Teknoloji ve Yazılım Devi 33 Şirketin İsimlerinin Doğuş Hikayesi

Alt Başlıkları Göster

Sakın ha isim deyip geçmeyin! Instagram’ın adı Kardeşler Fotoğraf olsaydı yine sever miydiniz? Yeri geldiğinde bu işlerinin hayat memat konusu olduğunu en iyi bizler biliriz. Hayal ettiği internet sitesi için tuvalet ihtiyacını görürken alan adı düşünenler, çok satacak yazılımının adı için zihninde Nuh Tufanı’nı yaşayanlar ve Kardeşler Pide Salonu kültünü, kreatifliğin ayakları altına serenler hep bizleriz! Ya bizden önceki teknoloji kavimleri isimlerini nasıl buldu dersiniz?

Bir kızılderili kültürünü yaşatmak adına, girişim ve şirketlere aynı zamanda kabilenin şefi olan kurucuları isim veriyor. Bunun dışında örnekler de yok değil. Mesela eski telefon devi Nokia, vatanperverlik göstererek adını şirketin kasabasındaki Nokianvirta nehrinden almış. Bu arada, nehirlere takan tek şirket de Nokia değil. Photoshop’un üreticisi Adobe’un adını şirket kurucusu John Warnock, evinin yanındaki Adobe Creek nehrinden esinlenmiş. Diğer devlerin isimleri nereden mi geliyor? Hemen sizi şöyle alalım:

01- Alphabet (Google)

2015 yılında Google’ın CEO’su Larry Page şirketin “Alphabet” adında bir çatı şirket altında toplanacağını duyurdu. Alphabet isminin ilham öyküsünü de anlatmadan geçmedi: “Alphabet ismini sevdik çünkü bu sözcük dili oluşturan tüm karakterleri sunuyor,” dedi. Google’ın Latin alfabesinin her harfinden bir hizmetinin olması da işin kaymağına pekmez oldu.

02- Amazon

Amazon’un kurucusu isim arayışına “böyle ilginç bir şey olsun ya,” diyerek başladı. Baktı yeterince ilginç bir şey bulamıyor, egzotik (ender bulunan) ve farklı anlamına gelen Amazon Nehri’nin adından esinlendi. Site yayın hayatına başladığında slogan olarak da kısa ve öz “Dünyanın en büyük kitap mağazası” açıklamasını kondurdu.

Meraklıları için bir de Amazon Kindle’ın adına değinelim. Kindle’ın anlamı “bir ateş yakmak”, Kindle e-kitap okuyucularıyla insanlar bilgiler öğrenip zihinlerinde kıvılcımlar patladığından, Kindle adının da ürüne cuk diye oturduğunu kabul edebiliriz.

03- Apple

Apple, yaratıcı isim bulma trenini kaçıran markalardandı. İlham perisi şirkete bir türlü uğramayınca kabile reisi Steve Jobs tüm meslektaşlarını tehdit etti. Tehdit şuydu: Şayet akşam saat 5’e kadar şirkete cuk diye oturan bir isim bulunmazsa şirketin adı Steve’in favori meyvesi olan elma (Apple) olacaktı. Akşam 5’te nelerin olduğunu az çok tahmin ediyorsunuzdur. Sonuç; Apple Computers.

04- Baidu

Çin’in Facebook’u şeklinde lanse edilen Baidu, adını 800 yıllık eski bir Çin şiirden almaktadır. Şiirde bir erkek kendisi için kadın aramaktadır. Baidu sözcüğü birçok dilde yüzlerce kez çevrilmeye çalışsa da, hiçbir zaman orijinal anlamını veremeyeceği açık. Ayrıca Baidu ismi bir sosyal ağ projesi için seçilebilecek açık ara en başarılı, nokta atışı isimlerden biri.

05- Dell

Şirketin CEO’su (ve doğal olarak kabile reisi) Michael Dell, şirketinin temellerini üniversitedeki yatakhanesinde attı. Şirketine verdiği ilk isim “PCs Limited” idi. Daha sonra globale açılmayı hayal eden şirket, sınırlarına aşarak “kuytu yer” anlamında da kullanılan ve Michael’in soyadı Dell’i seçerek şirketin adını “Dell Computer Corporation” olarak yeniledi.

2003 yılında bir kere daha isim değişikliği yaşayan şirket, iş kollarına ayrılması nedeniyle “Dell Inc” olarak yeniden adlandırıldı. Dell’i isim açısından bir bakıma Kardeşler Pide Salonu’nun global şubesi olarak düşünebilirsiniz.

06- DeviantArt

DeviantArt; sapkın veya normalden sapan anlamına gelen bir sözcüktür, Art ise sanat anlamına geliyor. DeviantArt normalden farklı (anormal) sanatçıları avlamak güzel ve derin manalı bir isim.

07- eBay

eBay’in kurucularının şirketleri için düşündükleri ilk isim “Echo Bay Technology Group” adıydı. Çok uzun olan ismi önce Echo Bay şeklinde kısaltmaya karar verdiler. Echo Bay’i başka bir firmanın kullandığını fark ettiklerindeyse ismi olabildiğince kısaltmaya çalışarak eBay ismini elde ettiler.

08- Facebook

2004 yılında Harvard Üniversitesi’nde başlayan Facebook macerasının ilk adı The Facebook’du. Daha sonrasında “The” ön eki atılan sosyal ağ, “Facebook” adıyla yoluna devam etti. Facebook adı ise yüz, çehre ve görünüş anlamlarında kullanılan “Face” kelimesiyle kitap ve kılavuz anlamlarına gelebilen “Book” sözcüklerinden türetildi.

09- Flickr

Flickr’ın adı aslında kurucuları tarafında “Flicker” olarak düşünülmüştü ki, başka birinin elini hızla tutarak flicker.com’u satın aldığı ortaya çıktı. Alan adının sahibi eşek yüküyle para isteyince, ekonomik olanı tercih eden kurucular Flicker isminden bir harf çıkarmayı akıl ettiler. Böylece Flickr.com satın alındı ve kabile üyeleri can sıkan alan adı sorunundan kurtulmuş oldu.

10- Hewlett Packard (HP)

Bill Hewlett ve Dave Packard kuracakları şirkete birbirlerinin soyadından sotelenmiş, ortaya karışık bir isim verme karar aldılar. Şirkete Hewlett-Packard veya Packard-Hewlett diyeceklerdi. Tahmin edin bu çekişmeli isim parkurunu kim önde tamamladı? Elbette Bill Hewlett!

11- HTC

HTC, “High Tech Computer Corporation” sözcüğünün kısaltmasıdır. Yüksek teknoloji bilgisayar şirketi anlamına gelen HTC’nin hikayesi 1997 yılına kadar uzanıyor. Tayvan'ın en zengin üreticilerinden biri olan Cher Mi Wang, HT Chao ve Peter Chao kardeşler ile birleşerek HTC’yi kurdu. İsim konusundaysa HTC herkesin gönlünü yapmayı başaran bir kısaltma oldu.

HT Chao kardeşin adından HTC çıkarken, Chao ve Cher Mi Wang’ın baş harfi birleşiminden de yine HTC çıkıyor. Üstelik İngilizce olarak High Tech Computer Corporation’un da gider var.

12- IBM

IBM, 1991 yılında üç şirketin güçlerini birleştirmesiyle oluştu ve şirket, hayatına “The Computing-Tabulating-Recording Company” adı altında başladı. 1924 yılında şirketin CEO’su uzan uzadıya isimden kurtulmak için şirket adını “International Business Machines (IBM)” olarak yeniledi. Uluslararası İş Makineleri şirketi böylece eli yüzü düzgün ve kısaltmalı bir isme sahip oldu.

13- Instagram

Bir çeşit kelime cambazlığıyla öne çıkan Instagram’ın kurucusu, “şu anda” ve “hemen” bir şeyleri çekmek manasına gelen bir sözcük olarak Instagram’ı türetti. Özgünlüğü ve akılda tutulmasının kolaylığından olsa gerek ilerleyen zamanlarda uygulamanın adı değiştirilmeye ihtiyaç duyulmadı.

14- Intel

Bob Noyce ve Gorden Moore şirketlerini soyadlarından sotelyerek “Moore Noyce” koymak istediler fakat bu ismin yasal haklarının hali hazırda bir otel tarafından alındığını görünce başka bir alternatif bulmak zorunda kaldılar. En nihayetinde da ”INTegrated ELectronics” sözcüğünün kısaltmasından yola çıkarak İntel adını kullandılar.

15- Joomla

Joomla, Svahili dilinde “Hep birlikte” ve “Beraberce” anlamına gelen bir sözcük. Joomla’nın ismi seçilirken yüzler isim arasından eleme yapılmış. En kolay yazılıp okunanı ve fonetik okunuşlu olmasından dolayı Joomla’da karar kılınmış.

16- Microsoft

Microsoft, Bill Gates tarafından şirkete kazandırılan, MICROcomputer SOFTware sözcüklerinin kısaltılmasından oluşuyor. Şirketin erkenden döneminde ismi Micro-Soft olarak kullanılıyordu fakat sonradan kurumsal imaj nedeniyle aradaki çizgi işaretini kaldırma kararı alınmıştır.

17- Motorola

Motorola, bir zamanlar Victrola adı altında ürünler sunan popüler bir radyo üreticisiydi. Şirketin otomobiller için radyo üretmeye başlamasıyla birlikte şirket kurucusu Paul Galvin, şirketin adını Motorola olarak değiştirme kararı almıştır.

18- Mozilla

Mozilla, iki sözcüğün anlamsız olmalarına rağmen ses yapısı olarak kulağa hoş geldiği için birleştirilmesiyle oluşan “portmanteau” sözcüklerden biri. Mozilla ismi, popüler internet tarayıcısı “Mosaic” ile “Godzilla” sözcüklerinin birleşiminden türetilmiştir.

19- Netflix

Netflix, “Net” ve “Flicks” sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşuyor. Net, bildiğimiz anlamda interneti sembolize ediyor. Flicks ise İngilizcede sinema anlamına geliyor. Burada ufak bir değişiklik yaparak “ks” eki “x” sözcüğüne dönüştürülmüş. Böylece özgün bir isim olarak online filmlerin portalı manasında Netflix sözcüğü meydana getirilmiş.

20- Oracle

Larry Ellison ve Bob Oats, CIA için bir projede danışman olarak görev alıyorlardı. CIA, tüm sorulara yanıt bulan kod adı Oracle olan bir sistem üzerinde çalışıyordu. Bir süre sonra projenin iptaline karar verildi. İkili, yazılım işine tekrar geri döndüklerinde, CIA projesinden ilham alarak yarım bırakılan isim üzerinden devam etme kararı verdi.

21- Qualcomm

1985 yılında Qualcom’un yedi kurucu ortağı San Diego yakınlarında bir araya gelerek yeni kuracakları şirket için isim arayışlarına başladı. Herkesin hemfikir olduğu isim “Quality Communications” oldu. Bir sonraki adımdaysa ismi kısaltmak adına her iki sözcüğün baş bölümünü kullanma kararı verildi. Böylece bugün hala varlığını sürdüren “Qualcomm” devinin adı ortaya çıkmış oldu.

22- Samsung

Korecede “Sam” üç, “Sung” ise yıldız demektir. Kore kültüründeyse üç yıldızın büyük ve güçlü gibi imgesel bir anlamı var. Zaten Samsung’un da en büyük isteği güçlü ve büyük olmak değil mi?

23- Sega

Sega, “Service Games” sözcüğünün kısaltılması olarak türetilmiş. Sega, üretim hayatının erken döneminde jetonlarla çalışan eğlence makinaları üretiyordu. İkinci dünya savaşı sırasında, askeri üslerde bu makinelere olan talebin artması da şirketin büyümesine yardımcı oldu.

24- Shazam

Shazam; “sihirbazlık” anlamına gelen bir sözcük. Kurucularının Shazam ismini seçmesinin nedeniyse uygulamanın neredeyse sihirli şekilde çalışması ve yanılma payının olabildiğinde düşük olmasıydı. Tıpkı gerçek bir insanın bilgisi gibi çalışan Shazam’ı ilk kullandığımızda hangimiz onun sihirli gücüne şaşırıp kalmadık ki?

25- Skype

Skype projelendirildiğinde adı “Sky Peer-to-Peer” idi. Gökyüzü anlamına gelen Sky, kablosuz olarak iletişimin gerçekleştirildiğini vurguluyordu. Peer-to-Peer ise birçoğumuzun bildiği gibi bir bağlantı teknolojisi. Başlangıçta uzun bir isimle yola çıkan proje, birçok şirket gibi adında kısaltmaya giderek nihai olarak Skype’da karar kıldı.

26- Sony

Sony’nin isim konusu biraz karmaşık. Latincede “sonus” ses manasına gelirken, “sonny” ise Amerikan’lar tarafından aydın gençleri nitelendirmek için kullanılan bir çeşit kısaltmadan ibaret. Bu iki sözcüğün ince anlamlığından yola çıkan kurucuları şirkete Sonny adını vermenin manidar olacağını düşünmüşler.

27- Spotify

Spotify adı, şirket kurucularının servislerine isim bulmak için beyin fırtınası yaparlarken yanlışlıkla ortaya çıktı. İsim araştırması için Google’ın başına oturan kurucular, beyin fırtınası sırasında yanlışlıkla Spotify’ı aradılar ve hiçbir sonuç çıkmadığını görünce hemen alan adını kayıt ettiler. Sonraları şirket Spotify’ı “spot” ve “identify” gibi sözcüklerle anlamsal açıdan pekiştirmeye çalıştı. Bana kalırsa kazara bulunma hikayesi Spotify’ı daha özel kılıyor gibi…

28- Tumblr

Tumblr’ın kurucusu bir blog yazarıyken, blog yazmanın onun için biçilmiş kaftan olmadığına karar verip “tumblelog” tutmaya başlıyor. Tumblelog eski internet kullanıcılarının bileceği üzere; fotoğraf ve videolardan oluşan küçük içeriklerle blog oluşturma şekliydi. Bundan esinlenen kurucu ismi biraz kısaltarak yeni platformu Tumblr’da kullanmayı akıl ediyor.

29- Twitter

Bir mikroblogging servisi olarak kurulan Twitter’ın kurucularının işi hiç kolay değildi. Kısa mesajları anlamlı kılan, tek kelime kullanma fikrinde hemfikirdiler ve fakat kelimenin ne olacağını bir türlü bulamadılar. Önce Twitch gibi isimlerin üzerinde durdular. Sözlüğe tekrar tekrar baktıklarında nihayet “twitter” sözcüğü dikkatlerini çekmeyi başardı. Twitter; kuşların kendi aralarında haberleşmek için kullandıkları kısa cıvıldamalar anlamına gelmektedir.

30- Uber

Uber yayın hayatına UberCab adıyla başlamıştı. Uber kelimesi üst seviye, en veya öncelikli gibi anlamlara geliyordu. Cab ise taksi için kullanılan bir kısaltmaydı. Şirketin büyümeye başladığı sırada 2011 yılında San Francisco’da baş gösteren şikayetlerden sonra karmaşanın ortadan kalkması için taksi anlamına gelen “Cab” sözcüğü şirket adından kaldırıldı. Böylece şirket yoluna yalnızca Uber adıyla devam etti.

31- Ubuntu

Ubuntu, Zuluca da “Herkes için insanlık” manasına gelen bir sözcük. Tek kelimelik bu sözcüğün açık kaynaklı bir yazılım için seçildiğini düşününce Ubuntu’ya isim seçimi için hayran olmamak elde değil.

32- Verizon

Adını daha önceden mutlaka duyduğunuz Verizon, ABD’deki en büyük telekominikasyon servis sağlayıcılarından biri. Verizon ismi ise Latincede gerçek anlamına gelen “Veritas” ile görüş anlamına gelen “Horizon” sözcüklerinin birleşiminden oluşuyor.

33- Wikipedia

Wiki, Hawaii dilinde “hızlı” anlamına gelen bir sözcük. Pedia ise İngilizcede ansiklopedi anlamına gelen “Encyclopedia” sözcüğünün sonundan alınmıştır. Wikipedia’yı Türkçe olarak hızlı ansiklopedi şeklinde yorumlayabiliriz.

Daha nice irili ufaklı şirketin gerçekten merak uyandıran bir isim hikayesi olduğuna eminim fakat şimdilik bu 33 taneyle yetinelim derim :) Sizin beğendiğiniz veya şaşırdığınız herhangi bir isim var mı?