SSH (Secure Shell), SSH Communications Securtiy Ltd. tarafından geliştirilen güvenli uzaktan bağlantı protokolüdür. Bir SSH istemcisi yardımıyla kullanabileceğiniz bu protokol sayesinde uzakta yer alan bir sunucuya bağlanabilir, sunucudan bilgi transferi gerçekleştirebilir ve güven içerisinde telnet gibi metodları kullanabilirsiniz. SSH bağlantısı için varsayılan olarak kullanılan port 22’dir.
SSH Komutları
SSH oldukça kullanışlı bir bağlantı ve transfer protokolü olmasına karşın kullanıcıları en zorlayan bölümü SSH’i kullanabilmek için gerekli olan komutları öğrenmektir. SSH’ın grafik kullanıcı arayüzü (GUI) bulunmamaktadır. Bu nedenle SSH ile Linux tabanlı bir sunucuya bağlandığınızda işlem gerçekleştirebilmek için Linux komutlarına hakim olmanız gerekir. Aynı şekilde Unix tabanlı bir sunucuya bağlandığınızda da Unix komutlarını kullanmanız gerekecektir.
SSH komutlarını öğrenmek çok zor olmadığı gibi fazla vaktinizi alacak bir eylem de değildir. Aşağıdaki temel komutları kullanmaya başlayarak SSH üzerinde istediğiniz işlemlerinizi gerçekleştirebilir ve komutları ezberlemek yerine kullanarak öğrenmeye başlayabilirsiniz.
Eğer kullandığınız bilgisayarınızda Linux işletim sistemi kullanıyorsanız ve komut satırıyla aranız yeteri kadar iyiyse SSH’ı çok daha kısa süre içerisinde de kavrayabilirsiniz. Bu nedenle Linux masaüstü kullanıcıları bu adımda Windows kullanıcılarına oranla bir adım daha çok önde olacaktır.
Listede görünen komutların dışında bir komuta ihtiyacınız varsa “Linux X komutu” şeklinde Google aramaları gerçekleştirerek istediğiniz komutlara erişebilirsiniz;
pwd: Aktif olarak yer aldığınız dizini ekrana yazdırır.
cd: Dizinler arasında geçiş yapmanıza yardımcı olur. cd dizinadi şeklinde tek bir dizine girebileceğiniz gibi cd dizinadi/dizin2 şeklinde çoklu dizinlere inmenize de yardımcı olur.
ls: Yer aldığınız dizinin içerisinde yer alan tüm dosya ve klasörleri ekrana yansıtır. Ls komutunun daha birçok farklı parametresi mevcut. Tüm detaylara erişmek için “man ls” komutunu kullanabilirsiniz.
mkdir: Bulunduğunuz dizinde yeni bir klasör oluşturur.
rm: dosya veya klasör silmek için kullanılır. Tıpkı LS komutu gibi rm komutunun da birçok farklı parametre şekli bulunur. “man rm” komutunu vererek yardım dosyasından bu komut hakkında daha çok bilgi alabilirsiniz.
nano: Dosya düzenlemek için kullanılan metin editörüdür. Örneğin bir dosya.txt dosyasını düzenleyeceksek nano /dosyadizini/dosya.txt şeklinde komut vererek düzenleyiciye ulaşabiliriz.
service: Sunucunun içerisindeki servisleri başlatmak, durum sorgusu gerçekleştirmek veya işlem sonlandırmak için kullanılır. Örneğin service mysql restart komutunu yazarak mysql servisinin sunucu tarafında yeniden başlatılmasını sağlayabilirsiniz.
ps: Sunucu çalışan yazılımları görmenize yardımcı olur. PS komutunun da faydalı ve kullanışlı birçok parametresi vardır “man ps” komutu yardımıyla bu parametrelere erişebilirsiniz.
Kill: Çalışmakta olan bir yazılımın PID numarasıyla görevini sonlandırmaya yardımcı olur. ps aux komutunu kullanarak istediğiniz servisin PID numarasını bulabilirsiniz.
Killall: Belirtilen yazılımı ve tüm yazılımları hep birlikte kapatır.
Who: Sunucu içerisinde bağlı durumda olan kullanıcıları görüntüler.
Uname: işletim sistemine dair bilileri verir. İşletim sisteminin çekirdek (kernel) sürümünü öğrenmek içinse uname-a komutunu kullanabilirsiniz.
Df: Diskin doluluk oranını görüntülemenize yardımcı olur. Popüler olarak kullanım şekillerinden biri de df-h biçimidir. Df’e eklenen –h parametresiyle disklerin MB, GB ve TB cinsinden görüntülenmesini sağlayabilirsiniz.
Watch: Tırnak içerisinde belirttiğiniz bir komutun sürekli olarak çalışmasına yardımcı olur.
Scp: SFTP yardımıyla dosya transferi gerçekleştirmeyi veya farklı bir SSH üzerinden komutları göndermenize yardımcı olur.
ftp: FTP bağlantısı ve işlemlerini gerçekleştirmek için kullanabileceğiniz komuttur.
Wget: İstediğiniz bir URL adresindeki veriyi kendi sunucunuza çekmenize yardımcı olur.
Passwd: Kullanıcı şifresini değiştirmek için kullanılır. Sisteme root yetkisiyle bağlıysanız bu komutu kullanarak root şifrenizi değiştirebilirsiniz.
Man: Bir nevi yardım penceresidir. Bir komutla ilgili olarak hangi parametrelerin kullanılacağını kolayca görüntülemenize yardımcı olur.
Reboot: Sunucuyu yeniden başlatmaya yardımcı olur.
Shutdown: Sunucunuzun tamamen kapanması için kullanılır.
Uptime: Sunucunuza ilişkin Uptime ve load durumu bilgilerini gösterir.
Tar: İstediğiniz bir dosyayı sıkıştırmak veya sıkıştırılmış dosyayı açmak için kullanılır. Man komutu yardımıyla bu komut hakkında daha çok parametreye erişebilirsiniz.
Unzip: ZIP Uzantısında sıkıştırılmış olan dosyaları açmanıza yardımcı olur.
Zip: ZIP uzantılı olarak sıkıştırma işlemleri gerçekleştirmenize yardımcı olur.
Sıkıştırma Nedir? Sıkıştırma Programı ve Sıkıştırma Oranı
Bir veya birden fazla dosyayı kullanılan algoritmayla birlikte daha küçük boyuta indirgeme işlemine sıkıştırma denir. Sıkıştırma sayesinde dosyaların disk üzerinde kapladığı boyutu düşürülür. Olduğundan daha küçük boyuta i...
SSH Programı
SSH için kullanabileceğiniz birçok farklı yazılım var yine de Webmasterlar tarafından en çok kullanılan ve en popüler SSH Programının PuTTY olduğunu söyleyebiliriz. PuTTY, Windows üzerinde çalışan ücretsiz bir SSH programıdır. PuTTY’i kullanarak istediğiniz Linux tabanlı Web sunucusuna kolayca bağlanabilir ve komutlarınızı başarıyla çalıştırabilirsiniz. PuTTY hakkında detaylı bilgi için Putty sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
