminin kodları tıpkı sizin bizim gibi yüzlerce bağımsız geliştirici tarafından oluşturulmuş ve büyük çabalar sonucunda bugünkü halini almıştır.

WordPress bir açık kaynak yazılım lisansı olarak kullanılan GPL ile lisanslanmıştır. GPL lisansına hakim olmamız önemli ama Vikipedi’yi bunun için aşındırmayacağınızı bildiğimden bizim için önemli üç maddeye odaklanalım:

• WordPress’i hiçbir kısıtlamayla karşılaşmadan dilediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
• İstediğiniz gibi kişileştirebilir, kod eklemesi, değiştirmesi ve çıkarması yapabilirsiniz.
• Tekrardan GPL lisansı altında yayınlanması şartıyla paket yazılım haline getirebilir, markalaştırabilir, satabilir ve dağıtımını yapabilirsiniz.

GPL’nin üçüncü maddesi bizim için biraz kritik. Şu an ben WordPress’i alıp logosunu ve adını değiştirerek, Burak CMS olarak (GPL lisansı altında) satabilirim ve bu tamamen legal bir iş olur. Özetle WordPress’in tüm kodları topluluktaki kullanıcılarına (size) aittir. Site yüzde 100 sizindir ve içerikleriniz yüzde 100 size aittir.

Sonuç olarak, WordPress topluluğa mal olmuş bir CMS’dir ve kimse sahibi değildir. Yine de musluğu çalınan fışkiye gibi ortada kalmaması adına WordPress markasını yöneten, ücretsizliğini garanti eden, geliştiren ve yayınlayanan WordPress Foundation (WordPress Vakfı) adında bir vakıf bulunmaktadır.

03. WordPress.com kimin ve WordPress (CMS) ile bağı nedir?

Her yerde karşımıza çıkan Automattic burada da karşımıza çıkıyor. Fakat Automattic derin bir tutkudur ve bu tutkuyu anlayabilmemiz için açık kaynaklı WordPress’in kısa tarihinden bazı kesitlere hakim olmamız gerekir. Ancak bu şekilde “WordPress” markasının WordPress Vakfı’na ait olmasına rağmen Automattic tarafından kullanılmasını hatta aynı isimde .com alan adını almasını anlayabiliriz.

Automattic, WordPress yazılımının kurucu ortaklarından biri olan Matt Mullenweg tarafından WordPress’in ortaya çıkmasından iki yıl kadar sonra kuruldu. 2005 yılında servis sunaya başlayan Automattic’in amacı: WordPress Hosting sunarak, teknolojik işlerden anlamayan insanları ücretsiz bir WordPress blogu sahibi yapmaktı. Automattic’in servisi WordPress’i kullandığından zamanla Automattic, WordPress’in en büyük destekçilerinden biri haline geldi. Zaten Automattic WordPress’in kurucu ortağının şirketi olduğundan, kimse de bu işe şaşırıp kalmadı. Hali hazırda ilk Automattic işçilerinin WordPress’in en büyük destekçisi ve yatırımcısı olmalarının nedeni de buydu.

04. Atı alan WordPress.com Üsküdar’ı nasıl geçti?

WordPress’in açık kaynaklı olmasından dolayı ilk yıllarda Automattic elbette kar etmedi. WordPress’in kullanıcılar arasındaki popülaritesinin artmasıyla birlikte WordPress.com kendine bazı mini gelir modelleri oluşturdu. Bununla da kalmayıp, Automattic kazandıklarını WordPress Vakfı ile paylaştı.

2010 Yılında Automattic, WordPress’in daima en büyük bağışçısı ve uzun süre destekçisi olacağını açıkladı. Bu da WordPress ile Automattic arasındaki bağın samimileşmesine yardımcı oldu. Bu aşamadan sonra WordPress.com kendi modellerini kullanarak WordPress markası ve ürünlerinden kâr elde etmeye başladı:

WordPress.com blogları

WordPress.com bloglarında neden kendi reklamlarınızın yayınlanmasına izin verilmediğini mi düşünmüş müydünüz? Çünkü kendi reklamlarınızı yayınlamak için Automattic’e ödeme yapmanız gerekiyor. WordPress.com size Blogger ve Tumblr’da olduğu gibi ücretsiz bir blog sistemi sunuyor. Teknik detaylarla uğraşmanıza gerek kalmadan bu servisten faydalanarak bir WordPress.com blogu oluşturabiliyorsunuz. Fakat ücretli bir planı kullanıncaya dek reklam yayınlamanıza izin verilmiyor.

Bu blog sisteminde Automattic’in sunduğu 4 farklı paket var:

• Ücretsiz: Yalnızca ücretsiz alan adını kullandığınız Wordpress.com uzantılı ücretsiz blog paketi. Bu paketi kullandığınızda, kendi blogunuza reklam alınmanıza izin verilmez ve otomatik olarak WordPress kendi reklamlarını blogunuzda yayınlayarak sunduğu hizmet karşılığında gelir elde eder.
• Kişisel (aylık 4 dolar): Sitenizden reklamları kaldırıp, kendinize özel bir alan adı kullanmanıza imkan tanır.
• Premium (aylık 8 dolar): Gelişmiş tasarım araçları, CSS düzenleme, ses ve video içerikleri için çok miktarda depolama alanı ve reklamlar ile sitenizden gelir elde edebilme gibi özellikler sunar.
• Business (aylık 25 dolar): Sınırsız sayıda premium tema ve iş teması şablonu, Google Analytics desteği, sınırsız depolama alanı ve WordPress.com markasını kaldırma özelliği ile işletmelere uygun WordPress paketi.

VIP destek

WordPress.com ticari ve kapsamlı markalar için özel VIP WordPress Hosting ve WordPress teknik destek hizmeti sunuyor. Bu paketlerin fiyatı aylık 15 bin dolardan başlıyor. İhtiyaç ve ölçeklerin artmasıyla doğru orantılı olarak fiyatlar da yükseliyor.

Ücretli temalar

WordPress.com, tüm kullanıcılarının ücretli temalar satın alabileceği bir tema mağazasına sahip. Bu mağaza aracılığıyla yüz binlerce WordPress kullanıcısına çok maksatlı WordPress temaları satın alarak Automattic’in gelir elde etmesini sağlıyor.

Ücretli ve ücretsiz eklentiler

Jetpack, Vaultpress, WooCommerce, Akismet, Polldaddy ve daha birçok eklenti bizzat Automattic tarafından geliştiriliyor ve bağışlardan dolayı WordPress (CMS) tarafından destekleniyor. Bu eklentilerin bazıları tamamen ücretsiz olurken, bazılarında (daha doğrusu çoğunda) ekstra işlevsel özellikleri kullanmanız için ödeme yapmanız gerekiyor.

05. Peki, ya WordPress Vakfı?

WordPress.com’un ve Automattic’in aksine WordPress Vakfı’nın para kazanmak için herhangi bir girişimi yok. Zira yapılan bağışlar sistemin geliştirilmesi için yeterli oluyor. Direkt olarak WordPress’e ödeme yapmıyor olsak bile geliri WordPress’e bağlı birçok büyük eklenti ve şirkete ödeme yaptığımızda, ödemelerimiz dolaylı olarak bu vakfa yatırılmış oluyor.

Örneğin Bluehost, Siteground ve WPEngine’den bir hizmet aldığınızda onların yaptığı bağış oranını arttırmış oluyoruz. Aynı şekilde Yoast SEO, BackupBuddy, Sucuri veya WPBeginner ailesi ürünleri (OptinMonster, WPForms, MonsterInsights vb.) için lisans aldığımızda da yine WordPress’e ve WordPress vakfına katkıda bulunmuş oluyoruz.

Özet ve final:

• WordPress.com ve WordPress.org aynı değildir.
• Automattic, WordPress’in sahibi değil, yalnızca destekleyicisidir. Resmi olarak WordPress’i yöneten WordPress Vakfı’dır.
• WordPress (CMS) sadece doğrudan ve dolaylı bağışlarla, topluluğun katkılarıyla GPL lisansı altında geliştirilmektedir.
• Automattic; WordPress.com gelirleri, reklam gelirleri, VIP destek geliri, tema ve eklenti gelirleri gibi birçok gelir kalemine sahiptir.
• Automattic, WordPress’in en büyük bağışçısı ve uzun süre kontratlı destekleyicisidir.
• Ücretli paketlerinden birini kullanmıyor olmanız halinde WordPress.com bloglarında reklam yayınlamanıza izin verilmez.

WordPress ve Automattic’e dair çok fazla bilinen yanlış vardı ve bu içerikle birlikte bir çoğunu kaldırdığımıza inanıyorum, öyle değil mi?