GUI (Graphical User Interface), Grafiksel Kullanıcı Arayüzü, elektronik cihazların simgeler, ikonlar ve diğer görsel grafikler yardımıyla kullanmasına yardımcı olması amacıyla geliştirilmiş tasarımlardır. GUI öncesi komut bazlı işletim sistemi kullanılan eski nesil bilgisayarlar ve elektronik cihazlarda herhangi bir işlemi gerçekleştirmek için komut satırı kullanılıyordu. Kullanıcılar bilgisayar üzerindeki her işlemi klavye üzerinden ve komutları kullanarak gerçekleştiriyordu.
Daha sonra kullanıcıların daha rahat kişisel bilgisayar kullanabilmesi için 1981 yılında aralarında Alan Kay, Douglas Engelbart ve bir grup araştırmacının yer aldığı grup Xerox PARC'da ilk GUI'yi geliştirmiştir. Daha sonraları grafiksel kullanıcı arayüzü fikrini Apple benimsemiş ve Lisa ismiyle çıkış yapan bilgisayarında kullanmıştır. Bugün artık aktif olarak gelişimi devam ettirilen işletim sistemlerinin neredeyse tamamı grafiksel kullanıcı arayüzünü kullanmaktadır.
GUI Nasıl Çalışır?
GUI, bilgisayarın ekranı içerisinde pencereleri, ikonları ve kontrol pencerelerini barındırıyor. Bu sayede kullanıcıların tek bir komut satırı dahi yazmasına gerek kalmaksızın bilgisayarlar kolayca kullanılabiliyor. GUI sayesinde bilgisayar fare yardımıyla kontrol edilebiliyor ve kısayol tuşları ile hızlıca işlemler gerçekleştirilebiliyor.
GUI'nin Faydaları Nelerdir?
Komut bazlı olarak çalışan CUI, Unix veya MS-DOS gibi sistemlerin aksine GUI'yi kullanmayı öğrenmek ve kullanmak çok daha kolaydır. Komut bazlı sistemlerde kullanıcıların işlemleri gerçekleştirmek için hem kodlar yazması hem de bu kodları ezberlemesi gerekir. Oysa GUI işletim sistemlerinde tek bir satır dahi komut kodu bilmeye gerek kalmadan bilgisayar kolaylıkla kullanılabilmektedir. Grafik arayüzlerinin kullanıcılara sunduğu bir diğer avantaj da bilgisayar kullanıcıları programlama dillerinden herhangi birini bilmek zorunda bırakmıyor olmasıdır. Çünkü artık grafiksel kullanıcı arayüzlü olarak geliştirilen tüm sistemler son kullanıcıların ihtiyaçları göz edilerek hazırlanmaktadır.
Günümüzde yaygın olarak kullanılan başlıca Grafiksel Kullanıcı Arayüzlü işletim sistemleri;
- Microsoft Windows
- Apple System 7 ve Mac OS
- Chrome OS
- Linux
