Plasebo, etkisiz bir ilaç dahi kullanıldığında uyandırdığı “iyileşiyorum”, “ilaç etkisini gösteriyor” hislerinin psikolojik olarak oluşması durumudur. Günümüzde insanların modern tıbba olan inançları, toplumda plasebo etkisi yaşayan kişi sayısını da arttırmıştır. Latince hoşnut etmek anlamına gelen plasebo durumunun yaşanması için ilacın kullanım yolu fark etmez. Yani enjeksiyonla, ağız ya da makat yoluyla kullanılan etkisiz ilaçlar da bu durumun yaşanmasına neden olabilir.
Plasebo etkisi yalnızca modern tıp tarafından geliştirilen ilaçlar için de geçerli değildir. Alternatif sağlık yollarının başarısına inanan birisi için bu tip destekler almak da aynı hisleri ortaya koyarak kişinin iyileştiğine inanmasına neden olabilir. Her ne kadar fiziksel anlamda bir iyileşme olmasa da, psikolojinin rahatlıyor olması nedeniyle bilim insanları etkinin doğru kullanıldığında faydalı olabildiğini düşünmekteler.
Hastalıkların %30’unun bu etki sayesinde iyileştirilebiliyor olması, Roma döneminden itibaren bunun bir yöntem olarak kullanılmasına neden olmuştur. Burada asıl nokta şifa görüleceğine olan güvendir desek hiç de yanlış olmaz. Elbette doktora görünmek bu durumu yaratıyor olsa da etkisiz ilaçlar da yaratabiliyor. Dolayısıyla etkisiz ilaçların yazılması yoluyla hastalara yardımcı olunması tıp dünyasının tartışılan başlıkları arasında yer alıyor. Bir grup bilim insanı bu şekilde de yardım edilebildiği için bu şekilde müdahale edilmesini doğru bulurken, diğer grup ise bunun aldatıcı olduğunu ve daha büyük sorunlara yol açabileceğini düşünüyor.
Bilim Nedir? Bilim Kurgu ve Bilim Haberleri
Einstein'a göre Bilim, her türlü düzenden yoksun duyu verileriyle, düzenli düşünceler arasında uygunluk sağlama çabasıdır. Bir diğer ünlü bilim adamı olan Bertrand Russell ise bilimi, gözlem ve gözleme dayalı akıl yürütme yoluy...
Nosebo Etkisi Nedir?
Nosebo etkisi, daha çok anılan plasebonun zıt anlamlısıdır. Latince karşılığı memnun etmeme, memnuniyetsizlik gibi anlamlara gelir. Nosebo durumunda kişi ona yapılan tıbbi müdahalelerin yardımcı olmadığına inanır. İyileşme sürecini de olumsuz etkileyebilen nosebo etkisinin yaşanmaması için rahatsızlık duyan kişinin doktorlara ve sağlık görevlilerine güvenmesi oldukça önemlidir. Her ne kadar durum kişinin fiziksel sağlığına doğrudan etki etmiyor olsa da, psikolojik olarak ortaya çıkardığı sorunlar iyileşme sürecini kötü etkilemektedir.
Nosebo özellikle alternatif tıp yöntemlerine duyulan ön yargı nedeniyle görülmektedir. Ayrıca vitamin tabletlerine karşı hem plasebo hem de nosebo etkilerinin görülmesi sıklıkla yaşanan bir durumdur. Kişi burada kullandığı ilacın etkisini duyu organlarıyla anlık olarak algılayamadığı için konu daha çok psikolojisiyle alakalı olmaktadır.
