İstanbul Sözleşmesi, sosyal hayatı aktif olarak düzenlemesiyle birlikte kadınların bu sosyal hayattaki haklarının keskin bir biçimde korunmasını sağlayan uluslararası bir sözleşmedir. Onaylandığı ve yürürlüğe girdiği tarihten itibaren pek çok tartışmaya sebep olmuş olsa da sözleşmenin dâhilindeki ülkelerin sivil toplum örgütlerinin sahip çıkmasıyla birlikte geçerliliğini sürdürmüştür. Kadınların toplumsal yaşamda yaşayabildikleri birçok zorluğu kanunlar yoluyla aşmasına olanak sağlayan İstanbul Sözleşmesi, ülkelerin İstanbul’da bir araya ilk geldiği tarih olan 2011 yılının Mayıs ayında imzalanmıştır. Bu tarihten 10 ay sonra, 2012 yılının Mart ayı içerisinde onaylanan sözleşme, 2014 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu bağlamda, hem sözleşmenin imzalanması, hem onaylanması, hem de uygulanmaya başlanması açısından Türkiye, diğer modern devletlere de öncülük etmiş, sözleşmenin hazırlanmasında da başrollerden birisi olmuştur.
Sözleşmenin tam adı “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi” şeklindedir. İmzalanması ve hazırlanması aşamalarının İstanbul şehrimizde gerçekleşmiş olması, sözleşmeye bugün yoğunlukla bilinen adını vermiştir. Sözleşme bir uluslararası anlaşma olduğundan dolayı hukuksal anlamda geçerliliği çok yüksektir. Bu anlaşmalar ‘Normlar Hiyerarşisi’ göze alındığında en az kanunlar kadar etkilidirler. Bu da İstanbul Sözleşmesi’ni hukuk sistemimizin bir parçası haline getirmekte ve kendisine yer bulmasını sağlamaktadır.
Kadınların bu sözleşmeyi savunuyor olmalarının oldukça önemli bir sebebi vardır. Bu sözleşme kadınları sadece tekil suçlardan korumakla kalmaz. Suçun sonucu olarak alınabilecek kararlara da doğrudan etki eder. Yani hem suçun önüne geçmek, hem de imzalayan ülkelerde suçun işlenmesi ardından başlayan yargı sürecinin adil bir şekilde yürütülmesi için bir hayli önemli bir sözleşmedir. Sözleşme içeriğinde kadına şiddetin birçok farklı türüne ve türevine yer vermektedir. Buna göre sözlü ya da fiziksel taciz ayrı olarak da cinsel tacize sözleşmede yer verilmiştir. Yani diğer bir deyişle, maddeler yalnızca cinsel şiddet suçlarından ibaret değil, kadının ataerkil toplumda yaşayabileceği gündelik sorunlar da maddelerde kendilerine sık sık yer bulabiliyor.
Sözleşmenin dilimizde yayınlanmış olan tam metni 30 sayfadan oluşuyor. Yazının sonuna eklediğimiz link ile PDF formatında indirerek tüm metni okuyabilirsiniz.
İstanbul Sözleşmesini Kabul Eden Ülkeler
Bunun uluslararası bir konu olduğuna yazının başında da pek çok kez değindik. Yani bizde geçerli olan şartları olduğu gibi kabul eden pek çok ülke var diyebiliyoruz. Bu ülkeler çoğunlukla Avrupa Birliği dâhilindeki ülkelerden oluşuyor olsalar da ülkemiz gibi Karadağ ve Sırbistan gibi üye ülkeler de imzalayanlar arasında yer alır. Birliğin en önde gelen ülkelerinden Almanya ve İspanya’nın sözleşmede imzaları bulunmamakta, bunun sebebini kendi hukuksal yapılarında bahsi geçen sorunlara gerekli çözümleri üretiyor olmaları olarak görebiliriz. İngiltere, Ermenistan ve Çekya gibi ülkelerin de aralarında bulunduğu 11 ülke başta sözleşmeyi imzalamış olsa da henüz onaylayarak yürürlüğe girmesine olanak yaratmadı.
İmzalayan, onaylayan ve hukuk sistemlerinde yer vermeye başlayan ülkeler ise şu şekilde: Türkiye, İtalya, Danimarka, Fransa, Belçika, Polonya, Yunanistan, Gürcistan, İzlanda, İrlanda, Lüksemburg, Malta, Arnavutluk, Monako, Karadağ, Norveç, Portekiz, Romanya, San Marino, Sırbistan, İsveç, İsviçre, Slovenya, Kuzey Makedonya, Hollanda, Estonya, Finlandiya, Güney Kıbrıs, Hırvatistan, Bosna Hersek, Avusturya ve Andorra.
İmzalamış, fakat henüz onaylamamış olan ülkeleri de anmak gerekiyor. Onlar ise şöyle: Ermenistan, Bulgaristan, Çekya, İngiltere, Slovakya, Litvanya, Moldovya, Lihtenştayn, Letonya, Macaristan, Ukrayna.
Sözleşme Nedir? Sözleşme Örneği ve Sözleşme Türleri
Sözleşme, iki veya daha çok kişi yada kurumun kendi arasında şartlarını, yasal yükümlülüklerini ve haklarını bildirdikleri yasal belgelerdir. Sözleşmeler yardımıyla işin içerisine hukuki yaptırımlar sokularak her iki taraf yada ...
İstanbul Sözleşmesi Tam Metni (PDF)
Sözleşmenin kadın yaşamındaki önemi ile birlikte ülkelerin de ne kadar değer verdiği üzerine yeterince konuştuk. Fakat feshedilmesi ile ilgili tartışmalar da sürmekte. Herhangi bir görüşe taraf olmadan önce sözleşmenin tam metninin okunması gerektiğini düşünüyoruz. Eğer okumak isterseniz aşağıdaki bağlantıya tıklayarak PDF formatındaki tam metne erişim sağlayabilirsiniz.
